نمایندگان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیرغم اظهارات اخیر علی اکبر صالحی در مورد «گشودن بن بست مذاکرات فنی»، بعد از اقامت یک روز در تهران بدون هر نوع نتیجه قابل انتشاری به وین بازگشتند.
گشودن تنگناهای فنی در مذاکرات اتمی با جمهوری اسلامی یکی از شروط اساسی آمریکا و گروه ۱+۵ برای دست یافتن به توافق جامع اتمی با ایران به شمار می‌رود.
علی اکبر صالحی که برای نخستین بار در کسوت رئیس سازمان انرژی اتمی همراه با محمد جواد ظریف در مذاکرات روز ۲۱ ماه فوریه ژنو حضور یافته بود، طی گفت‌وگویی با خبرگزاری فارس گفت طی دیدار با ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا، تنگناهای فنی پرونده اتمی را گشوده است.
صالحی که مانند سلف‌های خود در تیم مذاکره کننده، با سیاست «سکوت پیش از نهایی شدن توافق اتمی» وفادار است توضیحی نداد که کدام بن بست‌ها را در ژنو گشوده است؟
بن‌بست های فنی در پرونده اتمی جمهوری اسلامی که دارای لیست بلند بالایی است یکی از دو عرصه گفت‌وگوهای ایران با جامعه جهانی به شمار می‌رود.
عرصه دیگر، موضوع‌های سیاسی است که از جانب جمهوری اسلامی جواد فنی هدایت آن را بر عهده دارد.
در نوامبر ۲۰۱۱، آژانس انرژی اتمی، ۱۲ پرسش پیرامون فعالیت‌های گذشته اتمی در ایران مطرح ساخت. این پرسش‌ها عموما مرتبط با فعالیت‌هایی است مشکوک به داشتن ابعاد نظامی با هدف به دست آوردن فناوری ساخت تسلیحات هسته‌ای.
توقف گفت‌وگوهای فنی
مذاکرات اتمی در عرصه مسائل فنی - برخلاف مذاکرات سیاسی با ایران که طی ماه‌های اخیر بدون وقفه جریان داشته و بنا بر شواهد غیر موثق به پیشرفت‌های زیادی نیز رسیده، از چند ماه پیش تاکنون عملا متوقف مانده است.
موضوع مبادرت به آزمایش شلیک نوترونی در پارچین به منظور ساخت ماشه بمب اتمی، بازدید از محل مشکوک در پارچین و نمونه‌برداری خاک، ارائه اسناد مرتبط با آزمایش یاد شده، گفت‌وگو با کار‌شناسان فنی برنامه‌های اتمی، تنها بخشی از تنگناهای باقی مانده فنی است که از شش ماه پیش تا کنون جمهوری اسلامی از پرداختن به آن‌ها خودداری ورزیده است.
مخالفت نظامیان ایران که کنترل پارچین را به عنوان یک مرکز نظامی در اختیار دارند با انجام بازرسی -با استناد به ملاحظات امنیتی- بی‌تردید یکی از دلایل عدم صدور مجوز صدور بازدید برای نمایندگان آژانس بوده است. دلیل دیگررا می‌توان مبادرت به انجام آزمایش نوترنی و ترس از افشای آن تلقی کرد.
ظاهرا اظهار نظر آقای صالحی مبنی بر «گشودن تنگناهای فنی» در زمینه دیگری است و مرتبط با آینده سایت زیر زمینی فوردو و همچنین تغییر وضعیت کوره اصلی راکتور اراک (از آب سنگین به گونه‌ای که قادر به تولید پلوتونیوم نباشد). پلوتونیوم مانند اورانیوم یکی از دو ماده مورد نیاز برای ساختن بمب اتمی است.
پایان مهلت مذاکرات
در انتهای ماه مارس جاری مهلت یافتن چارچوب توافق جامع اتمی با ایران پایان می‌یابد.
ظاهرا رهبران جمهوری اسلامی با وجود ابراز مخالفت قبلی علی خامنه‌ای با «مذاکرات دو مرحله‌ای» این وضعیت را پذیرفته و برای حفظ وجه رهبر جمهوری اسلامی به جای «توافق» آنرا در قالب «تفاهم» قرار داده‌اند.
در ابتدای هفته آینده محمد جواد ظریف، مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی، ابتدا با جان کری، وزیر خارجه آمریکا، و روز بعد با وزرای خارجه بریتانیا، فرانسه و آلمان دیدار خواهد کرد.
هدف از انجام این دیدار‌ها که آخرین فرصت در این مرحله از گفت‌وگو‌ها برای حصول توافق اولیه به شمار می‌رود، شفاف‌تر ساختن چارچوب توافق نهایی اتمی بعد از انجام بیش از ۱۸ ماه مذاکره است.
حتی در صورت از میان برداشتن اختلاف‌های طرفین پیرامون راکتور اراک، آینده فوردو، تعداد مجاز سانترفیوژهای در اختیار ایران و البته موضوع تحریم‌ها و مدت مورد توافق برای لغو تدریجی آن‌ها، بن‌بست‌های فنی، و فعالیت‌های اتمی مشکوک به داشتن ابعاد نظامی در صورت نا‌گشوده ماندن می‌توانند طرفین مذاکره را از دست یافتن به توافق نهایی باز دارند.
-----------------------------
یادداشت‌ها بیانگر نظر نویسندگان آنهاست و نه بازتاب دیدگاه‌های رادیو فردا.