همسايگان خزر؛ موافق حمله به ايران يا مخالف ؟

سرتيپ احمد وحيدی ، وزير دفاع ايران، روز دوشنبه ۱ شهريور، در حاشيه مراسم افتتاح خط توليد شناور راکت انداز سراج يک و نسل جديد شناورموشک انداز ذوالفقارگفت : «سياست جمهوری اسلامی ايران در دريای خزر تاکيد بر غير نظامی کردن اين درياست ، ولی برخی از قدرت های فرامنطقه ای برای نظامی کردن اين دريا طرح هائی دارند.»

وی افزود: «ما پيش بينی های دفاعی لازم را در دريای خزر داشته ايم و حضور نيروی دريايی در اين منطقه نيز برای تامين امنيت کشور پوشش کاملی را بوجود آوردند اما اين اقدام جمهوری اسلامی ايران در چارچوب همکاری های مشترک با ساير کشور های منطقه بوده است.»

درحاليکه شماری از کارشناسان آمريکائی و اسرائيلی با نوشتن مقالاتی حمله نظامی آمريکا و اسرائيل عليه ايران را برای توقف برنامه هسته ايش مطرح کرده اند ، گمانه زنيها وواکنشها به اخبارو شايعات در مورد استفاده ازخاک همسايه های شمالی ايران برای اجرای اين کار به طور بی سابقه ای افزايش يافته است. شايعاتی که در رسانه های جمهوری آذربايجان نيز بطور گسترده ای به آنها دامن زده شده است.

گرچه طبق توا فقنامه سران کشورهای حاشيه دريای خزر، استفاده ازخاک وحريم هوائی يک کشور برای حمله به کشوری ديگر درحاشيه اين دريا ممنوع اعلام شده است، با اينهمه همسايه های شمالی ايران از بدبينی ها وسو ظن های مقام های ايرانی در امان نبوده اند.

حيدر جمال ، کارشناس سياسی و رئيس کميته اسلامی روسيه، در گفتگو با راديو فردا می گويد: با اينکه اطلاعات دقيقی در دسترس نيست، ولی بر پايه شنيده ها و اطلاعات بدست آمده از برخی منابع، جاسوسان اسرائيلی و امريکايی طرح هائی را برای ضربه زدن به ايران از جانب مرزهای شمالی اش آماده کرده اند.

به گفته وی، آنها شايد بتوانند بر استحکامات و پايگاه های نظامی ايران يا شناورهای جنگی اين کشور دردريای خزر شبيخون بزنند و شايد هم نقشه ديگری داشته باشند. اما آنچه که واضح است، مرزهای شمالی ايران در طرح های احتمالی آمريکا و اسرائيل برای حمله به ايران منظور شده است.

گرچه مقامهای ايرانی برغيرنظامی کردن دريای خزر تاکيد ميورزتد، اما ايران به همراه ديگر کشورهای حاشيه دريای خزر امکانات و تجهيزات نظامی خود در اين دريا را گسترش داده اند.

آقای اوزئير جعفراف ، کارشناس نظامی جمهوری آذربايجان ، در گفتگو با راديو فردا گفته است که متاسفانه هر پنج کشور حاشيه دريای خزربر آنند که چهره اين دريا را با توجه به امکانات تسليحاتی خود به يک حوزه نظامی تبديل کنند و اين کار در آينده ميتواند دريای خزر را به انبار باروتی تبديل کند ، مانند وضعيتی که ايران و همسايگان جنوبی اش[در خليج فارس] با آن مواجه اند.

درياردارغلامرضا خادم بی غم ، جانشين فرمانده نيروی دريايی ارتش جمهوری اسلامی ، در فروردين ماه امسال در گفتگو با خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا) اذعان داشت که دومين ناوشکن ايران (بعد از عملياتی شدن ناوشکن جماران در آبهای خليج فارس) در دريای خزر رونمايی خواهد شد.

هم اکنون سپاه و ارتش ايران در بندر انزلی و نوشهر پايگاه های نظامی دارند.

به تازگی خبرگزاری " فرست نيوز" The First News آذربايجان با انتشارمقاله ای اعلام کرده است : «پنتاگون چشم به دريای خزر دوخته است و قصد دارد ظرف شش سال برای اجرای طرح نگهبان خزز ۱۳۰ ميليون دلار هزينه کند.»

طرح "نگهبان خزر"، طرح ويژه امنيتی در خزر می باشد که در سال ۲۰۰۳ تدوين شد و مورد توجه آذربايجان و ترکمنستان قرار گرفت. بر اساس اين طرح ، کشورهای حاشيه دريای خزر با تشکيل يگان ويژه و نيروهای پليس قادر خواهند بود در اسرع وقت نسبت به اوضاع اضطراری، از جمله تهديد حمله تروريستها به تاسيسات نفتی و خط لوله ها واکنش نشان دهند.

بر پايه گزارش هائی که درباره اين طرح منتشر شده است ، مرکز فرماندهی «نگهبان خزر» که به جديدترين رادارها مجهز خواهد شد در باکو خواهد بود. آذربايجان هم اکنون رادار جديدی را با کمک امريکا در بندر آستارا مورد بهره برداری قرارداده است و همکاريها پيرامون اجرای اين طرح ميان اذربايجان، ترکمنستان و امريکا ادامه دارد.

ايران بعد از روسيه دارای بزرگترين پايگاه نظامی در خزراست و شمار شناورهای ايران ، از جمله ناوچه های موشک انداز، به ۹۰ فروند ميرسد.

رئيس جمهور ترکمنستان، بردی محمداف، سال گذشته دستورداد تا پايگاههای نظامی درمناطق ساحلی اين کشور بر پا گردد. هم اکنون اين کشور در"پايگاه ترکمن باشی" ۱۰ قايق گشتی "گريف" و به همين تعداد قايق های نوع ديگر و يک گردان تفنگداران مستقر کرده است. نيروی دريايی آذربايجان نيز دارای ناوچه های گشتی، لندينگ کرافت ها ، مين روب ها ،شناور های امداد رسانی ، گردان تفنگداران و يکانهای ويژه ، و زيردريايی های کوچک نوع "تريتون" را در اختيار دارد. شماری از پرسنل نيروی دريايی جمهوری آذربايجان در آمريکا و ترکيه آموزش ديده اند.

به گفته جعفراف، گزينه حمله به ايران حداقل برای تمامی کشورهای شمالی ايران گزينه نامطلوبی است و اين کشورها تا حد امکان اجازه نخواهند داد که از خاک آنها عملياتی عليه ايران صورت گيرد و يا اينکه در آن به نحوی شرکت کنند. وی با اشاره به اينکه نيروهای نظامی ايران از نيروهای نظامی بيشتر همسايگان شمالی به مراتب قدرتمندترند ، گفته است : واکنش ايران غير قابل پيش بينی خواهد بود.

به باور وی موضوع هم نژادی ترکمنها و آذربايجانيهای دو سوی مرزهای ايران يکی از فاکتور هائی است که دولتمردان دو کشور[آذربايجان و ترکمنستان ] بايستی بصورت جدی مورد نظر قرار دهند و با غربيها در مورد حمله به ايران همکاری نکنند. ليکن وی در پاسخ به اين سوال راديو فردا که در صورت حمله به ايران از خاک و حريم هوائی کشورهای شمالی ايران، دولتمردان اين کشورها چه واکنشی نشان دهند، گفت : اميدوارم که چنين سناريويی عملی نشود، زيرا از کشورهای ضعيف کاری ساخته نخواهد بود.

با اينکه روسيه با بهره گيری از سامانه های ضد موشکی اس ۳۰۰ که دراطراف شهر اشغالی تسخينوالی (مرکز اوستيای جنوبی) مستقر کرده وهمچنين با استفاده از رادارهشداردهنده قبله درآذربايجان و پايگاه ۱۰۲- ام روسيه در منطقه گومری ارمنستان، عملا امکان دفع حملات هوايی از مسير گرجستان و تا حدودی آذربايجان را دارد، با اينهمه حيدر جمال ميگويد: در صورت حمله عليه ايران، مسکو به رغم مخالفت با حضور ناتو وآمريکا در همسايگی خود و تهديد هائی که برنامه هسته ای ايران ميتواند متوجه روسيه کند، با اعلام موضع بی طرفانه ، کمکی به ايران نخواهد کرد.

اگرچه پايگاه ماناس در قرقيزستان تنها پايگاه نظامی امريکا در کشورهای تازه استقلال يافته شوروی است، با اينهمه، آذربايجان، قرقيزستان و قزاقستان توافقتنامه ترانزيت محموله های غيرنظامی ناتو به افغانستان را امضا کرده اند و گرجستان و ترکمنستان نيز آمادگی خود را برای ترانزيت محموله های ناتو اعلام کرده اند و همکاريهای نظامی ميان اين کشورها با امريکا در سطوح و زمينه های مختلف ادامه دارد.