پیشگفتار:
در حالی که کمتر از يک ماه به انتخابات نهمين دوره مجلس شورای اسلامی در ۱۲ اسفند ۹۰ باقی مانده، انتشار فهرست های گوناگونی از طيف های موسوم به اصولگرايی، نشان از اختلاف ميان آنان دارد. اينک و پس از جراحی اصلاح طلبان از قدرت سياسی، فهرست های جداگانه ای از سوی دو جريان اصولگرا موسوم به "جبهه متحد اصولگرايان" به زعامت مهدوی کنی (رياست مجلس خبرگان) و "جبهه پايداری انقلاب اسلامی" به زعامت مصباح يزدی (عضو خبرگان) معرفی شده اند که جز تعدادی نامزد مشترک با يکديگر تفاوت بسيار دارند. آيا اين رقابت صرفاً رقابتی به منظور کسب اکثريت مجلس شورای اسلامی است؟
چرايی رقابت دو عضو مجلس خبرگان برای مجلس شورا
می دانيم آيت الله مهدوی کنی و مصباح يزدی هر دو از اعضای برجسته مجلس خبرگان رهبری می باشند با اين تفاوت که نفر نخست رياست مجلس خبرگان را نيز بر عهده دارد. از سوی ديگر اهميت مجلس خبرگان تا بدانجاست که اتخاذ هرگونه تصميمی در خصوص رهبر تنها برعهده اين نهاد قرار دارد.
در جريان حذف هاشمی رفسنجانی از رياست خبرگان اخباری مبنی بر نامزدی مصباح يزدی برای اين پست مهم به گوش می رسيد ولی سرانجام اين پست به پيشنهاد هاشمی رفسنجانی به يکی از متنفذترين روحانيان يعنی مهدوی کنی رسيد در حالی که روز نخست تشکيل مجلس خبرگان به رياست او روند معمول خود را نداشت.
تشکيل جلسه برای مدت قبال ملاحظه ای با تاخير آغاز شد تا رييس جلسه را بر صندلی چرخ دار به جلسه آورند. مهدوی کنی (۸۰ ساله) که از بيماری حاد قلبی و کهولت رنج می برد، خود به همين دليل از قبول اين پست مهم خودداری می کرد ولی وقتی مساله حذف هاشمی از رياست خبرگان کليد خورد، به رغم بيماری مسئوليت را پذيرفت. حال و روز امروز مهدوی کنی در تکيه زدن به رياست خبرگان کمتر از آيت الله مشکينی رياست اسبق خبرگان نيست.
مهدوی کنی و مصباح يزدی هر يک رياست يک موسسه آموزشی مهم را برعهده دارند که خيل بسياری از دانش آموختگان با مذاق فکری خود را در درون نظام روانه کرده اند. رياست "دانشگاه امام صادق" بر عهده مهدوی کنی و رياست "موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی" بر عهده مصباح يزيدی است. گرچه پيشينه مبارزاتی و مديريتی مصباح يزدی به هيچ رو با پيشينه مهدوی کنی (به عنوان يکی از مبارزين دوران حکومت گذشته و عضو هستهٔ اصلی شورای انقلاب، وزير کشور در دولت رجايی و کفيل نخست وزير پس از ترور رجايی و باهنر) قابل مقايسه نيست، ولی امتياز مهم او ارتباط تنگاتنگی است که با برخی اعضای برجسته سپاه بر قرار کرده است.
به بيان ديگر اگر مهدوی کنی با چنان پيشينه ای از حمايت قوی دو نهاد روحانی مهم (جامعه روحانيت مبارز و جامعه مدرسين – موسوم به جامعتين-) برخوردار است، در مقابل گمان می رود مصباح يزدی از حمايت آن بخش از سپاهيانی که موجبات به قدرت رسيدن احمدی نژاد را فراهم آوردند و همچنين توان مالی موسسه تحت نظر خود برای رقابت با مهدوی کنی برخوردار است.
در حالی که وجه مشترک هر دو نفر، حمايت جانانه و بدون چالش کشيدن رهبری است ولی وجه متمايز مصباح از مهدوی کنی در اين است که او علناً منويات رهبر برای تنزل دادن "جمهوری اسلامی" به "حکومت اسلامی" را تئوريزه کرده است تا آنجا که گفته است:" «مردم، ناصر (کمک کننده) ولی فقيه هستند، نه ناصب (منصوب کننده) و مشرع (مشروعيت دهنده) او". از ديدگاه وی فقها در دوران غيبت حاکم هستند و نتيجتاً انتخاب حاکم توسط مردم فاقد اعتبار است. (ايسنا ۲۸ بهمن ۸۴)
مصباح همچنين در ثناگويی از رهبر گوی سبقت را از همگان ربوده تا آنجا که گفته است:"۷۶ سال از خدا عمر گرفتم و بينی و بين الله جانشين شايسته تر از آيت الله خامنه ای برای امام خمينی در کل عالم نديدم..مقام معظم رهبری به اندازه ميلياردها دلار برای ما ارزش دارد. بايد در مقابل خدا سر تعظيم فرود آورده و سجده شکر کرد که نعمت عظيم مقام معظم رهبری را به ما داد". (۲۹ بهمن ۸۹) گرچه مجيز گفتن رهبری، روال معمول در جمهوری اسلامی است ولی چنين سخنان متملقانه ای از عضو خبرگان که بايد ناظر بر حسن رفتار رهبر باشد کمتر از مهدوی کنی ديده شده است.
نتيجه:
حذف رقيبی قدرتمندی همچون هاشمی رفسنجانی از رياست خبرگان رهبری و شدت بيماری مهدوی کنی، فرصت مناسبی را فراهم آورده است که مصباح يزدی در انديشه تکيه زدن بر رياست خبرگان برآيد. ديگر نامزد اين پست محمد يزدی رياست جامعه مدرسين و عضو هيات رييسه خبرگان که همسو با مهدوی کنی است نيز از وضعيت مشابه بيماری مزمن رنج می برد.
از سوی ديگر در طول بيست و اندی سال رهبری علی خامنه ای، تاکنون جانشينی برای او تعيين نشده است اين در حالی است که خامنه ای، مصباح يزدی را همطراز مرتضی مطهری برجسته ترين تئوريسين انقلاب اسلامی توصيف کرده است.
به نظر می رسد مصباح يزدی با خيل عظيم دانش آموختگانی که از مووسسه آموزشی او در تار و پود جمهوری اسلامی جا گرفته اند و با توان مالی هنگفتی که موسسه آموزشی او می تواند خرج مقاصد سياسی او کند، گام بعدی را تصرف رياست خبرگان می داند. هرگونه ارزيابی از اين جايگاه مصباح يزدی در گرو تشکيل طيف جديدی از اصولگرايان بود که اين مهم با تشکيل "جبهه پايداری انقلاب اسلامی" و اعلام فهرستی مستقل برای نامزدهای مجلس شورا اسلامی انجام شده است. به نظر می رسد تقابل مصباح و مهدوی کنی در مجلس شورای اسلامی، بيان گر تقابل اين دو برای رياست مجلس خبرگان رهبری است که از هم اکنون کليد خورده است.
--------------------------------------------------
* نظرات مطرح شده در این یادداشت الزاماً دیدگاه رادیو فردا نیست.