باراک اوباما ، رئيس جمهوری آمریکا ، درکنفرانس خبری مشترک با دیمیتری مدودیف همتای روسی خود در مسکو روز دوشنبه -۱۵ تیر- گفت: مسکو و واشینگتن بر سر «ارزيابی تهديدهای ناشی از چالش موشک‌های بالستيک»، از جمله تهدید های ايران و کره شمالی ، به توافق رسیده‌اند.
رئیس جمهوری آمریکا در ادامه این کنفرانس خبری گفت: آمريکا و روسيه تلاش خواهند کرد تا از دستیابی ايران به سلاح هسته‌ای جلوگيری کنند.
دیمیتری بابیچ، تحلیلگر سیاسی در خبر گزاری ریا نوستی روسیه، در گفت‌وگویی با رادیو فردا در مورد توافقات اخیر اوبمام-مدودیف و نخست در این مورد می‌گوید که آیا روسیه و آمریکا کماکان بر سر برپائی سپر دفاع موشکی آمریکا در اروپا اختلاف نظر دارند؟
آیا روسیه حل این مسئله را پیش شرطی برای حل سایر مسائل بین دو کشور می‌داند؟
دیمیتری بابیچ: اين نگرانی وجود داشت که روسيه حل مسئله سپر دفاع موشکی را به عنوان پيش شرطی برای کاهش حجم زرادخانه هسته‌ايش مطرح کند. در واقع کارشناسان وزارت دفاع روسيه بر اين باورند که بدون لغو برنامه سپر دفاع موشکی آمريکا در اروپا، کاهش حجم زرداخانه هسته‌ای روسيه برای کشورشان خطرناک خواهد بود.
اما کنفرانس خبری اوباما و مدوديف نشان داد که اين ايده محقق نشده است و بدون لغو برنامه سپر دفاع موشکی، مسکو و واشنگتن موافقت کردند که تعداد کلاهک‌های هسته‌ای خود را کاهش دهند.
نکته مهم اين است که آمريکا در مورد لزوم استقرار اين سپر دفاع موشکی در اروپا هنوز تصميم قطعی نگرفته است و مطالعه درباره سپر دفاع موشکی که پس از روی کار آمدن اوباما آغاز شد، کماکان ادامه دارد.
با توجه به اظهارات رؤسای جمهور آمريکا و روسيه در کنفرانس خبری مسکو، می‌بينيم اوباما و مدوديف چيزی درباره عدول کشور مقابل از سياست خارجی‌اش درچند سال اخير ذکر نکردند. درعوض دو رئيس جمهور تلاش کردند تا حد امکان انعطاف نشان دهند و انتظارات يکديگر را برآورده کنند.
آمريکا گفته است در حال بررسی تهديدات ناشی از موشک‌های بالستيک از جمله تهديدهای ايران و کره شمالی است و به محض اتمام اين بررسی نتيجه را با مسکو در ميان خواهد گذاشت. اگر نتيجه بررسی آمريکا بر استقرار سپر دفاع موشکی صحه بگذارد، فکر می‌کنيد روسيه و آمريکا در مورد برپايی اين سپر همکاری کنند؟
درباره همکاری روسيه و آمريکا برای برقراری سپر دفاع موشکی نمی‌توان با اطمينان سخن گفت.
جورج بوش، رئیس جمهوری پيشين آمريکا، درباره اين همکاری پيشنهادهایی را مطرح کرده بود، ولی مقام‌های روسی اين پيشنهادها را به چند دليل جدی نگرفتند؛ اول اين که پيشنهادها ناپخته مطرح شد و بيشتر جنبه رسانه‌ای پيدا کرد. جورج بوش گفته بود که ولاديمير پوتين، رئیس جمهور وقت روسيه، می تواند شماری از ژنرال‌های خود را مأمور کند تا طرح سپر دفاع موشکی را بررسی کنند.
دليل دوم اين که هيچ يک از مقام‌های روسی باور نداشتند که آمريکا به نظاميان اين کشور اجازه دهد تا از سلاح‌های سری آمريکا بازديد کرده و اطلاعاتی در اين باره به دست آورند؛ منظور اطلاعاتی است که آمريکا به هم‌پيمانان خود در ناتو هم نمی‌دهد. گذشته از اين روسيه می‌داند که تأسيسات سپر دفاع موشکی آمريکا در جمهوری‌های چک و لهستان به وسيله پرسنل آمريکايی و نه پرسنل ناتو اداره خواهد شد و اين يکی از نگرانی‌های مسکو است.
با اين حال اگر روابط آمريکا و روسيه تحت رهبری اوباما و مدوديف بهتر شود و مقام‌های روسی باور کنند که رئیس جمهور آمريکا صادق است و به گفته‌هايش عمل می‌کند، امکان دارد که دو کشور درباره سپر دفاع موشکی هم همکاری کنند. تحت چنين شرايطی روسيه می تواند همکار و متحد با ارزشی برای آمريکا باشد.
آقای بابيچ! يکی از موراد اختلاف نظر بين مسکو و واشنگتن، مسئله هسته‌ای ايران است. در حالی که باراک اوباما در کنفرانس خبری مشترک با مدوديف از احتمال دسترسی ايران به سلاح هسته‌ای و از مسابقه تسليحات هسته‌ای در خاورميانه صحبت کرد، رئیس جمهور روسيه درباره ايران سخنی به ميان نياورد. آيا روسيه نگران برنامه هسته‌ای ايران است و سياست اين کشور در قبال برنامه هسته‌ای ايران چيست؟
روسيه نگران برنامه هسته ای ايران است، اما اظهارات خصمانه درباره ايران مانند محور شرارت و سخنانی از اين دست را نمی‌پذيرد.
آمريکا با ايران روابط ديپلماتيک ندارد بنابراين چيزی ندارد که از دست بدهد، اما مسئله برای روسيه کاملا متفاوت است و منافع زيادی در ايران دارد و اگر در ايران اتفاقی بيفتد، روسيه اثرات و پيامدهای آن را حس خواهد کرد.
با اين حال بايد بگويم روسيه به برنامه هسته‌ای ايران به ديده ترديد می‌نگرد، به ويژه پس از سال ۲۰۰۲ که معلوم شد ايران به تعهدات خود بر مبنای پيمان منع گسترش سلاح‌های هسته ای عمل نکرده است.
درهمين رابطه اگر به پيشرفت کار نيروگاه هسته‌ای بوشهر نگاه کنيم، می‌بينيم که روسيه از سال ۲۰۰۲ تا کنون اين پروژه را به اتمام نرسانده است. روسيه در مقايسه با آمريکا محتاطانه عمل می‌کند، گو اين که در مورد ايران اختلاف نظر چندانی بين اوباما و مدوديف وجود ندارد. به طوری که پس از انتخابات اخير در ايران و پيامدهای آن، هر دو رئیس جمهوری واکنش های مشابهی نشان دادند. البته بعدا اوباما سطح انتقادات خود را از دولت ايران افزايش داد، درمقابل مدوديف به اظهارات گذشته اش بسنده کرد، زيرا نصيحت به ايران در مورد دموکراسی می توانست نشانگر دو رويی او باشد.
درمجموع بايد بگويم سياست خارجی روسيه ممکن است مبتنی بر اخلاق نباشد، اما سياستی منسجم و بادوام است. روسيه نمی خواهد در امور داخلی ساير کشورها دخالت کند و از ساير کشورها نيز انتظار دارد از دخالت در امورد داخلی روسيه پرهيز کنند.
بانگرش به منافع روسيه در ايران، فکر می‌کنيد همکاری روسيه با آمريکا برای حل مسئله هسته‌ای ايران تشديد شود؟
بله، فکر می‌کنم اين همکاری شروع شده است، به ويژه از زمانی که روسيه از روند برنامه هسته‌ای ايران اظهار نگرانی کرد. يکی از خواسته‌های روسيه اين است که برنامه هسته‌ای ايران بايد توسط آژانس بين المللی انرژی اتمی نظارت شود.
اگر آمريکا و روسيه اطمينان بيشتری نسبت به هم پيدا کنند، همکاری آنها درباره برنامه هسته‌ای ايران نيز افزايش خواهد يافت. عدم همکاری لازم روسيه با آمريکا در زمان رياست جمهوری جورج بوش، ريشه در رويدادها و اتفاقات منطقه‌ای و جهانی داشت که اين دوکشور بر سر آن اختلاف نظر داشتند.
تحت چنين شرايطی همکاری نزديک بين آمريکا و روسيه يعنی دو رقيب جنگ سرد امکان پذير نبود، اما اکنون اين وضعيت تا حدی تغيير کرده است.
رئیس جمهوری آمریکا در ادامه این کنفرانس خبری گفت: آمريکا و روسيه تلاش خواهند کرد تا از دستیابی ايران به سلاح هسته‌ای جلوگيری کنند.
اوباما-مدودیف در مسکو:
آیا روسیه حل این مسئله را پیش شرطی برای حل سایر مسائل بین دو کشور می‌داند؟
دیمیتری بابیچ: اين نگرانی وجود داشت که روسيه حل مسئله سپر دفاع موشکی را به عنوان پيش شرطی برای کاهش حجم زرادخانه هسته‌ايش مطرح کند. در واقع کارشناسان وزارت دفاع روسيه بر اين باورند که بدون لغو برنامه سپر دفاع موشکی آمريکا در اروپا، کاهش حجم زرداخانه هسته‌ای روسيه برای کشورشان خطرناک خواهد بود.
اما کنفرانس خبری اوباما و مدوديف نشان داد که اين ايده محقق نشده است و بدون لغو برنامه سپر دفاع موشکی، مسکو و واشنگتن موافقت کردند که تعداد کلاهک‌های هسته‌ای خود را کاهش دهند.
نکته مهم اين است که آمريکا در مورد لزوم استقرار اين سپر دفاع موشکی در اروپا هنوز تصميم قطعی نگرفته است و مطالعه درباره سپر دفاع موشکی که پس از روی کار آمدن اوباما آغاز شد، کماکان ادامه دارد.
با توجه به اظهارات رؤسای جمهور آمريکا و روسيه در کنفرانس خبری مسکو، می‌بينيم اوباما و مدوديف چيزی درباره عدول کشور مقابل از سياست خارجی‌اش درچند سال اخير ذکر نکردند. درعوض دو رئيس جمهور تلاش کردند تا حد امکان انعطاف نشان دهند و انتظارات يکديگر را برآورده کنند.
آمريکا گفته است در حال بررسی تهديدات ناشی از موشک‌های بالستيک از جمله تهديدهای ايران و کره شمالی است و به محض اتمام اين بررسی نتيجه را با مسکو در ميان خواهد گذاشت. اگر نتيجه بررسی آمريکا بر استقرار سپر دفاع موشکی صحه بگذارد، فکر می‌کنيد روسيه و آمريکا در مورد برپايی اين سپر همکاری کنند؟
درباره همکاری روسيه و آمريکا برای برقراری سپر دفاع موشکی نمی‌توان با اطمينان سخن گفت.
جورج بوش، رئیس جمهوری پيشين آمريکا، درباره اين همکاری پيشنهادهایی را مطرح کرده بود، ولی مقام‌های روسی اين پيشنهادها را به چند دليل جدی نگرفتند؛ اول اين که پيشنهادها ناپخته مطرح شد و بيشتر جنبه رسانه‌ای پيدا کرد. جورج بوش گفته بود که ولاديمير پوتين، رئیس جمهور وقت روسيه، می تواند شماری از ژنرال‌های خود را مأمور کند تا طرح سپر دفاع موشکی را بررسی کنند.
دليل دوم اين که هيچ يک از مقام‌های روسی باور نداشتند که آمريکا به نظاميان اين کشور اجازه دهد تا از سلاح‌های سری آمريکا بازديد کرده و اطلاعاتی در اين باره به دست آورند؛ منظور اطلاعاتی است که آمريکا به هم‌پيمانان خود در ناتو هم نمی‌دهد. گذشته از اين روسيه می‌داند که تأسيسات سپر دفاع موشکی آمريکا در جمهوری‌های چک و لهستان به وسيله پرسنل آمريکايی و نه پرسنل ناتو اداره خواهد شد و اين يکی از نگرانی‌های مسکو است.
با اين حال اگر روابط آمريکا و روسيه تحت رهبری اوباما و مدوديف بهتر شود و مقام‌های روسی باور کنند که رئیس جمهور آمريکا صادق است و به گفته‌هايش عمل می‌کند، امکان دارد که دو کشور درباره سپر دفاع موشکی هم همکاری کنند. تحت چنين شرايطی روسيه می تواند همکار و متحد با ارزشی برای آمريکا باشد.
آقای بابيچ! يکی از موراد اختلاف نظر بين مسکو و واشنگتن، مسئله هسته‌ای ايران است. در حالی که باراک اوباما در کنفرانس خبری مشترک با مدوديف از احتمال دسترسی ايران به سلاح هسته‌ای و از مسابقه تسليحات هسته‌ای در خاورميانه صحبت کرد، رئیس جمهور روسيه درباره ايران سخنی به ميان نياورد. آيا روسيه نگران برنامه هسته‌ای ايران است و سياست اين کشور در قبال برنامه هسته‌ای ايران چيست؟
روسيه نگران برنامه هسته ای ايران است، اما اظهارات خصمانه درباره ايران مانند محور شرارت و سخنانی از اين دست را نمی‌پذيرد.
آمريکا با ايران روابط ديپلماتيک ندارد بنابراين چيزی ندارد که از دست بدهد، اما مسئله برای روسيه کاملا متفاوت است و منافع زيادی در ايران دارد و اگر در ايران اتفاقی بيفتد، روسيه اثرات و پيامدهای آن را حس خواهد کرد.
با اين حال بايد بگويم روسيه به برنامه هسته‌ای ايران به ديده ترديد می‌نگرد، به ويژه پس از سال ۲۰۰۲ که معلوم شد ايران به تعهدات خود بر مبنای پيمان منع گسترش سلاح‌های هسته ای عمل نکرده است.
درهمين رابطه اگر به پيشرفت کار نيروگاه هسته‌ای بوشهر نگاه کنيم، می‌بينيم که روسيه از سال ۲۰۰۲ تا کنون اين پروژه را به اتمام نرسانده است. روسيه در مقايسه با آمريکا محتاطانه عمل می‌کند، گو اين که در مورد ايران اختلاف نظر چندانی بين اوباما و مدوديف وجود ندارد. به طوری که پس از انتخابات اخير در ايران و پيامدهای آن، هر دو رئیس جمهوری واکنش های مشابهی نشان دادند. البته بعدا اوباما سطح انتقادات خود را از دولت ايران افزايش داد، درمقابل مدوديف به اظهارات گذشته اش بسنده کرد، زيرا نصيحت به ايران در مورد دموکراسی می توانست نشانگر دو رويی او باشد.
درمجموع بايد بگويم سياست خارجی روسيه ممکن است مبتنی بر اخلاق نباشد، اما سياستی منسجم و بادوام است. روسيه نمی خواهد در امور داخلی ساير کشورها دخالت کند و از ساير کشورها نيز انتظار دارد از دخالت در امورد داخلی روسيه پرهيز کنند.
بانگرش به منافع روسيه در ايران، فکر می‌کنيد همکاری روسيه با آمريکا برای حل مسئله هسته‌ای ايران تشديد شود؟
بله، فکر می‌کنم اين همکاری شروع شده است، به ويژه از زمانی که روسيه از روند برنامه هسته‌ای ايران اظهار نگرانی کرد. يکی از خواسته‌های روسيه اين است که برنامه هسته‌ای ايران بايد توسط آژانس بين المللی انرژی اتمی نظارت شود.
اگر آمريکا و روسيه اطمينان بيشتری نسبت به هم پيدا کنند، همکاری آنها درباره برنامه هسته‌ای ايران نيز افزايش خواهد يافت. عدم همکاری لازم روسيه با آمريکا در زمان رياست جمهوری جورج بوش، ريشه در رويدادها و اتفاقات منطقه‌ای و جهانی داشت که اين دوکشور بر سر آن اختلاف نظر داشتند.
تحت چنين شرايطی همکاری نزديک بين آمريکا و روسيه يعنی دو رقيب جنگ سرد امکان پذير نبود، اما اکنون اين وضعيت تا حدی تغيير کرده است.