میلیون‌ها نفر تنها در یک شهر، این روزها هر کدام با نگرانی شیر آب خانه را باز می‌کند و با نگرانی از آب روانی که به نظر بی‌بو و بی‌رنگ و پاکیزه می‌رسد، استفاده می‌کنند. در تهران، شهری که آب شیر همیشه نوشیدنی و گوارا محسوب می‌شد و شهروندان تا سالیان سال حتی با پدیده‌ای مانند آب معدنی و خریدن آن در بطری‌های یک بار مصرف آشنا نبودند، این روزها آب نه مایه حیات که مایه نگرانی است.
ظاهرا مسئولان دولتی ایران هم از وضعیت آب تهران بی‌خبرند یا دست کم هر کدام نظر متفاوتی دارند که نتیجه آن، بحث بی‌پایان بر سر سالم بودن و نبودن آب پایتخت است.
موضوع پاکیزگی یا آلودگی آب در تهران به روزها و ماه‌های گذشته محدود نمی‌شود و پیشتر بارها در این مورد مسائلی مطرح شده بود و تقریبا همیشه «آلودگی» آن رد شده بود.
این بار، باز هم بازار تحلیل و خبر و طبیعتا شایعات داغ است و کار به مجلس شورای اسلامی کشیده شده.
روز سه شنبه بالاخره جلسه‌ای تشکیل شد و در آن مسئولان وزارت بهداشت و نیروی دولت دهم به پرسش‌های کمیسیون بهداشت مجلس پاسخ داد. نتیجه این گفت‌وگو آن شد که مجلس اعلام کرد آب تهران سالم است. تنها منطقه «یافت‌آباد»، واقع در جنوب تهران به دلیل بالا بودن میزان نیترات در آب آشامیدنی به عنوان «منطقه سیاه» و آلوده اعلام شد.
استاندار تهران هم به دیگرانی که در این مورد نظرات خود را مطرح کردند پیوست و او هم اعلام کرد آب تهران سالم است. مرتضی تمدن گفت كه اظهارات [در مورد آلودگی آب تهران] به دلیل «برخی ناهماهنگی‌ها و صحبت‌های پراكنده در محافل خبری» ایجاد و باعث نگرانی مردم شده است.
باز هم مانند موارد شبیه به آن، «برخی رسانه‌ها» متهم شدند که به گفته استاندار تهران «با كمال تاسف امانتداری نكردند و صحبت‌های معمولی و طبیعی وزیر بهداشت را به گونه‌ای دیگر جلوه دادند و زمینه نگرانی مردم را فراهم كردند.»
اما وزیر بهداشت دولت بر خلاف نظرات مرتضی تمدن، بر گفته‌های سابق خود باقی است؛ مرضیه وحید دستجردی که پیشتر از وجود نیترات در آب مناطق مختلف تهران خبر داده بود، باز بر وجود آن تاکید کرده است و برخلاف گفته‌های وزیر نیرو و استاندار در مورد آلودگی آب تهران گفت «ما در این رابطه اطلاعات کاملی داریم و در نقاط مختلف تهران نمونه برداری انجام می دهیم.»
خانم دستجردی می‌گوید سال‌هاست که فاضلاب تهران وارد آب‌های زیرزمینی می‌شود و این خود دلیل آلودگی است. او یکی دیگر از دلایل آلودگی را نیز برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی عنوان کرده است. با این همه به نظر می‌رسد، هر بار که وزیر بهداشت بر آلودگی آب تاکید می‌کند، وزیر نیرو هم آن را تکذیب می‌کند. موردی که در روزهای اخیر چندین بار رخ داده است.
به هر حال آنچه مشخص است و وزارت نیرو آن را تکذیب هم نمی‌کند، نبود شبکه فاضلاب شهری و انباشت فاضلاب به شکل سنتی زیر خانه‌ها و مزارع، خاک و نهرهای پایتخت است.
طی سال‌های گذشته بارها از «آلودگی» آب تهران گفته شده بود و طرح‌هایی نیز برای جلوگیری از آن پیشنهاد شده بود. از جمله موارد سال‌های گذشته، در سال ۱۳۸۶ دولت بودجه‌ای چهار میلیارد تومانی را برای این کار اختصاص داده بود. این بودجه بنا بود صرف مواردی مانند تعیین حریم و بستر رودخانه های تامین كننده آب شرب تهران، مطالعات مهندسی رودخانه به منظور كنترل كمی و كیفی آب و موارد دیگر شود. مواردی ساده که به نظر می‌رسد باید سال‌های پیش از آن صورت می‌گرفت.
بنا بر گزارش شبکه خبری آب -وابسته به شرکت مدیریت آب ایران- دلایل و ریشه‌های آلودگی آب تهران به سال‌های ۱۳۷۸ باز می‌گردد. زمانی که با «خشكسالی و كمبود آب و گزارش آلودگی منابع آب» و «افزایش ساخت و سازهای غیرمجاز و تجاوز به حریم و بستر رودخانه های تامین كننده آب تهران یعنی كرج و جاجرود»، تامین كمیت و كیفیت آب تهران به نقطه بحرانی رسید. در آن سال‌ها بر خلاف روزهای فعلی، موضوع آلودگی آب و مبارزه با آن راه به شورای عالی امنیت ملی پیدا کرد.
نکته دیگر که در طرح‌های جدید در نظر گرفته شده تعیین نقشه های كلی و جامعی از بستر و حریم رودخانه های تامین كننده آب شرب تهران است که به نظر می‌رسد آنها هم تا همینک وجود نداشته و هنوز هم مشخص نیست که تهیه شده است یا نه. ۶۷۰ كیلومتر از ۲۴۸۰ كیلومتر كل طول رودخانه های استان تهران، از جمله تامین‌کننده آب شهر است. کنترل این رودخانه‌ها از موارد موثر بر پاکیزگی آب است.
در کنار رودخانه‌ها، منابع زیرزمینی و فاضلاب هم هستند که خود از مهم‌ترین دلایل آلودگی محسوب شده‌اند و وزیر بهداشت نیز بر آن تاکید کرده است.
دو سال پیش، یکی از مشاوران محیط زیست شهرداری تهران گفته بود پایتخت از نظر سیستم فاضلاب در بین شهرهای جهان «در ۱۰ شهر آخر» قرار دارد. وی همچنین با انتقاد از بودجه‌ای که دولت به این کار اختصاص داده است تاکید کرده بود «با اعتباراتی كه دولت به بخش آب می‌دهد تا ۶۰ سال آینده هم شبكه آب و فاضلاب تهران تكمیل نمی‌شود و این یک بحران است.»؛ بحرانی که ظاهرا این روزها خود را دوباره نشان می‌دهد.
بر اساس برآورد شهرداری تهران، «۴۲ تانكر» در هر ۲۴ ساعت، چاه‌های فاضلاب خانگی پایتخت را تخلیه و «در زمین‌های كشاورزی اطراف تهران یا نهرها و مسیل‌ها تخلیه می‌كنند».
کافی است تنها در طول یک سال نزدیک ۱۵ هزار تانکر فاضلاب وارد آب شهر شود تا بتوان تصور کرد، طی سال‌ها رشد بی‌رویه شهر تهران، چه مقدار فاضلاب وارد آب شده است.
نیترات که از عوامل آلودگی و نگرانی روزهای اخیر شناخته شده است، از جمله آنزیم‌های معدنی محلول در آب است که با تصفیه معمولی آب، از بین نمی‌رود. در آب‌های طبیعی غلظت نیترات به مقدار کم وجود دارد. افزایش آن اما خطرناک است. تعیین مقدار نیترات در آب از جمله مهم‌ترین مواردی است که در تامین آب شهری مورد توجه قرار می‌گیرد. کود شیمیایی و مدفوع انسان و حیوان از جمله مهم‌ترین دلایل افزایش نیترات در آب محسوب می‌شوند.
ظاهرا مسئولان دولتی ایران هم از وضعیت آب تهران بی‌خبرند یا دست کم هر کدام نظر متفاوتی دارند که نتیجه آن، بحث بی‌پایان بر سر سالم بودن و نبودن آب پایتخت است.
موضوع پاکیزگی یا آلودگی آب در تهران به روزها و ماه‌های گذشته محدود نمی‌شود و پیشتر بارها در این مورد مسائلی مطرح شده بود و تقریبا همیشه «آلودگی» آن رد شده بود.
این بار، باز هم بازار تحلیل و خبر و طبیعتا شایعات داغ است و کار به مجلس شورای اسلامی کشیده شده.
روز سه شنبه بالاخره جلسه‌ای تشکیل شد و در آن مسئولان وزارت بهداشت و نیروی دولت دهم به پرسش‌های کمیسیون بهداشت مجلس پاسخ داد. نتیجه این گفت‌وگو آن شد که مجلس اعلام کرد آب تهران سالم است. تنها منطقه «یافت‌آباد»، واقع در جنوب تهران به دلیل بالا بودن میزان نیترات در آب آشامیدنی به عنوان «منطقه سیاه» و آلوده اعلام شد.
استاندار تهران هم به دیگرانی که در این مورد نظرات خود را مطرح کردند پیوست و او هم اعلام کرد آب تهران سالم است. مرتضی تمدن گفت كه اظهارات [در مورد آلودگی آب تهران] به دلیل «برخی ناهماهنگی‌ها و صحبت‌های پراكنده در محافل خبری» ایجاد و باعث نگرانی مردم شده است.
باز هم مانند موارد شبیه به آن، «برخی رسانه‌ها» متهم شدند که به گفته استاندار تهران «با كمال تاسف امانتداری نكردند و صحبت‌های معمولی و طبیعی وزیر بهداشت را به گونه‌ای دیگر جلوه دادند و زمینه نگرانی مردم را فراهم كردند.»
اما وزیر بهداشت دولت بر خلاف نظرات مرتضی تمدن، بر گفته‌های سابق خود باقی است؛ مرضیه وحید دستجردی که پیشتر از وجود نیترات در آب مناطق مختلف تهران خبر داده بود، باز بر وجود آن تاکید کرده است و برخلاف گفته‌های وزیر نیرو و استاندار در مورد آلودگی آب تهران گفت «ما در این رابطه اطلاعات کاملی داریم و در نقاط مختلف تهران نمونه برداری انجام می دهیم.»
خانم دستجردی می‌گوید سال‌هاست که فاضلاب تهران وارد آب‌های زیرزمینی می‌شود و این خود دلیل آلودگی است. او یکی دیگر از دلایل آلودگی را نیز برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی عنوان کرده است. با این همه به نظر می‌رسد، هر بار که وزیر بهداشت بر آلودگی آب تاکید می‌کند، وزیر نیرو هم آن را تکذیب می‌کند. موردی که در روزهای اخیر چندین بار رخ داده است.
به هر حال آنچه مشخص است و وزارت نیرو آن را تکذیب هم نمی‌کند، نبود شبکه فاضلاب شهری و انباشت فاضلاب به شکل سنتی زیر خانه‌ها و مزارع، خاک و نهرهای پایتخت است.
طی سال‌های گذشته بارها از «آلودگی» آب تهران گفته شده بود و طرح‌هایی نیز برای جلوگیری از آن پیشنهاد شده بود. از جمله موارد سال‌های گذشته، در سال ۱۳۸۶ دولت بودجه‌ای چهار میلیارد تومانی را برای این کار اختصاص داده بود. این بودجه بنا بود صرف مواردی مانند تعیین حریم و بستر رودخانه های تامین كننده آب شرب تهران، مطالعات مهندسی رودخانه به منظور كنترل كمی و كیفی آب و موارد دیگر شود. مواردی ساده که به نظر می‌رسد باید سال‌های پیش از آن صورت می‌گرفت.
بنا بر گزارش شبکه خبری آب -وابسته به شرکت مدیریت آب ایران- دلایل و ریشه‌های آلودگی آب تهران به سال‌های ۱۳۷۸ باز می‌گردد. زمانی که با «خشكسالی و كمبود آب و گزارش آلودگی منابع آب» و «افزایش ساخت و سازهای غیرمجاز و تجاوز به حریم و بستر رودخانه های تامین كننده آب تهران یعنی كرج و جاجرود»، تامین كمیت و كیفیت آب تهران به نقطه بحرانی رسید. در آن سال‌ها بر خلاف روزهای فعلی، موضوع آلودگی آب و مبارزه با آن راه به شورای عالی امنیت ملی پیدا کرد.
نکته دیگر که در طرح‌های جدید در نظر گرفته شده تعیین نقشه های كلی و جامعی از بستر و حریم رودخانه های تامین كننده آب شرب تهران است که به نظر می‌رسد آنها هم تا همینک وجود نداشته و هنوز هم مشخص نیست که تهیه شده است یا نه. ۶۷۰ كیلومتر از ۲۴۸۰ كیلومتر كل طول رودخانه های استان تهران، از جمله تامین‌کننده آب شهر است. کنترل این رودخانه‌ها از موارد موثر بر پاکیزگی آب است.
در کنار رودخانه‌ها، منابع زیرزمینی و فاضلاب هم هستند که خود از مهم‌ترین دلایل آلودگی محسوب شده‌اند و وزیر بهداشت نیز بر آن تاکید کرده است.
دو سال پیش، یکی از مشاوران محیط زیست شهرداری تهران گفته بود پایتخت از نظر سیستم فاضلاب در بین شهرهای جهان «در ۱۰ شهر آخر» قرار دارد. وی همچنین با انتقاد از بودجه‌ای که دولت به این کار اختصاص داده است تاکید کرده بود «با اعتباراتی كه دولت به بخش آب می‌دهد تا ۶۰ سال آینده هم شبكه آب و فاضلاب تهران تكمیل نمی‌شود و این یک بحران است.»؛ بحرانی که ظاهرا این روزها خود را دوباره نشان می‌دهد.
بر اساس برآورد شهرداری تهران، «۴۲ تانكر» در هر ۲۴ ساعت، چاه‌های فاضلاب خانگی پایتخت را تخلیه و «در زمین‌های كشاورزی اطراف تهران یا نهرها و مسیل‌ها تخلیه می‌كنند».
کافی است تنها در طول یک سال نزدیک ۱۵ هزار تانکر فاضلاب وارد آب شهر شود تا بتوان تصور کرد، طی سال‌ها رشد بی‌رویه شهر تهران، چه مقدار فاضلاب وارد آب شده است.
نیترات که از عوامل آلودگی و نگرانی روزهای اخیر شناخته شده است، از جمله آنزیم‌های معدنی محلول در آب است که با تصفیه معمولی آب، از بین نمی‌رود. در آب‌های طبیعی غلظت نیترات به مقدار کم وجود دارد. افزایش آن اما خطرناک است. تعیین مقدار نیترات در آب از جمله مهم‌ترین مواردی است که در تامین آب شهری مورد توجه قرار می‌گیرد. کود شیمیایی و مدفوع انسان و حیوان از جمله مهم‌ترین دلایل افزایش نیترات در آب محسوب می‌شوند.