«زمان گفتگو با ایران فرا رسیده است»

راجر کوهن تحليلگر مسائل بين الملل در مطلبی در روزنامه آمريکايی نيويورک تايمز می نويسد بسته پيشنهادی که دولت ايران هفته پيش به قدرت های جهانی ارائه کرد، می تواند آغازی باشد برای مذاکرات بين دو طرف. وی همچنين سياست رئيس جمهوری آمريکا برای گفتگو با ايران را تاييد می کند.

راجر کوهن برخلاف بسياری از تحليلگران ديگر معتقد است که طرح کلی ايران تحت عنوان «همکاری برای صلح ، عدالت و توسعه» با وجود نپرداختن به حساس ترين مسئله مورد اختلاف يعنی بحران هسته ای جای تامل دارد و در آن نکاتی مطرح شده که می توان مبنای نوعی تفاهم بين جامعه جهانی و ايران قرار بگيرد.

به اعتقاد تحليلگر نيويورک تايمز اين بسته پیشنهادی که در پنج صفحه ارائه شد، می تواند راهنمایی باشد در شناخت روانشناسی و نگرانی های حکومت اسلامی ايران.

راجر کوهن پس از يادآوری مشاهدات و تحليل خود از اوضاع ايران در دو سفری که طی سال جاری به تهران داشته می نويسد پس از ناآرامی هايی که در پی انتخابات روی داد اعتقاد بر اين بود که باراک اوباما، رئيس جمهوری آمريکا، بايد گفتگو با ايران را به آينده ای دور موکول کند. ولی شايد پس از گذشت سه ماه به دليل حساسيت و اهميت اوضاع به جريان انداختن سياست گفتگو کار درستی باشد.

تحليلگر نيويورک تايمز در تحليل سياست باراک اوباما در گفتگو با ايران که برای اوايل اکتبر تعيين شده است می نويسد پايان دادن به سه دهه خصومت بين دو طرف ، نوعی کنترل بر برنامه های هسته ای ايران و حتی تقويت روند اصلاحات در اين کشور همه در گرو نوعی ديالوگ و يا مذاکره بين دو طرف است. دولت ايران در پی ناآرامی های سياسی اخير در موضع ضعيف تری قرار دارد و ادامه ديپلماسی تنها راه پيشگيری از حمله نظامی اسرائيل است.

راجر کوهن در مورد پنج صفحه ای که بسته پيشنهادی ايران را توضیح می دهد، می نويسد که اين سند پر از کليات است و تا حد زيادی منعکس کننده فرهنگ ايرانی است که در بسياری از موارد «تعارف » بر اقدام و يا گفتگوی صريح تر ترجيح می دهد و يا به خاطر اعتقاد به «تقيه» حاضر است حقايق را به خاطر اعتقاد به اصول مذهبی کتمان کند.

اما در عين حال اين نوع برخورد از سوی ايران منعکس کننده بی اعتمادی آن کشور به غرب است. فراموش نکنيم که برنامه هسته ای ايران در دهه هشتاد میلادی از سرگرفته شد يعنی زمانی که ارتش عراق با حمايت غرب بخشی از خاک ايران را اشغال کرد.

از جمله موارد ديگری که به نظر نويسنده در سند پيشنهادی ايران می تواند جای گفتگو داشته باشد تاکيد جمهوری اسلامی بر تقويت نظارت موثر و قانونی آژانس بين المللی انرژی اتمی است.

«تاکيد بر آزادی زندانيان سياسی»

راجر کوهن در بخش بعدی تحليل می افزايد شايد زمان حاضر زمان نه چندان خوشايندی برای ديپلماسی باشد چون سرکوب مخالفان و منتقدان در ايران هنوز ادامه دارد ولی در نمونه مذاکرات آمريکا با دولت اتحاد شوروی سابق و يا دولت چين در دوره مائو شرايط به همين منوال بود ، در عين تداوم سياست مذاکره، آمريکا بايد تاکيد بر آزادی زندانيان سياسی و رعايت موازين حقوق بشر را ادامه دهد.

به اعتقاد تحليلگر نيويورک تايمز صرفا به اين دليل که گزينه موثر ديگری وجود ندارد گفتگو هم ضروری است و هم درست است. برخی طرفدار تشديد تحريم عليه ايران هستند ولی واقعيت اين است که تحريم برای کشوری مثل ايران که سی سال با آن زندگی کرده امر تازه ای نيست.

دولت ايران در اين مدت روابط گسترده ای با چين و روسيه برقرار کرده است و در اين مسير به سادگی از همبستگی با حقوق اقوام مسلمان مثل چچن ها و يا ايغورها صرف نظر کرده است.

راجر کوهن پيش بينی می کند که يکی از نتايج محتمل و شايد تنها نتيجه محتمل از مذاکره با ايران اين باشد که آمريکا و غرب حدی از ادامه غنی سازی اورانيوم در ايران را بپذيرند به شرط آنکه ايران پروتکل الحاقی پيمان منع گسترش سلاحهای هسته ای يا ان پی تی را بپذيرد. متوقف کردن کامل غنی سازی در ايران هدف واقع بينانه يی نيست و بايد روی کنترل حدود و اهداف اين غنی سازی تمرکز کرد و شيوه يی را برای جلوگيری از توليد سلاح هسته ای توسط ايران تضمين نمود.