نرگس محمدی (نایب رئیس و سخنگوی کانون مدافعان حقوق بشر) توسط دادگاه انقلاب اسلامی تهران به ریاست قاضی صلواتی به ۱۶ سال حبس تعریزی محکوم شده است. سه اتهام او «تاسیس کمپین لگام»، «اجتماع و تبانى علیه نظام» و «تبلیغ علیه نظام» اعلام شده است.
منهای مورد اول که خلاف واقع است چراکه او عضو موسس لگام نیست، مصداق تبانی و تبلیغ علیه نظام چیست که موجب چنین حکم سنگینی شده است؟
مدعای این مقاله این است که این حکم سنگین انتقام‌گیری قوه قضائیه از ماجرای دیدار پر سر و صدایی است که نرگس محمدی، شجاعانه و بدون اختفا و پرده‌پوشی در تهران با کاترین اشتون، مسئول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا، داشت.
مرور و بررسی آن دیدار و واکنش های هستیریک مسئولان بلندپایه نظام به آن دیدار و خط و نشان هایی که آن روز برای «معاندان و عوامل فتنه» کشیدند، روشن کننده حکم ستمکارانه‌ای است که اینک برای این فعال حقوق بشر صادر شده است.
گفتنی است که نرگس محمدی پس از حوادث ۸۸ و به اتهامات مشابه به ۶ سال حبس محکوم شده بود. اما، به دلیل ابتلا به بیماری اعصاب و روان و فلج عضلانی در زندان و بر اساس تشخیص پزشک مبنی بر «عدم تحمل کیفر» از زندان آزاد شده بود.
با در نظر گرفتن چنین وضعیت جسمانی نرگس محمدی، می توان از صدور چنین حکم سنگینی برای او نتیجه گرفت که این حکم ای بسا عواقب خطرناک جبران‌ناپذیر برایش همراه دشته باشد.
دیدار با اشتون و جار و جنجال‌های پس از آن
کمتر از ۶ ماه از روی کار آمدن دولت حسن روحانی می گذشت که در اقدامی کم سابقه، هیاتی از اتحادیه اروپا به ریاست کاترین اشتون (مسئول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا) در تاریخ ۸ و ۹ مارس ۲۰۱۴ از تهران دیدن کرد.
پیش از او نیز هیأتی از پارلمان اتحادیه اروپا به ریاست خانم تاریا کرونبرگ طی یک سفر شش روزه از تاریخ ۱۳ تا ۱۸ دسامبر ۲۰۱۳ از تهران دیدار کرده بود.
جالب اینکه هر دو این دیدارها به ویژه دیدار اشتون، با جار و جنجال های بسیاری همراه بود. در سفر نخست، خانم تاریا کرونبرگ جایزه معتبر حقوق بشری ساخاروف را در قلب تهران به نسرین ستوده و جعفر پناهی به پاس تلاش‌های آنان اهدا کرد.
اما، آنچه دردناک‌تر از این دیدار برای جناح تندرو جمهوری اسلامی بود، سفر بعدی یعنی سفر کاترین اشتون بود که مقامی عالی رتبه‌تر از کرونبرگ به شمار می‌رفت و رفتار معناداری را به محض ورود به تهران به نمایش گذاشت.
وی تنها به محض ورودش به تهران اولین دیدارهای خود را نه با مقامات رسمی کشور بلکه با ملاقاتِ کنشگران و فعالان حقوق بشری از جمله نرگس محمدی آغاز کرد و دیگر دیدارهای رسمی خود با مقامات جمهوری اسلامی از جمله حسن روحانی، علی لاریجانی و جواد ظریف را به روز دوم موکول کرد.
دیدار او با فعالان حقوق بشری در محل سفارت اتریش (ریاست دوره ای اتحایه اروپا) برگزار شد. سفارت اتریش برای این دیدار دعوتنامه رسمی برای خانم محمدی ارسال کرده بود.
آنچه خشم مقامات جمهوری اسلامی را برانگیخت تصویری بود که نشان می‌داد خانم محمدی همراه خود مادر ستار بهشتی (کارگر وبلاگ نویسی که در زندان کشته شد) را نیز برده بود.
دیدار اشتون با گوهر عشقی، مادر ستار بهشتی، و بوسه او به گونه‌های این مادر داغ‌دیده، اظهار همدردی ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا با مادری تلقی شد که اگر صدای تظلم خواهی او و امثال او در ایران شنیده نمی‌شود، او می‌تواند تظلم خود را به جای دیگر ببرد. به این ترتیب، ناله جانسوز مادری که کسی از مقامات نظام حاضر به شنیدنش نبودند، اینک به گوش عالی‌ترین مقام اتحادیه اروپا می رسید.
اقدام اشتون در دیدار با فعالان حقوق بشری، نشان از اولویت و اهمیتی داشت که وی برای مساله حقوق بشر قائل بود. تصویر آن دیدار چنان عصبانیتی را جناح تندرو به همراه داشت که کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با انتشار بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن این دیدار، ملاقات خانم اشتون با برخی «معاندین و عوامل فتنه» را «اقدامی خارج از عرف دیپلماتیک و دخالت آشکار در امور داخلی کشور» توصیف کرد.
در این بیانیه همچنین آمده بود که: «کمیسیون امنیت ملی از وزارت امور خارجه قویا می‌خواهد از اقدامات غیرقابل تحمل و مداخله‌گرایانه هیات‌هایی که به کشورمان سفر می‌کنند جلوگیری کند». همچنین ابراهیم آقا محمدی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت «ظاهرا این سفرها فقط برای زنده نگه داشتن فتنه گران است».
در دیگر واکنش به این دیدار، علی لاریجانی رئیس مجلس ملاقات کاترین اشتون را «دزدانه» دانسته و گفت: «وزارت اطلاعات باید دقت نظر داشته باشد که دیگر این اتفاق‌ها رخ ندهد». عجیب تر اینکه اگر ملاقات اشتون در روز اول ورودش با فعالان حقوق بشری دزدانه بود چراعلی لاریجانی در ملاقات روز دوم اشتون با او هیچ تذکری در این مورد نداد؟
در واکنش دیگر، صادق لاریجانی، رییس قوه قضائیه، نیز با اشاره به تبعات این دیدارها که مسئولیتش را به عهده وزارت خارجه دانست، هشدار داد: «اگر بناست چنین روندی ادامه یابد و بر خلاف امنیت و مصالح کشور در چنین سفرهایی اقداماتی صورت گیرد؛ قوه قضاییه وارد عمل می‌شود».
به شرحی که گفته شد صادق لاریجانی از همان روز دیدار، خط و نشان برای نرگس محمدی کشیده بود که با امثال او برخورد قضائی خواهد کرد. حکم سنگین امروز خانم محمدی تحقق هشداری است که آن سال صادق لاریجانی داده بود. از یاد نباید برد که صادق لاریجانی در حالی از دیدار نرگس محمدی با اشتون خشمگین بود که خود در فهرست ناقضان حقوق بشر قرار دارد و تحت تحریم اروپاست.
قوه قضائیه تحت امر او که هر ساله با سفر احمد شهید، گزارشگر حقوق بشر ایران، مخالفت ورزیده، از دیدار اشتون با خانم محمدی کینه به دل گرفت چرا که آنچه احمد شهید نباید در تهران می دید و می شنید، نرگس محمدی به سمع و نظر اشتون رساند تا در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی، تبانی و تبلیغ علیه نظام تلقی گردد.
——————————————
یادداشت‌ها بیانگر نظر نویسندگان آنهاست.