درج چند آگهی در شماره ۹ بهمن‌ماه روزنامه «حمایت» وابسته به قوه قضاییه ایران حاکی از صدور احکام غیابی برای چند تن از ایرانیان خارج از کشور، از جمله خواننده سرشناس ایرانی، گوگوش است.
بر اساس این آگهی، فائقه آتشین، با نام هنری گوگوش، به ۱۶ سال زندان، نیکآهنگ کوثر روزنامه‌نگار به چهارسال، مرضیه آرمین وبلاگ‌نویس به چهارسال، تارا اینانلو عکاس به یک سال، سعید کریمیان، مدیر شبکه «جِم تی وی» به شش سال و امین انواری رستمی فعال شبکه‌های اجتماعی به هفت سال زندان محکوم شده‌اند.
این احکام در شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران صادر شده و فعالیت تبلیغی علیه نظام، جرم علیه امنیت کشور و توهین به برخی مقام‌های ایران از موارد اتهامی این افراد عنوان شده است.
محمد سیف‌زاده، وکیل دادگستری در ایران، به پرسش‌های رادیوفردا در مورد «احکام غیابی»، روند قضایی آن‌ها و سابقه صدور چنین احکامی در ایران پاسخ می‌گوید:
محمد سیف‌زاده: یکی از شرایط محاکمه وجود دادگاه صالح بر طبق قانون اساسی است که حق دادخواهی در مراجع صالح قضایی از اصول مسلم حقوق مردم ایران است. بنابراین اول باید مرجع صالح باشد و دوم دادرسی عادلانه است. این هم یکی از اصول مهم دادرسی است. اما وقتی کسی اقامتگاهش مشخص نیست آن مرجع صالح قضایی به وسیله روزنامه‌های کثیرالانتشار احضار می‌کند شخص را و اگر در آن مهلت نیامد دادگاه تشکیل می‌شود و حکم صادر می‌کند و این حکم صادره منتشر می‌شود و شخص در هرکجا که باشد حق دارد از آن حکم واخواهی کند.
- خب، آقای سیف زاده، با توجه به اینکه این افراد خارج از ایران زندگی می‌کنند روند حقوقی که منجر به صدور این حکم می‌شود آیا ایرادی به لحاظ حقوقی دارد یا خیر؟
Your browser doesn’t support HTML5
روزنامه حمایت؛صدور احکام غیابی زندان برای ایرانیان خارج از کشور
نه خیر. اگر مرجع صالح قضایی وجود داشته باشد که اصل آن هست. دفاع مشروع هم که حق شخص است. شخص می‌تواند خودش در دادگاه شرکت کند یا وکیلش را بفرستد. به هر حال اگر آن آگهی منتشر شده باشد برای دعوت دادگاه تشکیل می‌شود و رسیدگی می‌کند و حکم صادر می‌کند. و آن حکم اگر خارج از کشور باشد مهلت بیشتری برای واخواهی دارد.
- اگر واخواهی انجام نشود و حکم قطعی شود اگر این افراد زمانی به ایران برگردند بازداشت می‌شوند برای اجرای حکم و این حکم اجرا خواهد شد؟
مهلت واخواهی حکمی که صادر شده، وقتی گذشت مهلت تجدید نظر شروع می‌شود. مهلت تجدید نظر هم که گذشت آن حکم قطعی می‌شود و هرگاه شخص را پیدا کنند البته تعقیب خواهند کرد.
- آقای سیف زاده، موضوعی که در این آگهیها به چشم می‌خورد این است که پنج نفر افراد مختلف: یک هنرمند و خواننده سرشناس ایرانی، فائقه آتشین، سعید کریمیان مدیر جم تی وی، مرضیه آرمین وبلاگ نویس، تارا اینانلو عکاس و نیکآهنگ کوثر، کارتونیست و روزنامه نگار در مجموع این احکام برایشان صادر شده. همگی در شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران. این به چه معنایی می‌تواند باشد؟ قرار گرفتن این افراد در این آگهیها و همگی توسط شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب مفهوم خاصی دارد؟
از لحاظ حقوقی مشکلی وجود ندارد. از لحاظ سیاسی هم من اطلاعات سیاسی ندارم و نمی‌دانم.
- آقای سیف زاده، شما خودتان سالها وکالت پرونده‌های زیادی را بر عهده داشتید. درباره اتهام این افراد می‌خواهم بپرسم. چون اتهامی که در مورد هر پنج نفر اعلام شده فعالیت تبلیغی علیه نظام است و جرم علیه امنیت کشور. به طور مثال در پرونده فائقه آتشین، خوانند سرشناس ایرانی چه مصادیقی می‌تواند برای یک هنرمند منجر به این اتهام و صدور حکم ۱۶ سال زندان شود؟
اقدام علیه امنیت ملی متفاوت علیه نظام است. اگر توجه کنیم به نظر بنیانگذار جمهوری اسلامی او تغییر نظام را هم جایز می‌دانست. بنابراین اقدام علیه امنیت ملی هنوز به موجب قانون در ایران تعریف نشده. تبلیغ علیه نظام هم به موجب آن نظر بنیانگذار جمهوری اسلامی و اصل چهار قانون اساسی که به اصطلاح نظرات شرعی مرجح بر نظرات عرفی است قابل تعقیب بودن اینها اشکال حقوقی دارد.
- در مورد دو نفر از این افراد که وبلاگ نویس و روزنامه نگار هستند مرضیه آرمین و نیکآهنگ کوثر، این اتهامها به چه معنایی می‌تواند باشد؟
در ارتباط با کسانی که روزنامه نگار هستند به موجب اصل ۱۶۸ قانون اساسی و البته متهمان سیاسی، باید در محاکم عمومی دادگستری با حضور هیئت منصفه واقعی تشکیل شود و بتوانند از اتهامات خودشان دفاع کنند. اگر روزنامه نگاری در محاکمی جز محاکم دادگستری و به صورت علنی انجام شود خلاف اصل ۱۶۸ قانون اساسی است.
- می‌خواهم بدانم چقدر سابقه داشته صدور احکام غیابی برای فعالان سیاسی و مدنی و روزنامه نگارانی که سالها خارج از ایران بودند؟
در زمانی که من اول قاضی بودم هیچ مورد متهم سیاسی و یا متهم مطبوعاتی را تعقیب نکردم. در دوران وکالت خودم هم یادم نمی‌آید که مورد غیابی داشتم.