رئیس‌جمهوری ترکیه می‌گوید اگر اتحادیه اروپا به تعهدات خود عمل نکند، کشورش توافق بر سر بازگرداندن پناهجویان از یونان را متوقف می‌کند. میلیاردها یورو کمک و معافیت‌های روادیدی، از جمله وعده‌های اتحادیه اروپا است.
اردوغان در سخنانی در ۱۹ فروردین ماه گفته است «شرایط دقیقی تعیین شده است. اگر اتحادیه اروپا گام‌های لازم را برندارد، ترکیه هم به توافق عمل نخواهد کرد».
به گفته رئیس‌جمهوری ترکیه، اتحادیه اروپا هنوز وعده‌های خود را عملی نکرده‌است.
آنکارا و اروپایی‌ها در پایان اسفند ماه به توافقی دست پیدا کردند که هدف از آن بازگرداندن پناهجویان غیرقانونی از جزایر یونان به ترکیه است. در مقابل ترکیه نیز قرار است کمک‌های مادی دریافت کرده و شهروندانش از معافیت‌هایی در زمینه ورود بدون روادید به اروپا برخوردار شوند.
کمک‌های مادی وعده داده‌شده، رقمی معادل ۶ میلیارد یورو (۶.۸ میلیارد دلار) را تا سال ۲۰۱۸ میلادی برای اسکان دادن به حدود ۲.۷ میلیون آواره سوری، در بر می‌گیرد.
اما از موضوع حق ورود بدون روادید به کشورهای حوزه «شینگن» به عنوان یکی از مهم‌ترین «منافع» برای ترکیه، نام برده شده است. مارک پیه‌رینی، محقق در موسسه کارنگی اروپا، به خبرگزاری فرانسه گفته است معافیت روادیدی «بزرگ‌ترین منفعتی است که به ترکیه می‌رسد».
به گفته این محقق، آنکارا همچنان متعهد به اجرای «۷۲ شرط» برای اجرایی شدن این طرح است و در عین حال وزیران کشور ۲۸ عضو اتحادیه اروپا باید به آن رای مثبت دهند.
از سوی دیگر رئیس‌جمهوری ترکیه گفته است آوارگان سوری «از بودجه آن کشور تغذیه» می‌شوند و در قبال مراقبت از آنها، تشکر به تنهایی کافی نیست.
سازمان‌های مدافع حقوق بشر از توافق اتحادیه اروپا و آنکارا برای بازگرداندن اجباری، گسترده و فوری پناهجویان به ترکیه انتقاد کرده‌اند.
جنگ داخلی سوریه در کنار بحران‌های امنیتی در عراق، افغانستان، آفریقا و دیگر کشورهای جهان، پدیدآوردنده بزرگ‌ترین موج هجوم پناهجویان به اروپا، از زمان پایان جنگ جهانی به شمار می‌رود.
آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، روز پنج‌شنبه ابراز «امیدواری» کرد که «بحران» فعلی رو به پایان است. آلمان طی ماه‌های گذشته، به تنهایی، مقصد ۱.۱ میلیون پناهجو بوده است.