امید به بازگشت گل‌نبشته‌های هخامنشی از آمریکا به ایران

  • بکتاش خمسه پور

ده‌ها هزار گل‌نبشته هخامنشی که در سال‌های ۱۹۳۰ میلادی، در کاوش‌های باستان‌شناسی در پارسه، تخت جمشید، یافته شدند در همان سال‌ها برای پژوهش و بررسی به دانشگاه شیکاگو در آمریکا فرستاده شدند‌

در پی سفر «گیل استاین»، رئیس مرکز شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو به ایران، زمینه همکاری‌هایی میان ایران و آمریکا برای پیگیری کار برگردان هزاران گل‌نبشته روزگار هخامنشیان گشوده شده است.

پرفسور عبدالمجید ارفعی، نخستین دانشمند ایرانی که استوانه کوروش ‌بزرگ را به فارسی برگردانده، قرار شده به‌دنبال دریافت عکس‌های این الواح، کار ترجمه آنها را پیگیری کند و همزمان یک مقام سازمان میراث فرهنگی ایران از دریافت اسناد مطالعاتی بخشی از این الواح در دیدار «گیل استاین» از ایران سخن گفته است.

رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی ایران می‌گوید اطلاعاتی را که توسط رئیس مرکز شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو به پژوهشگاه سازمان ارائه شد، به موزه‌ی ملی ایران فرستادند.

به گزارش خبرگزاری ایسنا، جلیل گلشن این اطلاعات را شامل دو جلد کتاب حاوی اطلاعات به‌دست آمده از الواح و دو فلش حاوی عکس‌های سه‌بعدی از پنج‌ هزار لوح خوانده‌شده توسط کارشناسان ذکر کرده است.

ده‌ها هزار قطعه از گل‌نبشته‌های هخامنشی که در سالهای ۱۹۳۰ میلادی،‌ حدود ۸۰ سال پیش در کاوش‌های باستان‌شناسی در پارسه، تخت جمشید یافته شدند در همان سال‌ها برای پژوهش و بررسی به دانشگاه شیکاگو در آمریکا فرستاده شدند‌.

به گزارش ایسنا، پروفسور گیل استاین،‌ رئیس مرکز شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو، در سفری که به‌تازگی به دعوت برگزارکنندگان همایش باستان‌شناسان جوان به ایران داشت‌، اطلاعات بد‌ست آمده از این پنج‌هزار لوح خوانده‌شده را به مسوولان پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تحویل داد.

گل‌نبشته‌های هخامنشی به امانت داده شده به دانشگاه شیکاگو اکنون نزدیک یک دهه است که در گیر و دار یک دعوی حقوقی در سیستم دادگاه فدرال ایالات متحده بر سر اخذ غرامت قربانیان یک حملهٔ تروریستی قرار گرفته‌اند.

گیل استاین به خبرگزاری دانشجویان ایران گفت: وقتی برای دفاع از پرونده‌ی الواح هخامنشی به دادگاه فدرال آمریکا رفتیم، رئیس دادگاه از ما پرسید که این الواح متعلق به چه کسی است؟ پاسخ دادیم که به دولت ایران تعلق دارد. آن‌ها هم وکلای ما را بیرون و اعلام کردند، کسی باید از سرنوشت این الواح دفاع کند که مالک آن‌ها است.

وی افزود، وقتی الواح هخامنشی ایران توقیف شدند، مرکز شرق‌شناسی دو میلیون دلار هزینه کرد تا ایران در دادگاه آمریکا حاضر شود و از پرونده‌ی الواح خود دفاع کند؛ اما متأسفانه این اقدام در زمان مناسب از سوی ایران انجام نشد.

رئیس مرکز شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو ادامه داد: در سال ۲۰۰۵ دوبار به وزارت امور خارجه‌ی ایران نامه نوشته شد تا برای دفاع از الواح هخامنشی به آمریکا بیایند؛ اما آن‌ها در آن زمان، این کار را انجام ندادند.

گیل استاین اظهار داشت: دولت آمریکا دومیلیون دلار بودجه به این مرکز اختصاص داد تا دستگاهی با هدف مستندنگاری الواح هخامنشی خریده شود. اکنون این دستگاه خریده شده و کار مستندنگاری الواح هخامنشی توسط هیئتی شامل دانشمندان در حال انجام است.

رئیس مرکز شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو افزود:‌ کارشناسان هر روز در حال کار روی الواح هستند. حدود ۱۰ هزار لوح سالم در دست داریم که کار مستندنگاری هر کدام از آن‌ها تقریبا هشت ساعت در روز زمان می‌خواهد و وقتی خروجی به کامپیوتر داده می‌شود، مانند یک عکس سه‌بعدی از هر طرف می‌توان آن شیء را دید.

به گزارش خبرگزاری فارس، عبدالمجید ارفعی، متخصص زبان‌های ایلامی و اکدی از گیل استاین خواسته است تا خوانش و ترجمه مابقی الواح هخامنشی را آغاز کند.

بخشی از این گلنبشته‌ها توسط «ریچارد هلک Hallock» و عبدالمجید ارفعی در گذشته خوانده شده بود.

عبدالمجید ارفعی، نخستین کارشناس ایرانی است که خط میخی اکدی استوانه کوروش‌بزرگ را خوانده و به فارسی برگردانده است.

عبدالمجید ارفعی به خبرگزاری فارس اظهار داشته قرار است عکس‌هایی را که از این الواح گرفته شده است برای او ارسال کنند تا در ایران آنها را بخواند و به دو زبان فارسی و انگلیسی ترجمه کند.

به گفته کارشناسان، این الواح، اسناد داخلی و حسابداری کارکنان تخت‌جمشید و یک بایگانی اداری بشمار می‌روند و حاوی اطلاعات دیوانی و اداری و نیز چند و چون زندگی مردمان روزگار هخامنشی‌اند.