رابرت گیتس، وزیر دفاع آمریکا، طی دیدار اخیر خود با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، تاکید کرد که دولت ایران تنها تا نیمه ماه سپتامبر سال جاری برای آغاز مذاکره پیرامون برنامه های اتمی آن کشور فرصت خواهد داشت.
اظهارات اخیر رابرت گیتس، اگرچه با هدف جلب رضایت اسرائیل و تاکید بر محدود بودن زمان مماشات با دولت ایران صورت گرفته، در عین حال نشانه تغییر اساسی در دیدگاه های دولت اوباما پیرامون مناسبات آینده آمریکا با ایران است.
دولت اوباما بعد انتقال قدرت از دولت بوش، بهبودی چهره آمریکا در میان ملت های مسلمان را در ردیف هدف های راهبردی سیاست خارجی خود قرار داد. عادی سازی روابط سیاسی واشینگتن با تهران انتظار می رفت که در جهت تحقق هدف یاد شده سهم قابلی را عهده دار شود.
با وجود پیچیدگی مسائل و تنوع مشکلات بین دو کشور، دولت تازه آمریکا انتظار داشت که از راه ارسال پیام های دوستانه به ملت و دولت ایران، بتواند به فراهم ساختن زمینه مساعد تری برای انجام گفت‌وگوهای رسمی مابین واشینگتن و تهران یاری دهد.
توسل آمریکا به اقداماتی نظیر برداشتن پیش شرط برای آغاز گفت‌وگوهای مستقیم وهمچنین اعلام آمادگی برای پیوستن به گفت‌وگوهای گروه ۵+۱ با ایران پیرامون برنامه های اتمی آن کشور، با این هدف صورت گرفت که جمهوری اسلامی به توسعه روابط با واشینگتن تشویق بشود.
آمریکا همچنین انتظار داشت که از راه فراهم ساختن زمینه همکاری با دولت جمهوری اسلامی در عراق و افغانستان، سطح تماس های دوجانبه نیز افزایش یافته و به نسبت دامنه همکاری های مشترک دو کشور توسعه یابد.
در طرح های توسعه همکاری های چند جانبه با ایران، حتی واگذاری نقش فعال در آرایش های امنیتی منطقه، منجمله عضویت احتمالی در پیمان همکاری های دفاعی کشورهای خلیج فارس نیز در نظر گرفته شده بود.
با آغاز خروج تدریجی نیروهای آمریکایی از بغداد و واگذاری اداره امنیت داخلی به دولت عراق، اولویت های همکاری مستقیم با ایران در آن کشور تا حدود زیادی تغییر کرد ولی به نسبت توسعه همکاری در جنگ افغانستان مورد توجه بیشتری قرار گرفت.
در مقابل، دولت ایران تحت نفوذ عوامل نظامی و اعمال فشار گروه های راست افراطی در داخل، سطح همکاری با آمریکا در عراق را به حداقل کاهش داد و به رغم حضور در دو گرد همایی با اهمیت منطقه ای پیرامون امور افغانستان، از برقراری تماس مستقیم با نمایندگان آمریکا و قبول نقش فعال در جنگ با طالبان چشم پوشید.
در کنار بی اعتنایی به شاخه زیتون رئیس جمهوری آمریکا برای آغاز گفت‌وگوهای مستقیم، ایران با شدتی بیش از گذشته برنامه های توسعه اتمی خود را نیز که مشکوک به پیگیری هدف های نظامی است ادامه داد.
دولت آمریکا تا پیش از برگزاری انتخابات اخیر رئیس جمهوری در ایران انتظار داشت که پس از استقرار دولت دهم زمینه مناسب تری برای آغاز گفت‌وگو با تهران فراهم شود. در ضمن گمان می رفت که در صورت پیروزی هریک از سه نامزد دیگر انتخابات در مقابل رئیس جمهور کنونی، گفت‌وگوهای بعدی آمریکا با ایران از بخت بیشتری برای رسیدن به توافق های ابتدایی برخوردار شود.
پس از اعلام نتایج شگفت آور انتخابات رئیس جمهوری در ایران و متعاقب آن بروز ناآرامی های ناشی از انجام تظاهرات گسترده اعتراضی که نظام جمهوری اسلامی را در بحران سیاسی بی سابقه ای فرو برد، دولت آمریکا در ارتباط با تهران با مجموعه شرایط تازه ای مواجه شد.
در نتیجه تحولات پس از برگزاری انتخابات رئیس جمهوری، نه تنها انتظار واشینگتن برای به دست آمدن فرصت گفت‌وگو با یک دولت با ثبات و آماد انجام مذاکره در تهران از میان رفت، که علاوه بر آن، مشکل نداشتن مشروعیت دولت و ادامه حمایت داخلی از آن نیز بر مجموعه بازدارنده های گذشته افزوده شد.
در نتیجه، دولت آمریکا علیرغم تمامی تلاش های شش ماه اخیر در جهت فراهم ساختن زمینه آغاز گفت‌وگو و عادی سازی مناسبات با تهران، اینک با رژیمی روبه‌رو است که اعتبار و مشروعیت خود را در داخل از دست داده، به دلیل توسل به کشتار و خشونت در قبال تظاهرات آرام اعتراضی، مورد خشم جامعه جهانی است و در عین حال از هر نوع همکاری امنیتی منطقه ای و یا همراهی با صلح خاورمیانه طفره می رود و برنامه های اتمی خود را نیز با سرعتی بیش از گذشته دنبال می کند.
در قبال تهران، اگرچه اوباما امید گذشته خود را برای توفیق سیاست آغوش باز و استقرار روابط بدون تنش با جمهوری اسلامی از دست داده و به نظر می رسد که همچنان ادامه تلاش برای یافتن راه حل غیر نظامی جهت متوقف کردن برنامه های اتمی ایران را به گزینه های نظامی ترجیح می دهد.
تا ماه ژوئن گذشته و پیش از انخابات اخیر ایران، اوباما انتظار داشت که دست دراز شده او به سوی جمهوری اسلامی با حسن نیت متقابل از سوی تهران فشرده شود. این امید اکنون تا حدودی از میان رفته است. اولتیماتوم آمریکا به ایران برای گفت‌وگو پیرامون برنامه اتمی آن کشور تا ماه سپتامبر، که طی آن مجمع عمومی سازمان ملل اجلاس سالانه خواهد داشت و رهبران گروه ۲۰ نیز در آمریکا گرد هم خواهند آمد، نشانه کاهش فوق العاده انتظارات واشینگتن در قبال داشتن روابط آینده با تهران است.
اظهارات اخیر رابرت گیتس، اگرچه با هدف جلب رضایت اسرائیل و تاکید بر محدود بودن زمان مماشات با دولت ایران صورت گرفته، در عین حال نشانه تغییر اساسی در دیدگاه های دولت اوباما پیرامون مناسبات آینده آمریکا با ایران است.
دولت اوباما بعد انتقال قدرت از دولت بوش، بهبودی چهره آمریکا در میان ملت های مسلمان را در ردیف هدف های راهبردی سیاست خارجی خود قرار داد. عادی سازی روابط سیاسی واشینگتن با تهران انتظار می رفت که در جهت تحقق هدف یاد شده سهم قابلی را عهده دار شود.
با وجود پیچیدگی مسائل و تنوع مشکلات بین دو کشور، دولت تازه آمریکا انتظار داشت که از راه ارسال پیام های دوستانه به ملت و دولت ایران، بتواند به فراهم ساختن زمینه مساعد تری برای انجام گفت‌وگوهای رسمی مابین واشینگتن و تهران یاری دهد.
توسل آمریکا به اقداماتی نظیر برداشتن پیش شرط برای آغاز گفت‌وگوهای مستقیم وهمچنین اعلام آمادگی برای پیوستن به گفت‌وگوهای گروه ۵+۱ با ایران پیرامون برنامه های اتمی آن کشور، با این هدف صورت گرفت که جمهوری اسلامی به توسعه روابط با واشینگتن تشویق بشود.
آمریکا همچنین انتظار داشت که از راه فراهم ساختن زمینه همکاری با دولت جمهوری اسلامی در عراق و افغانستان، سطح تماس های دوجانبه نیز افزایش یافته و به نسبت دامنه همکاری های مشترک دو کشور توسعه یابد.
در طرح های توسعه همکاری های چند جانبه با ایران، حتی واگذاری نقش فعال در آرایش های امنیتی منطقه، منجمله عضویت احتمالی در پیمان همکاری های دفاعی کشورهای خلیج فارس نیز در نظر گرفته شده بود.
با آغاز خروج تدریجی نیروهای آمریکایی از بغداد و واگذاری اداره امنیت داخلی به دولت عراق، اولویت های همکاری مستقیم با ایران در آن کشور تا حدود زیادی تغییر کرد ولی به نسبت توسعه همکاری در جنگ افغانستان مورد توجه بیشتری قرار گرفت.
در مقابل، دولت ایران تحت نفوذ عوامل نظامی و اعمال فشار گروه های راست افراطی در داخل، سطح همکاری با آمریکا در عراق را به حداقل کاهش داد و به رغم حضور در دو گرد همایی با اهمیت منطقه ای پیرامون امور افغانستان، از برقراری تماس مستقیم با نمایندگان آمریکا و قبول نقش فعال در جنگ با طالبان چشم پوشید.
در کنار بی اعتنایی به شاخه زیتون رئیس جمهوری آمریکا برای آغاز گفت‌وگوهای مستقیم، ایران با شدتی بیش از گذشته برنامه های توسعه اتمی خود را نیز که مشکوک به پیگیری هدف های نظامی است ادامه داد.
دولت آمریکا تا پیش از برگزاری انتخابات اخیر رئیس جمهوری در ایران انتظار داشت که پس از استقرار دولت دهم زمینه مناسب تری برای آغاز گفت‌وگو با تهران فراهم شود. در ضمن گمان می رفت که در صورت پیروزی هریک از سه نامزد دیگر انتخابات در مقابل رئیس جمهور کنونی، گفت‌وگوهای بعدی آمریکا با ایران از بخت بیشتری برای رسیدن به توافق های ابتدایی برخوردار شود.
پس از اعلام نتایج شگفت آور انتخابات رئیس جمهوری در ایران و متعاقب آن بروز ناآرامی های ناشی از انجام تظاهرات گسترده اعتراضی که نظام جمهوری اسلامی را در بحران سیاسی بی سابقه ای فرو برد، دولت آمریکا در ارتباط با تهران با مجموعه شرایط تازه ای مواجه شد.
در نتیجه تحولات پس از برگزاری انتخابات رئیس جمهوری، نه تنها انتظار واشینگتن برای به دست آمدن فرصت گفت‌وگو با یک دولت با ثبات و آماد انجام مذاکره در تهران از میان رفت، که علاوه بر آن، مشکل نداشتن مشروعیت دولت و ادامه حمایت داخلی از آن نیز بر مجموعه بازدارنده های گذشته افزوده شد.
در نتیجه، دولت آمریکا علیرغم تمامی تلاش های شش ماه اخیر در جهت فراهم ساختن زمینه آغاز گفت‌وگو و عادی سازی مناسبات با تهران، اینک با رژیمی روبه‌رو است که اعتبار و مشروعیت خود را در داخل از دست داده، به دلیل توسل به کشتار و خشونت در قبال تظاهرات آرام اعتراضی، مورد خشم جامعه جهانی است و در عین حال از هر نوع همکاری امنیتی منطقه ای و یا همراهی با صلح خاورمیانه طفره می رود و برنامه های اتمی خود را نیز با سرعتی بیش از گذشته دنبال می کند.
در قبال تهران، اگرچه اوباما امید گذشته خود را برای توفیق سیاست آغوش باز و استقرار روابط بدون تنش با جمهوری اسلامی از دست داده و به نظر می رسد که همچنان ادامه تلاش برای یافتن راه حل غیر نظامی جهت متوقف کردن برنامه های اتمی ایران را به گزینه های نظامی ترجیح می دهد.
تا ماه ژوئن گذشته و پیش از انخابات اخیر ایران، اوباما انتظار داشت که دست دراز شده او به سوی جمهوری اسلامی با حسن نیت متقابل از سوی تهران فشرده شود. این امید اکنون تا حدودی از میان رفته است. اولتیماتوم آمریکا به ایران برای گفت‌وگو پیرامون برنامه اتمی آن کشور تا ماه سپتامبر، که طی آن مجمع عمومی سازمان ملل اجلاس سالانه خواهد داشت و رهبران گروه ۲۰ نیز در آمریکا گرد هم خواهند آمد، نشانه کاهش فوق العاده انتظارات واشینگتن در قبال داشتن روابط آینده با تهران است.