در روزهایی که مسئله اخبار جعلی، نه تنها تبدیل به دغدغه روزنامهنگاران بلکه سیاستمداران و شهروندان شده، گوگل، برای مقابله با پخش اخبار و اطلاعات نادرست، گام بلندی برداشتهاست.
به گزارش کریسشن ساینس مانیتور، از هفته گذشته، گوگل یک برنامه «راستیآزمایی» خودکار را راهاندازی کرده که خبرهای مشکوک یا جعلی را در نتایج جستجوی یک موضوع مشخص میکنند. با این روش، کاربر متوجه میشود که آن خبر ممکن است نادرست باشد و سپس گوگل وی را به سایتهای معتبر راستی آزمایی مثل پولیتفکت یا اسناپس هدایت میکند تا صحت این ادعای گوگل سنجیده شود.
گوگل، فیسبوک و توییتر در معرض انتقادهای گستردهای قرار دارند که آنها را متهم به آسانسازی نشر و بازنشر «اخبار جعلی» در اینترنت می کنند. برخی از منتقدان نیز تا بدان جا پیش رفتند که میگویند برخی اخبار جعلی منتشر شده در فیسبوک باعث ایجاد شور و شوق در مورد ترامپ و نفرت از هیلاری کلینتون شده است. برخی از این خبرهای جعلی از این قرار بود: «هیلاری کلینتون گفته است در صورت برنده شدن ترامپ، جنگ داخلی به راه خواهد انداخت» یا «پاپ فرانسیس (رهبر کلیسای کاتولیک) با اعلام طرفداری از ترامپ جهانیان را شگفت زده کرد».
در مطلبی که به مناسبت راهاندازی این ابزار تازه در وبلاگ گوگل منتشر شده، آمده است: «گوگل برای کمک به مردم در جهت یافتن اطلاعات مفید با جستوجو در محتوای سایتهای مختلف ساخته شده است. دسترسی به اطلاعات با کیفیت بالا همان چیزی است که مردم را به استفاده از اینترنت و محتواسازان را به ادامه تلاش برای بهتر کردن این محتوا سوق میدهد. اما، در هر دقیقه هزاران مقاله در سراسر اینترنت منتشر میشود و میزان این محتوا میتواند برای کاربر بسیار گیج و خستهکننده باشد».
اما پرسش این است: شرکتهایی مثل گوگل یا فیس بوک، که درآمد آنها از طریق آگهی تامین میشود، تا چه اندازه میتوانند و باید نگران دسترسی کاربران به اطلاعات درست باشند؟ دکتر آندریا فورته، استاد دانشکده کامپیوتر و اطلاعات دانشگاه دراکسل میگوید: ساخت سیستمی که به مردم کمک کند قضاوت بهتری در خصوص اطلاعات دریافتیشان داشته باشند، هدف مهمی است و همینطور جلب توجه مردم وقتی ممکن است یک خبر یا دادههای دریافتی قابل اطمینان نباشند کار بسیار خوبی است که در رشته ما به آن «طراحی برای قابلیت دسترسی به اطلاعات» میگوییم. اما تکیه به شرکتهای خصوصی و مسئول کردن آنها برای آگاهیرسانی به مردم، راه منطقی نیست.» به گفته خانم فورته، این ابزار تازه گوگل در بهترین حالت، یک «راه حلی ناقص است».
ابزار راستیآزمایی گوگل ابتدا در پایان سال گذشته و چند هفته مانده به انتخابات ریاست جهموری آمریکا، در چند کشور آزمایش شد. اما از این هفته این ابزار به تمام زبانها و در نتایج جستوجو در گوگل و اخبار گوگل اجرا میشود. البته هنوز همه خبرها لزوما راستیآزمایی نمیشوند و ممکن است سایتهای مختلف که گوگل از آنها به عنوان سایتهای راستی آزمایی فراجناحی و بیطرف استفاده میکند، عقیده یکسانی در مورد صحت و سقم یک خبر نداشته باشند. هنوز مشخص نیست در صورت یکسان نبودن نتایج راستیآزمایی، گوگل کدام نتیجه و از کدام سایت را منتشر خواهد کرد.