تغییر رییس سازمان بسیج معنادار است؛ هرچند به‌گونه‌ای قابل حدس، هیچ علت و دلیل مشخصی برای جایگزینی «غلامحسین غیب‌پرور» به‌جای «محمدرضا نقدی» در رسانه‌های رسمی جمهوری اسلامی منتشر نشده است.
در حکم صادره توسط شخص اول نظام برای رییس جدید سازمان بسیج نیز نکته‌ای قابل اعتنا، محسوس نیست؛ اما جابجایی در رأس هرم سازمان بسیج را نمی‌توان بی‌دلیل و هدف دانست.
نقدی درحالی از صدر بسیج کنار می‌رود که در مهرماه ۱۳۸۸ بر این مسند نشست. این درحالی است که عزیز جعفری، فرمانده کل سپاه که دو سال پیش از نقدی به‌عنوان فرمانده کل سپاه پاسداران منصوب شده همچنان بر این جایگاه تکیه زده است.
به‌نظر می‌رسد بتوان مبتنی بر برخی نشانه‌ها و شواهد، از اهمیت تغییر رییس سازمان بسیج سخن گفت، و به توضیحی درباره چرایی این رخداد رسید. مروری بر برخی دیدگاه‌ها و مواضع سیاسی ـ امنیتی غیب‌پرور، نفر نخست بسیج راهگشاست.
رییس جدید بسیج در یک نگاه
غیب‌پرور متولد ۱۳۴۱ در شیراز است. وی در زمان جنگ ایران و عراق به عضویت در لشکر ۱۹ فجر شیراز درآمد و مسئول آموزش عقیدتی ـ سیاسی این لشکر شد. بعد‌تر تا جانشینی تیپ ارتقا رتبه یافت و مسئولیت محور مهندسی لشکر مزبور را عهده‌دار شد.
پس از پایان جنگ، و درحالی‌که بیش از ۳۰ سال نداشت، مسئول آموزش نیروی زمینی سپاه، و بعد‌تر فرمانده لشکر ۲۵ کربلا در مازندران شد. پس از ۱۳۸۵، غیب‌پرور به مدت ۲ سال فرماندهی لشکر ۱۹ فجر در فارس را برعهده گرفت و با ادغام نیروی مقاومت و زمینی به فرماندهی سپاه فجر استان فارس منصوب شد.
در پی کشته شدن حسین همدانی، فرمانده ارشد سپاه قدس در سوریه، غیب‌پرور جایگزین وی شد، و مسئولیت سازماندهی گردان‌های امام حسین را برعهده گرفت. گردان‌هایی که به‌نوعی بازوی تداوم اقتدارگرایی محسوب می‌شوند. محمدعلی جعفری، فرمانده کل سپاه وظیفه «قرارگاه امام حسین» را «وظیفه آماده کردن تیپ‌ها و لشکرهای مردم‌پایه و بسیج‌محور در کل کشور» با مأموریت «دفاعی و نظامی» توصیف کرده است.
غیب‌پرور پیش از مسئولیت جدید، و تا مرداد ۹۵ فرماندهی سپاه فجر استان فارس را نیز برعهده داشت.
علیه جنبش سبز
پاییز ۱۳۹۳ غیب‌پرور در جمع «هادیان سیاسی سپاه استان فارس» با تاکید بر ضرورت شناخت «دشمن» و کسانی‌که «نقاب خودی بر چهره زده‌اند و مرد هم نیستند که بگویند ما دشمن هستیم»، رهبران جنبش سبز را هدف انتقاد شدید قرار داد؛ وی تاکید کرد که آنان «نجس سیاسی هستند و با آب زمزم هم نمی‌شود آنان را پاک کرد؛ مگر اینکه در در ساحت رهبری و در حضور مردم اظهار پشیمانی و توبه کنند.»
پیش از این و در سال ۱۳۹۱ نیز غیب‌پرور در اظهارنظری گفته بود: «برخی از خواص در فتنه ۸۸ که انقلاب در گردنه‌ای خطرناک قرار گرفت، با سکوت خود سرپوشی بر آن نهادند و این را از دست دادند، اما باید بدانند که برای بازگشت به نظام باید همچون حر پوتین‌های خود را بر گردن نهاده و بگویند غلط کرده‌ایم.»
وی پس از انتصاب توسط رهبر جمهوری اسلامی به‌عنوان رییس سازمان بسیج نیز در مصاحبه‌ای تصریح کرد که موضع وی در قبال جنبش سبز و رهبرانش «ه‌مان صحبت‌هایی است که قبلا انجام داده‌ام و هیچ تغییری نکرده است».
غیب‌پرور اظهار داشت: «بنده قبلا سران فتنه را نجس سیاسی خوانده‌ام، اکنون هم بر روی این موضع اصرار دارم؛ سران فتنه نجس سیاسی هستند که با آب زمزم هم تطهیر نمی‌شوند؛ مگر اینکه یک زمانی بیایند در ساحت ملت و رهبری معظم انقلاب توبه کنند.»
وی همچنین موضع خود را در راستای دیدگاه‌های شخص اول نظام و «پاسداری غیرمحافظه کارانه» ارزیابی کرده بود.
علیه اصلاح‌طلبان
غیب‌پرور پیش از دو انتخابات مجلس و خبرگان رهبری در اسفندماه گذشته، و در کسوت فرمانده سپاه فجر گفته بود: «اکنون اصلاح‌طلبان کمرشان را محکم بسته‌اند برای انتخابات مجلس و خبرگان که برای پیروزی در این دو، ابتدا به سراغ دانشگاه می‌آیند و خواهید دید که چه جلسات و تجمع‌هایی خواهند گذاشت.»
او افزوده بود: «چه کسی تضمین می‌دهد که فتنه ٨٨ تکرار نمی‌شود؟ بچه‌های بسیج دانشجویی قرار نیست عنصر خنثی باشند.»
وی چند روز پیش از دو انتخابات مزبور در اظهارنظری دیگر، گفته بود: «برای انتخاب نماینده تراز انقلاب اسلامی باید به شاخصه‌های مهمی نظیر پایبندی و التزام عملی به اصل ولایت فقیه، نحوه موضع‌گیری در مقابل فتنه ٨٨، ایستادگی در مقابل استکبار جهانی و آمریکا و نفوذناپذیری در مقابل دشمن، توجه داشته باشیم.»
او تاکید کرده بود که «ملت بابصیرت ایران اسلامی به طرفداران فتنه و ساکتین در مقابل آن رأی نخواهند داد، حتی اگر کاندیدای خبرگان رهبری باشند.»
غیب‌پرور همچنین به تکرار ادعاهای «کیهان» علیه خاتمی و انتقاد شدید از وی پرداخته و ازجمله گفته است: «چرا خاتمی قبل از انتخابات ۱۳۸۸ با جورج سورس صهیونیست دیدار کرد و در آن دیدار چه مسائلی میان آن دو، رد و بدل شد؟».
وی حتی علی مطهری را نیز فاقد «تعادل روحی و روانی» و «در خط دشمن» توصیف کرده است.
علیه هاشمی رفسنجانی
غیب‌پرور در سخنانی تند علیه رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، و در مقام نقد هاشمی رفسنجانی نیز گفته است: «کسانی روزی در انقلاب از سابقون بودند اما امروز وقیحانه در مجلسی صحبت می‌کنند و ژاپن پس از جنگ را مثال می‌زنند که نیروی مسلح نداشتند پس ما هم نیروی مسلح نداشته باشیم. یک مزخرفاتی این پیرمرد تحویل می‌دهد. این حرف‌های یک انسان عادی نیست.»
وی تصریح کرده که این فرد (رفسنجانی)، «در نهضت حضرت امام سابقه دارد، در جنگ بوده، بعد از جنگ حضور دارد، اما چه شده است که این مهملات را تحویل می‌دهد؟ بسوزد کانون‌های قدرت و ثروت. این وسط بازنده کسانی هستند که سره را از ناسره تشخیص نمی‌دهند.»
غیب‌پرور همچنین در سخنرانی دیگری به آخرین نمازجمعه هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۸۸ اشاره کرده و گفته است: «خطیب نمازجمعه به‌جای آرام‌کردن جو موجود و آگاه کردن مردم از خطری که انقلاب و نظام را تهدید می‌کرد، بنزین بر روی آتش ریخت.»
حمایت از شورای نگهبان و ولایت فقیه
به‌گونه‌ای قابل حدس، موضع غیب‌پرور در قبال رهبر جمهوری اسلامی، یک‌سر متفاوت و از جنس دیگری است. وی درباره شخص اول نظام، گفته است که «این سید، نایب امام زمان است که نسخه‌ای لایتغیر است، و هرکس می‌خواهد بداند رفتارش با امام عصر چگونه است، رفتار خود را با ایشان بسنجد».
او همچنین ابراز عقیده کرده که «تجلی ولایت امیرالمومنین امروز در ولایت مطلقه فقیه است.»
غیب‌پرور یکی از مشکلات امروز جمهوری اسلامی را افرادی می‌داند که «خودشان را هم‌عرض ولایت می‌بینند؛ ولایت را درک نمی‌کنند و در مقابل کلام ولایت اجتهاد می‌کنند».
وی از همین منظر، به انتقاد شدید از اصلاح‌طلبان پرداخته و گفته است: «در سال ۷۸ همین عناصر دوم خردادی در حالی‌که در توهم به‌سر می‌بردند و فکر می‌کردند که نظام ضعیف شده است، به‌صراحت از نظام بدون ولی‌فقیه یا نظام با ولی‌فقیه ضعیف شده که در آن رهبری همچون ملکه انگلیس یا پاپ، اختیاری در اداره حکومت نداشته باشد، سخن راندند و مطلب‌ها نوشتند.»
دور از ذهن نیست که غیب‌پرور از حامیان و تجلیل‌گران نهادهای منصوب و زیرمجموعه رهبری باشد؛ چنین است که وی شورای نگهبان را «میزان» می‌خواند و نهادی شامل «۱۲ نفر از عادل‌ترین و عالم‌ترین» افراد می‌داند.
او همچنین پیش از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ اعلام کرد که «نمی‌توانیم رییس‌جمهوری انتخاب کنیم که نسبت به نظر ولایت بی‌اعتنا باشد.»
بسیج در «دوران جدید»
هرچند در نگاه کلی، مواضع و رویکردهای غیب‌پرور (رییس جدید بسیج) تفاوتی با نقدی (رییس سابق بسیج) ندارد، اما مبتنی بر آنچه به اجمال آمد، و نیز متکی بر شواهد زیر، می‌توان از اهمیت جابجایی جدید برای رأس هرم نظام سیاسی سخن گفت.
رییس دفتر نظامی رهبر جمهوری اسلامی در مراسم تودیع و معارفه روسای قدیم و جدید بسیج، گفته رهبر جمهوری اسلامی «درخصوص سردار غیب‌پرور فرموده‌اند که من ایشان را می‌شناسم و در سفر به شیراز متوجه شدم که افراد بداخلاق از وی عصبانی بودند و این نشان از استقامت و صحت مسیر سردار غیب‌پرور دارد».
غیب‌پرور نیز در مراسم معارفه خود واکنش نشان داده و گفته بود: «هیچگاه فکر نمی‌کردم زمانی این شایستگی را پیدا کنم که مورد خطاب مستقیم مولایم قرار بگیرم. هرچه بگوییم فلانی اینجا یا آنجا بوده اما آقا راضی نباشد، فایده‌ای ندارد».
رییس سازمان بسیج در شرایطی بر صدر این نهاد شبه‌نظامی تکیه زده که معاون امنیتی انتظامی وزارت کشور از «افزایش ۶٩ درصدی اعتراض‌های اجتماعی اعم از کارگری، صنفی و بخشی» خبر می‌دهد؛ این افزون بر کش یافتن بحران اقتصادی در ایران و مستقل از تداوم سرکوب فعالان سیاسی منتقد و کنشگران جامعه مدنی است.
بیهوده نیست که رحیم صفوی، «مشاور عالی فرماندهی کل قوا» و فرمانده سابق سپاه پاسداران در نامه تبریک به رییس جدید بسیج، به «انتظارات» شخص اول نظام و اهمیت «رصد مسیر پر فراز و نشیب» نظام و «حوادث پیش رو» اشاره می‌کند.
نباید از یاد برد که غیب‌پرور پس از همدانی ـ که در سوریه کشته شد ـ مسئولیت «گردان‌های امام حسین» را برعهده گرفت؛ گردان‌هایی که مبتنی بر تجربه سرکوب خونین جنبش سبز شکل گرفتند. بسیجیان در این گردان‌ها تحت آموزش‌های ویژه و تخصصی گوناگون قرار می‌گیرند و به اذعان مقام‌های ارشد سپاه در «برقراری امنیت» بازوی مهمی محسوب می‌شوند.
افزون بر این، انتصاب رییس جدید سازمان بسیج درحالی رخ می‌دهد که جمهوری اسلامی بیش از پیش در بحران سوریه حضور مستقیم و فعال دارد. تجربه غیب‌پرور در مشارکت وی در جنگ با عراق از این زاویه نیز برای کانون مرکزی قدرت، باارزش و مهم خواهد بود.
این‌چنین، به نظر می‌رسد که غیب‌پرور قرار است رییسی برای «دوران جدید» سازمان بسیج باشد؛ ریاستی در راستای خروجی سازمانی بسیج در دوران نقدی، اما تکمیل‌کننده و ارتقادهنده این سازمان شبه‌نظامی.
رهبر جمهوری اسلامی با تغییر رییس سازمان بسیج، یک‌بار دیگر نشان می‌دهد که به چه میزان درباره کارکردهای بسیج حساسیت دارد و برای تأمین امنیت حکومت و تداوم اقتدارگرایی مسلط، به این بازو و نیز رویکردهای نظامی ـ امنیتی تکیه کرده است.
----------------------------------------------------
یادداشت‌ها بیانگر آرای نویسندگان خود هستند و نه بازتاب دیدگاهی از رادیو فردا.