ديدار چهار روزه شی جین پینگ، معاون رييس جمهور و رهبر آينده چين، از آمريکا، سفر همزمان ژائی جون معاون وزير خارجه آن کشور به تهران، بمنظور مذاکره پيرامون فعاليت های اتمی جمهوری اسلامی، و حضور روز گذشته وی در دمشق، بمنظور مذاکره پيرامون آينده سوريه، نشانه فعال تر شدن پکن در صحنه جهانی و شکل گرفتن تغييرات رفتاری در مناسبات خارجی آن کشور، پيش از انتقال آرام قدرت در پکن است.
اعلام پشتيبانی وزارت خارجه چين از مواضع و ابتکارات اتحاديه عرب در حل بحران جاری سوريه، پس از پايان ماموريت ژائی جون در دمشق، و دو هفته پس از رد قطعنامه ای که بر اساس خواسته های اتحاديه عرب تنظيم و از سوی فرانسه، بريتانيا و آمريکا به شورای امنيت پيشنهاد شده بود، نشانه تازه ای است داير بر تغيير جهت سياست خارجی پکن.
انتظار ميرود در ادامه تغييرات رفتاری ( و حتی ساختاری ) پکن در آينده، خروج تدريجی چين از سايه سياسی روسيه در صحنه جهانی- بخصوص پس از بازگشت پوتين به قدرت در کرملين، توسعه مناسبات کاری با آمريکا ، کاهش حمايت از حکومتهای اقتدار گرا، و همچنين تعامل بيشتر با غرب پيرامون ايران، سوريه و کره شمالی مورد توجه بيشتری قرار گيرد.
روز شنبه و پيش از انتشار بيانيه وزارت خارجه چين، ژائی جون اظهار داشته بود که کشورش بدنبال «ايفای نقش مثبت» بمنظور يافتن راه حل نا آرامی های سوريه است.
ديدار از آمريکا
سفر چهار روزه شی جین پینگ به آمريکا، مردی که انتظار ميرود تا سال آينده رهبری چين را عهده دار شود، در محافل سياسی و رسانه ای کشور ميزبان توجه فراوانی را بخود جلب کرد.
طی مذاکرات اوباما با رهبر آينده چين، علاوه بر مناسبات تجاری دو غول بزرگ اقتصادی دنيا، مناسبات سياسی، ملاحظات امنيتی و همچنين تعامل و يا تقابل چين و آمريکا در صحنه جهانی، نکات بحث انگيز و حتی تحريک آميز ( در نگاه پکن ) ، مانند رعايت حقوق بشر در چين، توجه به در خواست های مردم تبت برای دست يافتن به آزادی های بيشتر نيز مطرح شد.
از انجام ديدار های دوجانبه مابين شی و ساير رهبران برجسته سياسی آمريکا، از هر دو حزب بزرگ، منجمله جو بايدن، معاون رييس جمهور، جان بوئنر رييس مجلس نمايندگان آمريکا و سناتور با نفوذ جمهوری خواه، جان مک کين، به نشانه اهميت سفر معاون رييس جمهوری چين به آمريکا ياد شد.
جان مک کين بعد از ديدار با شی، ياد آور شد: «البته پيشرفت های اقتصادی چشم گير مابين دو کشور حاصل شده، در عين حال نگرانی های ما در مورد راهبان بودايی که در تبت خود سوزی ميکنند، برنده جايزه صلح نوبل که در چين همچنان ( در خانه ) زندانی است، وتو قطعنامه ای که در شورای امنيت پيرامون سوريه به رای گذاشته شده بود، و همچنين حمايت پکن از رژيم خشن کره شمالی همچنان باقی است.»
متقابلاً، شی نيز طی سخنرانی اصلی خود در واشنگتن اظهار داشت که از امريکا انتظار داريم به حق حاکميت سياسی چين در تبت و تايوان احترام بگذارد.
سخنان معاون رييس جمهور کنونی و مرد قدرتمند آينده چين طی آخرين روز اقامت وی در آمريکا حاکی از افزايش تمايل پکن به توسعه همکاری با غرب در تمامی زمينه های تجاری، اقتصادی و سياسی است.
او در لوس انجلس اظهار داشت: «من به اينجا آمده ام تا زمينه همکاری های بيشتر مابين آمريکا و چين را در تمام زمينه ها، بر اساس منافع مشترک و احترام متقابل، فراهم آورم.»
مسائل ايران
پيش از آغاز سفر با اهميت معاون رييس جمهور چين به آمريکا، معاون وزير خارجه آن کشور عازم تهران شد. با توجه به رشد قابل ملاحظه بازار مصرف حوزه خليج فارس، اهميت قابل ملاحظه آن در تجارت خارجی چين، و بخصوص به دليل نقش بی رقيب اين منطقه در تامين نيازهای انرژی وارداتی چين، موضوع برنامه های اتمی ايران و به تبع آن امنيت کشتيرانی از تنگه هرمز برای چين از حساسيت خاص برخوردار است.
سياست اعلام شده چين مخالفت با تبديل شدن ايران به يک نيروی نظامی اتمی است. در عين حال چين مايل است مناسبات دوستانه با تهران را ادامه داده و تنوع منابع تامين انرژی خود از حوزه خليج فارس را حفظ کند.
در صورت افزايش هزينه های ادامه دوستی با تهران، و يا در خطر قرار گرفته منافع و يا مناسبات دوستانه پکن با ديگر کشور های منطقه، منجمله عربستان سعودی، چين آماده تجديد نظر در نحوه برخورد خود با مسائل ايران خواهد شد.
معاون وزير خارجه چين، يک شنبه گذشته، پيش از مطرح شدن مسئله ايران در مذاکرات معاون رييس جمهور آن کشور با رهبران آمريکا، عازم تهران شد.
طی اقامت در تهران، وی ضمن هشدار دادن نسبت به حساسيت اوضاع جاری در منطقه، از اخرين نقطه نظر های رهبران جمهوری اسلامی پيرامون آمادگی احتمالی برای همکاری با جامعه جهانی و نحوه برخورد با خواسته های شورای امنيت مطلع شد.
طی چند هفته آينده، وزير خارجه چين نيز، بنا بر اظهارات جمعه شب علی اکبر صالحی در يک برنامه تلويزيونی در تهران، عازم تهران خواهد شد تا مذاکرات مقدماتی معاون خود را با رهبران جمهوری اسلامی پيگيری کند.
در فاصله ای کوتاه از انجام اين ديدار، قرار است محمود احمدی نژاد راهی پکن شود. انتظار ميرود، در صورت نا موفق ماندن مذاکرات آينده مابين دو کشور و ادامه انعطاف ناپذيری تهران در برابر خواسته های جامعه جهانی، مناسبات تهران و پکن در مسيری دشوار و انتقادی قرار بگيرد.
پکن علاقمند است که در مسير اصلاح مناسبات خارجی خود با غرب، ضمن فعالتر ساختن حضور در صحنه های جهانی، مثبت تر از گذشته ديده شود.
انتظار ميرود در صورت مشاهده چراغ سبز پيرامون تايوان و تبت، پکن وارد آوردن فشارهای بيشتر عليه کره شمالی، و معامله کردن بر سر سوريه و ايران را مورد توجه جدی قرار دهد. رهبری سياسی چين در حال تغيير است، و همراه با تغيير چهره ها، ميتوان اميدوار بود که رفتارهای سياسی آن کشور نيز آرام آرام از روسيه و پوتين فاصله گرفته و تدريجا به الگو های غربی نزديک تر شود.