صندوق کودکان ملل متحد در تازهترین گزارش خود، میگوید بیش از ۲۸ میلیون کودک در سراسر جهان، در نتیجه جنگها و کشمکشهای موجود آواره شده و تن به خطر قتل، غرقشدن، مرگ، تجاوز و قاچاق دادهاند.
در گزارش ۱۶ شهریور ماه یونیسف با عنوان «برکندهشده: بحران رو به فزونی ناشی از کودکان مهاجر و پناهجو»، تصویری هشدارآمیز از وضعیت میلیونها کودک و خانوادههای آنها داده شده است. کسانی که در نتیجه جنگ و تنشهای مسلحانه، ترجیح دادهاند هر خطر دیگری را پذیرفته و راه آوارگی در پیش گیرند.
بنا بر این گزارش نزدیک به ۵۰ میلیون کودک به دلیل جنگ و بحران از محل سکونت خود به نقاط دیگر جابهجا شده یا نقل مکان کردهاند. بیش از نیمی از این شمار، ۲۸ میلیون نفر، دختران و پسرانی هستند که به دلیل خطرات بیش از حد، آواره شدهاند.
در عین حال شمار کودکانی که به تنهایی از مرزهای کشورهای خود میگذرند نیز رو به فزونیست؛ در سال ۲۰۱۵ میلادی بیش از ۱۰۰ هزار کودک تنها، در ۷۸ کشور جهان درخواست پناهندگی کردهاند. به گفته شبکه اطلاعرسانی سازمان ملل، این شمار سه برابر بیشتر از سال ۲۰۱۴ میلادیست.
از منظر جغرافیایی، ترکیه بیشترین شمار پناهجویان و احتمالا بیشترین شمار کودکان پناهجو در جهان را در خود جای دادهاست. با در نظر گرفتن شمار درصدی پناهجویان در مقابل جمعیت ساکن در کشور، لبنان بیشترین شمار آوارگان را در برگرفتهاست، از هر پنج نفری که ساکن این کشور هستند، یک نفر پناهجو است.
ایران نیز همچنان در میان کشورهایی با شمار بالای کودکان پناهجو قرار دارد که تقریبا اکثریت قریب به اتفاق آنها افغانستانی هستند.
سوریه و افغانستان، در سال ۲۰۱۵ میلادی، در صدر کشورهای آسیایی با شمار بالای پناهجویان، تقریبا نیمی از هر گروه سنی بالا و زیر ۱۸ سال، قرار دارند. در حالیکه شمار بیشتری از پناهجویان پاکستانی کمتر از ۱۸ سال سن دارند.
سوریه به تنهایی نزدیک به پنج میلیون آواره در خارج از مرزهای خود دارد که به گفته یونیسف نیمی از کودکان پناهجوی سوری در کشورهای همسایه ساکن شدهاند. کودکان آواره سوری، داخل و خارج از آن کشور تحت آزارهای مختلفی قرار گرفتهاند: «بهکارگیری در نیروهای مسلح، ازدواج در سن کودکی یا بدترین سوءاستفادههای کاری» از جمله این آزار و اذیتها عنوان شدهاند.
به گفته یونیسف، جنگ و بحرانهای مسلحانه مهمترین دلیل این شمار از آوارگان کشورهای نامبردهشده است.
در گزارش یونیسف در مورد سال ۲۰۱۵ میلادی، گفته میشود که در مجموع بیش از ۲۰ میلیون نفر در پی بحرانهای آسیا، آواره شدهاند؛ ۶.۶ میلیون نفر در سوریه، ۳.۳ میلیون در عراق، ۲.۵ میلیون نفر در یمن. افغانستان، ترکیه، میانمار و هند نیز در جایگاههای بعدی قرار دارند. صندوق کودکان ملل متحد میگوید تقریبا ۹۰ درصد کل پناهجویان آسیایی، جایی در خود قاره آسیا اسکان مجدد پیدا کردهاند.
کودکان، یک سوم کل پناهجویانی را تشکیل دادهاند که در هفت ماهه اول سال ۲۰۱۶ به اروپا رفتهاند: از جمله از سوریه، عراق، ایران یا افغانستان. در قاره آسیا، ایرانیان ۳ درصد جمعیت پناهجویان قایقسوار، که به یونان رسیدهاند، را تشکیل میدهند.
یونیسف در عین حال در گزارش خود تاکید کرده که مهاجرت میتواند بختها و موقعیتهایی برای ایجاد یک زندگی را نیز به پناهجویان ارائه کند. به گفته این نهاد بینالمللی، کودکان آوارهای که مدارک قانونی ندارند، بیشتر در معرض تهدید و دسترسی پیدا نکردن به امکاناتی مانند آموزش و بهداشت قرار میگیرند.