باراک اوباما از هیروشیما، محلی که نخستین بمب اتمی در آن فرود آمد، دیدار می‌کند؛ او اولین رئیسجمهوری آمریکا است که در پی بمباران اتمی در پایان جنگ جهانی، به هیروشیما سفر کرده‌است.
سفر رسمی اوباما پس از پایان دیدار سران گروه هفت اقتصاد بزرگ جهانی، روز جمعه هفتم خرداد ماه، با فرود در فرودگاه نیروی دریایی آمریکا در ایواکونی، خارج از خود شهر هیروشیما آغاز شد. او پیشاپیش عزیمت به سوی شهر هیروشیما «اتحاد قوی» با ژاپن را ستود.
رئیسجمهوری ایالات متحده در سخنانی در ایواکونی، با اشاره به سفر خود به هیروشیما و دوستی دو کشور که زمانی درگیر جنگی خونین علیه یکدیگر بودند، تاکید کرده «این‌ها گواهی‌ست بر این که حتی دو طرفی که در شدیدترین رنج از هم جدا شده بودند، بار دیگر میان خود پلی می‌زنند. گواهی‌ست که چگونه دو کشور، نه تنها به شرکای هم، که به بهترین دوستان یکدیگر تبدیل می‌شوند.»
رئیسجمهوری آمریکا به محل یادبود بمباران اتمی، پارک صلح، می‌رود؛ جایی که بنایی آسیب‌دیده از حمله اتمی (در تصویر پایین)، همچنان به همان شکلی نگه‌داری می‌شود.
سفر باراک اوباما در آخرین سال ریاست‌جمهوری‌اش انجام می‌شود و پیش از او جان کری، وزیر خارجه ایالات متحده، بلندپایه‌ترین مقام آن کشور بود که از محل یادبود بمباران اتمی دیدار کرده بود. نخستین نماینده رسمی آمریکا در مراسم سالگرد بمباران نیز از سوی دولت اوباما و در سال ۱۳۸۹ فرستاده شده بود.
هیروشیما و ناگازاکی، در پایان جنگ دوم جهانی، مرداد ماه ۱۳۲۴، هدف حملات اتمی ارتش آمریکا قرار گرفتند. نخستین بمب بر هیروشیما افتاد و بمب دوم، سه روز بعد در ناگازاکی. در مجموع بیش از ۲۰۰ هزار نفر در انفجار تنها دو بمب کشته شدند.
در مرداد ماه سال گذشته، هفتادمین سالگرد بمباران اتمی ژاپن طی مراسم بزرگی با حضور رهبران جهان برگزار شد.
رئیسجمهوری آمریکا خود گفته است به «همه» کشته‌شدگان جنگ دوم جهانی ادای احترام می‌کند، اما در عین‌حال از این رخداد معذرت‌خواهی هم «نخواهد کرد». به گفته رئیسجمهوری آمریکا رهبران در کشاکش جنگ «تصمیم‌های مختلفی می‌گیرند».
علاوه بر نمادین بودن این سفر، بسیاری آن را تاکیدی بر تلاش‌های سال‌های گذشته رئیسجمهوری آمریکا برای کاستن و از میان برداشتن زرادخانه‌های اتمی می‌دانند.
هیروشیما؛ سپتامبر ۱۹۴۵
بمباران اتمی لازم بود؟
در حالی‌که در آمریکا، کم نیستند کسانی که بمباران اتمی ژاپن را برای پایان دادن به جنگ لازم می‌دانند، اما در ژاپن دیدگاه‌هایی کاملا متضاد وجود دارد و حملات سال ۱۹۴۵ ناعادلانه به شمار می‌روند.
یک نظرسنجی در سال گذشته نشان می‌دهد که ۵۶ درصد از شهروندان ایالات متحده بمباران اتمی را موجه می‌دانند.
کاپیتان جری یلین، خلبانی که گفته می‌شود آخرین ماموریت عملیاتی جنگ جهانی را انجام داد، به روزنامه «تایمز ژاپن» گفته است «من فکر می‌کنم [بمباران اتمی] زندگی‌های بسیاری را نجات داد. و می فکر می‌کنم این موضوع زندگی میلیون‌ها ژاپنی را نیز نجات داد».
اما در خود ژاپن برداشت کاملا متفاوتی وجود دارد و نظرسنجی‌ها حاکی‌ست تنها ۱۴ درصد از ژاپنی ها این اقدام را «قابل توجیه» می‌دانند.
«بمب کوچک»: بمب اتمی که در هیروشیما افتاد
جونجی اوگاوا، یکی از بازماندگان بمباران اتمی در هیروشیما به موسسه رسانه‌ای ژاپنی «نیکه‌ی» گفته است «هنوز خیلی از آمریکایی‌ها فکر می‌کنند انداختن بمب برای جلوگیری از ادامه جنگ لازم بود، من می‌خواهم آقای اوباما از این ویرانی‌ای که رخ داد، یاد بگیرد، و آنچه در هیروشیما می‌آموزد را به آمریکایی‌ها نیز انتقال دهد».
تای، یک شهروند ژاپنی که کافه‌ای در توکیو دارد، به رادیو فردا می‌گوید احتمالا ژاپن بدون بمباران، به تنهایی به جنگ و اشغال کشورهای دیگر ادامه می‌داد، اما در نهایت رخدادهای وحشتناک دیگری هم در جریان جنگ دوم جهانی اتفاق افتاد که تقصیر ژاپن نبود و کشورهای دیگر هدف حمله اتمی قرار نگرفتند.
در ژاپن، بازماندگان بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی، با واژه «هیباکوشا» توصیف می‌شوند. سازمانی به نام «هیدانکیو»، نیز برای قربانیان و بازماندگان این رخدادها تاسیس شده که بزرگ‌ترین گروه فعال در این زمینه است.
هیدانکیو خواستار «معذرت‌خواهی» اوباما نشده است. معاون دبیرکل این سازمان به «تایمز ژاپن» گفته اگر کسانی هستند که فکر می‌کنند بمباران هیروشیما به تسلیم شدن ژاپن کمک کرد و زندگی‌های بسیاری را نجات داد، «نمی‌توانم آنها را به خاطر این طرز تفکر سرزنش کنم».
معبد جنجالی یاسوکونی در توکیو؛ در حالی‌که برای گروهی در ژاپن یادبود کسانی‌ست که به امپراتوری ژاپن خدمت کردند، برای برخی دیگر در آسیا بنای یادبوی برای جنگ‌سالارانی‌ست که میلیون‌ها نفر را کشته‌اند. بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی نیز برای سال‌ها حسی «دوگانه» در میان شهروندان ژاپنی و همسایگان آن ایجاد می‌کرد
قربانیانی که «دیده نمی‌شوند»
سفر اوباما به هیروشیما به بحث‌های دیگری نیز دامن زده که البته برخی از آنها همچنان از زمان جنگ دوم جهانی در جریان هستند. یکی از مهم‌ترین آنها اتهام‌های مربوط به ادای احترام «گزینشی» به قربانیان ژاپنی‌ست.
رئیسجمهوری آمریکا تاکید کرده است که سفر او به هیروشیما برای ادای احترام به همه کسانی انجام می‌شود که در جنگ دوم جان خود را از دست دادند.
این موضوع به ویژه در شبه‌جزیره کره حساسیت‌برانگیز است چرا که شمار زیادی از کشته‌شدگان بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی، کره‌ای‌هایی بودند که خیلی از آنها را امپراتوری ژاپن در شهرهای خود به بی‌گاری گرفته بود و معمولا از آنها یادی نمی‌شود.
سو یان کیم، دانشجوی ساکن سئول، به رادیو فردا می‌گوید برای او عجیب است که هنوز پس از ده‌ها سال، خیلی‌ها حتی نمی‌دانند که حداقل ۵۰ هزار کره‌ای در بمباران اتمی کشته شده‌اند و تازه به این خاطر کشته شده‌اند که به اجبار در هیروشیما یا جاهای دیگر بوده‌اند.
البته برآوردهای ژاپن کم‌تر از رقمی‌ست که خود کره‌ای‌ها بیان می‌کنند. چو سانگ‌هون، خبرنگار روزنامه نیویورک‌تایمز در سئول، در مقاله‌ای شمار قربانیان را بین ۴۰ تا ۵۰ هزار نفر عنوان کرده‌است.
گزارش‌های پس از جنگ در عین حال نشان می‌دهد که آسیب‌دیدگان کره‌ای بمباران هیروشیما پس از بازگشت به کشور خود، از کمک‌های چندانی نیز بهره‌مند نشدند. گفته می‌شود حکومت کره، این حملات را برای پایان دادن به اشغال و خشونت‌های ژاپن لازم می‌دید و نمی‌خواست برخلاف طرز فکر آشکاری که داشت عمل کند. این موضوع طی سال‌های گذشته روند دیگری به خود گرفته و رسانه‌ها بیش از گذشته به مسائل مربوط به آن می‌پردازند.
علاوه بر ژاپنی‌ها و کره‌ای‌ها، آمریکایی‌های ژاپنی‌تبار، شهروندانی از مشترک‌المنافع بریتانیا و هلند نیز یا کشته شده یا در زمان بمباران در محل بوده‌اند.
بنا بر برآورد سازمان «س‌ی‌پ‌ر‌ی» (انیستیتو تحقیقات صلح استکهلم) در سال ۲۰۱۵ میلادی مجموعا ۱۵۸۵۰ کلاهک هسته‌ای در جهان وجود داشت که ۴۳۰۰ کلاهک قابل استفاده بودند. پنج سال پیش از آن شمار کلاهک‌های موجود ۲۲۶۰۰ و کلاهک‌های فعال بیش از ۷۶۰۰ مورد بود.