روز شنبه در نهمین سالگرد حمله های یازده سپتامبر به نیویورک و واشینگتن تری جونز، کشیش پروتستان آمریکایی سرانجام اعلام کرد از سوزاندن قرآن پرهیز خواهد کرد.
این شبان کلیسای پروتستان در شهر گینزویل ایالت فلوریدا تهدید کرده بود در اعتراض به ساختن یک مرکز اسلامی در نزدیکی دو برج منهدم شده تجارت جهانی درنیویورک روز شنبه در سالگرد این حمله ها که حدود ۳ هزار کشته بر جای گذاشت، نسخه هایی از قرآن را خواهد سوزاند. این تهدید با واکنش مقام های بلندپایه آمریکا رو به رو شد.
واکنش ها به آمریکا محدود نماند و دامنه آن به دیگر کشورهای مسلمان هم کشیده شد. تجمع گروهی معترض در افغانستان یک کشته و هشت زخمی بر جای گذاشت.
نه سال پس از حمله های یازده سپتامبر به نیویورک و واشینگتن طرح احداث یک مرکز اسلامی در نزدیک برجهای منهدم شده، بحث بر انگیز شده است. نه سال پس از این حمله ها جامعه آمریکا به اسلام و مسلمانان چگونه می نگرد؟ وضعیت مناسبات آمریکا و مسلمانان چگونه است؟ این پرسش ها را سه میهمان برنامه این هفته دیدگاه ها پاسخ می گویند: ویلیام بیمن، استاد آمریکایی و رئیس بخش انسان شناسی دانشگاه مینه سوتا، محمود صدری، جامعه شناس و استاد جامعه شناسی بین الادیان در دانشگاه زنان تکزاس و حمید دباشی، جامعه شناس و استاد ادبیات تطبیقی در دانشکده زبان ها و فرهنگ های خاورمیانه و آسیا در دانشگاه کلمبیای نیویورک.
ویلیام بیمن: در برخی جاهای آمریکا گسترده است. اما فکر می کنم تا اندازه ای مردم آمریکا و حتی آنها که خیلی محافظه کارند، بر علیه کار تری جونز هستند و می شناسندش. همه می دانیم که قبل از اینکه بیاید آمریکا در یک کلیسا در آلمان بود که مردم به خاطر تفکر ارتجاعی و ضد اسلام و ضد اقلیت های جنسی او را اخراج کردند. بالاخره آمد به آمریکا و هیاهویی با گروه خیلی کوچک، ۵۰ نفر به راه انداخت. متاسفانه در آمریکا توانست رسانه های عمومی را جلب کند که باعث تاسف است. در مینه سوتا خیلی شدید توپیدند به او در روزنامه ها و رسانه ها. مردم از او پشتیبانی نمی کنند.
او شخصی است که دوست دارد مشهور شود. کسی که کار عجیب و غریب کند بالاخره توجه رسانه ها را به خود جلب می کند.
این آقای تری جونز به قدری فردی مخبط و افراطی است که حتی مسیحیان دست راستی آمریکا هم از او فاصله می گیرند. دو سال پیش ایشان این کار را کرد با همین پنجاه نفر خودش. ولی کسی به او اعتنایی نکرد. حتی خبر محلی نشد چه برسد به خبر ملی. نه شما شنیدید و نه من که اخبار اینجا را دنبال می کنم. چیزی که باید توجه کرد اینست که چطور می شود یک چنین فرد افراطی و مخبطی که دفعه دوم که این کار را می کند ناگهان خبر می شود. این به نظر من از نظر جامعه شناختی مهم است. تحلیل من اینست که این یک کبریت شعله وری است که ایشان در انبار باروت انداخته. آمریکا در یک شرایطی است که بعد از هفت سال جنگ پرهزینه در عراق و جنگ فرسایشی در افغانستان و بحران فعلی اقتصادی به خصوص در آستانه میان دوره ای که در آن احتمال دارد محافظه کاران جای دموکرات ها را بگیرند این احساس سرخورده و سردرگم مردم آمریکا که بیشتر به سوی سیاست های ده سال اخیر آمریکا گرایش دارد، نیاز به یک کبریت کوچک دارد که شعله ور شود. بررسی واشینگتن پست نشان می دهد که ۴۹ درصد مردم آمریکا نظرات منفی نسبت به اسلام پیدا کرده اند. در این شرایط خاص است که این ناگهان خبر می شود. البته در دو طرف قضیه افراطیون هستند. یک اتحاد نامقدس بین افراطیون دو طرف وجود دارد.
حمید دباشی: ریشه اش یک جنبه های خیلی نزدیک دارد که دکتر صدری هم گفت. برای اولین بار در آمریکا رئیس جمهوری داریم که اسم میانی اش حسین است. اسم فامیلش شبیه اسامه است. حتی تعداد قابل توجهی از مردم آمریکا معتقدند که پرزیدنت اوباما اصلاً مسلمان است. در نتیجه شرایط اجتماعی، فرهنگ و حتی اقتصادی معاصر اسلام هراسی را می تواند توضیح دهد. ریشه های بیگانه هراسی در آمریکا خیلی عمیق تر است.
آقای دباشی با اشاره به این نکته که ریشه دشمنی با مهاجرین و دین های دیگر در آمریکا ریشه کهنی دارد، می گوید: منتها یک قشر نازکی است و بدنه اصلی مردم آمریکا مخالف این افکار است.
حمید دباشی چنین استدلال می کند که با «مخبط» خواندن تری جونز به یک معنا دیگر مسیحیان را از این گونه افراط کاری بری می دانیم. وی می پرسد چرا چنین برخوردی با حمله های تروریستی یازده سپتامبر نمی شود و همه مسلمانان مورد انتقاد قرار می گیرند؟ «الان 9 سال است 1.5 بیلیون مسلمان در موضع اتهام اند که باید جوابگوی چند نفر آدم باشند که یک حرکت تروریستی انجام داده اند.»
آقای صدری نیز با آقای دباشی در این زمینه هم عقیده است و می افزاید: «تفاسیر افراطی در همه جا هست و همانطور که گفتم یک اتحاد نامقدس بین افراطیون هست که از هم تغذیه می کنند.»
حمید دباشی می گوید: «ریشه های اسلام ستیزی و اسلام هراسی در مسیحیت به قرون وسطی بر می گردد. ممکن است به تری جونز بگویید مخبط است اما به دانته که نمی شود گفت آدم مخبطی است. ببینیم در کمدی الهی بر سر پیغمبر اسلام و حضرت علی چه بلایی آورده است. اینها جزء لاینفک ادیان است. من حتی اسامه بن لادن را نمی گویم مسلمان نیست. بن لادن هم مسلمان است و رومی و ابن عربی هم مسلمان اند.»
آقای بیمن با اشاره به کوشش هایی که در زمینه تفاهم بین دین ها در آمریکا می شود می گوید: «بعضی مسلمانان در آمریکا معتقدند که آمریکا بهترین حوزه برای اجرای اسلام است. باید بگوییم که اسلام هراسی به ندرت در بعضی قسمت های آمریکا اتفاق می افتد.»
ویلیام بیمن بر این نکته تاکید دارد که رهبران همه ادیان در نیویورک از ساختن این مرکز در کنار برج های منهدم شده پشتیبانی می کنند و اسلام هراسی را ضد قانون اساسی آمریکا می دانند.
حمید دباشی که از گفتمان جهان شهری حمایت می کند معتقد است در مراکز دانشگاهی آمریکا مانند دانشگاه کلمبیا، همه پیروان ادیان در کمال احترام کنار هم زندگی می کنند: «زعمای جمهوری اسلامی به جای این که حرکاتی مانند اقدام تری جونز را مستمسک قرار دهند به اقلیت های مذهبی ما و شهروندان بهایی، کلیمی و زرتشتی ما بپردازند و مواظب حقوق شهروندی آنها باشند. در جامعه آمریکا همیشه یک قشر نازک از افراط وجود داشته منتها چون بدنه سالم است کسانی که اصلاً اعتقادات مذهبی ندارند به دفاع از ساختن این مرکز برخاسته اند.»
ویلیام بیمن در پایان بار دیگر به نقش انتخابات میان دوره ای آمریکا در این جریان اشاره می کند.
این شبان کلیسای پروتستان در شهر گینزویل ایالت فلوریدا تهدید کرده بود در اعتراض به ساختن یک مرکز اسلامی در نزدیکی دو برج منهدم شده تجارت جهانی درنیویورک روز شنبه در سالگرد این حمله ها که حدود ۳ هزار کشته بر جای گذاشت، نسخه هایی از قرآن را خواهد سوزاند. این تهدید با واکنش مقام های بلندپایه آمریکا رو به رو شد.
واکنش ها به آمریکا محدود نماند و دامنه آن به دیگر کشورهای مسلمان هم کشیده شد. تجمع گروهی معترض در افغانستان یک کشته و هشت زخمی بر جای گذاشت.
نه سال پس از حمله های یازده سپتامبر به نیویورک و واشینگتن طرح احداث یک مرکز اسلامی در نزدیک برجهای منهدم شده، بحث بر انگیز شده است. نه سال پس از این حمله ها جامعه آمریکا به اسلام و مسلمانان چگونه می نگرد؟ وضعیت مناسبات آمریکا و مسلمانان چگونه است؟ این پرسش ها را سه میهمان برنامه این هفته دیدگاه ها پاسخ می گویند: ویلیام بیمن، استاد آمریکایی و رئیس بخش انسان شناسی دانشگاه مینه سوتا، محمود صدری، جامعه شناس و استاد جامعه شناسی بین الادیان در دانشگاه زنان تکزاس و حمید دباشی، جامعه شناس و استاد ادبیات تطبیقی در دانشکده زبان ها و فرهنگ های خاورمیانه و آسیا در دانشگاه کلمبیای نیویورک.
- آقای بیمن شما در مینه سوتا از فلوریدا دور هستید. دامنه عصبانیت از مسلمانان در آمریکا محدود به تری جونز و پیروانش است یا گسترده تر است؟
همه می دانیم که قبل از اینکه بیاید آمریکا در یک کلیسا در آلمان بود که مردم به خاطر تفکر ارتجاعی و ضد اسلام و ضد اقلیت های جنسی او را اخراج کردند. بالاخره آمد به آمریکا و هیاهویی با گروه خیلی کوچک، ۵۰ نفر به راه انداخت. مردم از او پشتیبانی نمی کنند.
ویلیام بیمن
- انگیزه این کار با رجوع به کارنامه اش، بیشتر ایدئولوژیک است یا سیاسی؟
او شخصی است که دوست دارد مشهور شود. کسی که کار عجیب و غریب کند بالاخره توجه رسانه ها را به خود جلب می کند.
- آقای صدری، شما در جنوب آمریکا در تگزاس مقیم هستید، همان نزدیکی های فلوریدا. شاهد واکنش افکار عمومی منطقه سنتی تر آمریکا به اقدامات تری جونز هستید. نقطه نظر هوادارانش بیشتر مطرح است یا منتقدانش؟
این آقای تری جونز به قدری فردی مخبط و افراطی است که حتی مسیحیان دست راستی آمریکا هم از او فاصله می گیرند. دو سال پیش ایشان این کار را کرد با همین پنجاه نفر خودش. ولی کسی به او اعتنایی نکرد. حتی خبر محلی نشد چه برسد به خبر ملی. نه شما شنیدید و نه من که اخبار اینجا را دنبال می کنم. چیزی که باید توجه کرد اینست که چطور می شود یک چنین فرد افراطی و مخبطی که دفعه دوم که این کار را می کند ناگهان خبر می شود. این به نظر من از نظر جامعه شناختی مهم است. تحلیل من اینست که این یک کبریت شعله وری است که ایشان در انبار باروت انداخته. آمریکا در یک شرایطی است که بعد از هفت سال جنگ پرهزینه در عراق و جنگ فرسایشی در افغانستان و بحران فعلی اقتصادی به خصوص در آستانه میان دوره ای که در آن احتمال دارد محافظه کاران جای دموکرات ها را بگیرند این احساس سرخورده و سردرگم مردم آمریکا که بیشتر به سوی سیاست های ده سال اخیر آمریکا گرایش دارد، نیاز به یک کبریت کوچک دارد که شعله ور شود. بررسی واشینگتن پست نشان می دهد که ۴۹ درصد مردم آمریکا نظرات منفی نسبت به اسلام پیدا کرده اند. در این شرایط خاص است که این ناگهان خبر می شود. البته در دو طرف قضیه افراطیون هستند. یک اتحاد نامقدس بین افراطیون دو طرف وجود دارد.
- آقای دباشی، نیویورک از لیبرال ترین شهرهای آمریکاست. دامنه این نوع افکار در نیویورک در اقلیت است. ریشه عصبانیت تری جونز که نزدیک به دو سه هزار کیلومتر از آن است، چیست؟
آمریکا در یک شرایطی است که بعد از هفت سال جنگ پرهزینه در عراق و جنگ فرسایشی در افغانستان و بحران فعلی اقتصادی... این احساس سرخورده و سردرگم مردم آمریکا که بیشتر به سوی سیاست های ده سال اخیر آمریکا گرایش دارد، نیاز به یک کبریت کوچک دارد که شعله ور شود.
محمود صدری
آقای دباشی با اشاره به این نکته که ریشه دشمنی با مهاجرین و دین های دیگر در آمریکا ریشه کهنی دارد، می گوید: منتها یک قشر نازکی است و بدنه اصلی مردم آمریکا مخالف این افکار است.
حمید دباشی چنین استدلال می کند که با «مخبط» خواندن تری جونز به یک معنا دیگر مسیحیان را از این گونه افراط کاری بری می دانیم. وی می پرسد چرا چنین برخوردی با حمله های تروریستی یازده سپتامبر نمی شود و همه مسلمانان مورد انتقاد قرار می گیرند؟ «الان 9 سال است 1.5 بیلیون مسلمان در موضع اتهام اند که باید جوابگوی چند نفر آدم باشند که یک حرکت تروریستی انجام داده اند.»
آقای صدری نیز با آقای دباشی در این زمینه هم عقیده است و می افزاید: «تفاسیر افراطی در همه جا هست و همانطور که گفتم یک اتحاد نامقدس بین افراطیون هست که از هم تغذیه می کنند.»
حمید دباشی می گوید: «ریشه های اسلام ستیزی و اسلام هراسی در مسیحیت به قرون وسطی بر می گردد. ممکن است به تری جونز بگویید مخبط است اما به دانته که نمی شود گفت آدم مخبطی است. ببینیم در کمدی الهی بر سر پیغمبر اسلام و حضرت علی چه بلایی آورده است. اینها جزء لاینفک ادیان است. من حتی اسامه بن لادن را نمی گویم مسلمان نیست. بن لادن هم مسلمان است و رومی و ابن عربی هم مسلمان اند.»
زعمای جمهوری اسلامی به جای این که حرکاتی مانند اقدام تری جونز را مستمسک قرار دهند به اقلیت های مذهبی ما و شهروندان بهایی، کلیمی و زرتشتی ما بپردازند و مواظب حقوق شهروندی آنها باشند.
حمید دباشی
ویلیام بیمن بر این نکته تاکید دارد که رهبران همه ادیان در نیویورک از ساختن این مرکز در کنار برج های منهدم شده پشتیبانی می کنند و اسلام هراسی را ضد قانون اساسی آمریکا می دانند.
حمید دباشی که از گفتمان جهان شهری حمایت می کند معتقد است در مراکز دانشگاهی آمریکا مانند دانشگاه کلمبیا، همه پیروان ادیان در کمال احترام کنار هم زندگی می کنند: «زعمای جمهوری اسلامی به جای این که حرکاتی مانند اقدام تری جونز را مستمسک قرار دهند به اقلیت های مذهبی ما و شهروندان بهایی، کلیمی و زرتشتی ما بپردازند و مواظب حقوق شهروندی آنها باشند. در جامعه آمریکا همیشه یک قشر نازک از افراط وجود داشته منتها چون بدنه سالم است کسانی که اصلاً اعتقادات مذهبی ندارند به دفاع از ساختن این مرکز برخاسته اند.»
ویلیام بیمن در پایان بار دیگر به نقش انتخابات میان دوره ای آمریکا در این جریان اشاره می کند.