ایران و قدرتهای جهانی طرف مذاکره در مورد برنامه اتمی تهران، ۱۳ فروردین، پس از هشت روز طی تازهترین دور از گفتوگوها در لوزان سوئیس، در نهایت درباره چهارچوب توافق هستهای، به تفاهم رسیدند.
پس از این توافق اولیه، اکنون ایران و ۶ کشور دیگر؛ آمریکا، چین، آلمان، فرانسه، بریتانیا و روسیه، تا پایان ماه میلادی ژوئن (سه ماه آینده) فرصت دارند تا توافق نهایی را تدوین کنند. توافق نهایی که ممکن است به ۱۲ سال مجادله بر سر برنامه اتمی تهران پایان دهد.
هسته توافق اولیه آن است که راهی را برای اثبات عینی صلحآمیز بودن برنامه اتمی تهران بیابد و در مقابل به برچیده شدن تحریمها علیه ایران بیانجامد.
هنوز طرفها بر سر جزئیات دقیق توافق نهایی به کار و مذاکره خواهند پرداخت.
اما مواردی که اکنون در مورد ایران مشخص است پذیرفتن غنیسازی محدود اورانیوم تنها در تاسیسات نظنز، تبدیل شدن سایت فردو به مرکزی تحقیقاتی، بازطراحی بینالمللی راکتور آب سنگین اراک، انتقال سانتریفیوژهای غیرفعال ایران به انبار، کاهش ذخیره اورانیوم و البته نظارت مرتب آژانس بینالمللی انرژی اتمیست.
در مقابل قرار است قطعنامههای شورای امنیت علیه ایران لغو شده، تحریمهای اتحادیه اروپا و آمریکا نیز به پایان برسند. در این مورد جان کری، وزیر خارجه آمریکا، تاکید کرده است که اگر تهران بر اساس تفاهم عمل نکند، تحریمها مجددا اعمال خواهند شد.
وزیر خارجه آمریکا میگوید تفاهمی که به دست آمده، پایه محکمی برای توافق خوبیست که دنبال آن هستیم.
او روز تفاهم در لوزان در ۱۳ فروردین را، «روز بزرگ» توصیف کرده است.
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، نیز در نشست خبری در دانشگاه پلیتکنیک لوزان، گفته است ایران هیچ وقت نخواسته که از جامعه بینالملل روی بگرداند ایران همیشه خود را جزء جامعه بینالمللی میداند و طبیعتا برای این کشور بسیار حیاتی و ضروری است که گامهایی را بردارد که در مورد صلحآمیز بودن فعالیتهای هستهایش اعتمادسازی کند.
خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی از او، پس از ورود به تهران، نقل کرده است که «راهحلهایی که در بیانیه پایانی لوزان پیشبینی شده، بر مبنای آن به لطف خدا تا تیرماه این راه حل ها کامل میشود.»
از دیگر وزیران خارجه درگیر در مذاکرات، لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه میگوید تفاهم گام مثبتیست، اما هنوز پرسشهایی مانده که باید پاسخ داده شوند. همتای روس او، سرگئی لاوروف، نیز تفاهم لوزان را نشانه روشنی توصیف کرد که مشکلترین مسائل و شرایط بحرانی از طریق تلاش سیاسی و دیپماتیک قابل حل هستند.
دبیر کل سازمان ملل متحد، بان گیمون، نیز از توافق لوزان استقبال کرده است. سخنگوی او به نقل از آقای بان دربیانیهای گفته است «راهحلی جامع و بحثشده در مورد برنامه اتمی ایران، به صلح و ثبات در منطقه کمک کرده و امکانی برای همه کشورهای جهان فراهم میکند که با همکاری فوری با هم، بسیاری از مشکلات جدی که با آن روبهرو هستند را از پیش پا بردارند.»
از میان منتقدان مذاکرات اتمی نیز جان بینر، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا، تفاهم به دست آمده را «انحراف» از اهداف اولیه مذاکرات خواند و آن را «نگرانکننده» توصیف کرد. خبرگزاری رویترز از آقای بینر نقل کرده که در هفتههای آینده جمهوریخواهان و دموکراتهای کنگره، دولت آمریکا را در رابطه با جزئیات این تفاهم و پرسشهایی که «هنوز وجود دارد» تحت فشار خواهند گذاشت.
یووال اشتاینیتز، وزیر اطلاعات و امور راهبردی اسرائیل، نیز گفته است: لبخندها در لوزان ارتباطی با اینکه ایران از امتیاز دادن در مسائل هستهای خودداری کرده و به تهدید کردن اسرائیل و دیگر کشورهای خاورمیانه ادامه میدهد، ندارد.
حسین شریعتمداری، سردبیر روزنامه کیهان، نیز گفته است «در يک کلمه بايد گفت که اسب زين شده را دادهايم و افسار پاره تحويل گرفتهايم».
در پی توافق اولیه صورتگرفته در لوزان، باراک اوباما، رئیسجمهوری ایالات متحده، در یک سخنرانی تلویزیونی که در ایران نیز به صورت زنده پخش شد، آن را «تاریخی» توصیف کرد و گفت «آیا این توافق که قابل راستآزمایی است و قدرتهای جهانی از آن حمایت میکنند، از جنگ در خاورمیانه بدتر است؟»
شامگاه ۱۳ فروردین، با توافقی که در لوزان صورت گرفت، گروهی از شهروندان ایرانی نیز به شادی و پایکوبی پرداختند.
شهروندان ایرانی با انتشار تصاویری در شبکههای اجتماعی از سخنرانی باراک اوباما که تلویزیون ایران آن را پخش کرده، عکس گرفتهاند.
تصاویری نیز منتشر شده که گروهی از مردم را در برابر ساختمان وزارت خارجه نشان میدهد.
شبکههای خبری بینالمللی نیز فیلمها و تصاویری از شادی مردم در خیابانها منتشر کردهاند.