روزنامه آمريکايی واشنگتن پست با نگاهی به مسير موضع گيری های ايران در مذاکرات هسته ای يکسال گذشته می نويسد در عالم واقعيت مانورهای تهران را به دشواری می توان « مذاکره » ناميد.
چون پاييز سال گذشته در ژنو ايران ابتدا طرح پيشنهادی غرب و آژانس را برای معاوضه سوخت هسته ای پذيرفت ولی بعد آنرا رد کرد. اما چند روز پيش جمهوری اسلامی با ميانجيگری برزيل و ترکيه به نسخه ضعيف تری از همان توافق جواب مثبت داد.
مسلما دولت ايران با پذيرش توافق روز يکشنبه اميدوار بود که طرح پيش نويس جديد تحريم ها در شورای امنيت را حداقل به تاخير بياندازد. و دولتهای ميانجی – ترکيه و برزيل – نيز اميد داشتند که با اين توافق خود را رهبران جديدی برای جنبش عدم تعهد جلوه دهند.
واشنگتن پست می افزايد که طرح پيش نويس قطعنامه جديد در روز سه شنبه در شورای امنيت توسط پنج عضو دائمی اين نهاد نشان داد که ايران و ميانجيگران توافق روز يکشنبه مرتکب يک اشتباه محاسبه جدی شده اند.
البته قطعنامه جديد هم در صورت تصويب مثل قطعنامه های قبلی عليه ايران برنامه های هسته ای اين کشور را متوقف نخواهد کرد.
در اين پيش نويس جديد تحريم هايی در زمينه انرژی و صادرات تسليحات به ايران در نظر گرفته شده اما مکانيزم و روشه های مشخصی برای اجرای اين تحريم ها قيد نشده است. البته آمريکا و متحدان آن کشور با اتخاذ تصميمات ديگری خواهند کوشيد بر شدت اين تحريم ها بيافزايند ولی حتی آن اقدامات جداگانه نيز مانع پيشرفت برنامه های هسته ای ايران نخواهند شد.
واشنگتن پست خاطر نشان می کند که اهميت اتخاذ موضع واحد از سوی شورای امنيت در اين است که ايران را به معامله و مذاکره مجبور خواهد ساخت. البته ايران می تواند مدعی شود که از حمايت دو عضو غير دائمی شورای امنيت يعنی ترکيه و برزيل برخوردار است ولی تهران به خوبی می داند که از دست دادن حمايت روسيه و چين موقعيت ايران را شکننده تر خواهد کرد و عدم پذيرش مذاکره به انزوای بيشتر آن کشور منجر خواهد شد.
به نظر می رسد که از نگاه باراک اوباما ايجاد وحدت نظر در ميان پنج عضو دائم شورای امنيت مهمتر از جزييات اين قطعنامه است و حوادث هفته اخير نشان داد که اين سياست وی درست بوده است. پيش نويس قطعنامه جديد محصول ۸ دور مذاکره باراک اوباما با رييس جمهور روسيه و گفتگوهای دائم با دولت چين است.
روزنامه آمريکايی واشنگتن پست با نگاهی به مسير موضع گيری های ايران در مذاکرات هسته ای يکسال گذشته می نويسد در عالم واقعيت مانورهای تهران را به دشواری می توان « مذاکره » ناميد.
بازی ديپلماتيک مرغ و تخم مرغ
گام بعدی در اين بازی ديپلماتيک مرغ و تخم مرغ چيست؟ به گفته يک مقام ارشد دولت آمريکا ايران بايد به دو موضوع اصلی که بخشی از طرح پاييز سال گذشته بودند پاسخ دهد.
براساس آن طرح و توافق اخير با ميانجيگری ترکيه و برزيل حدود ۱۲۰۰ کيلوگرم از اورانيوم با غلظت پايين ايران بايد به خارج فرستاده شود و در مقابل ايران حدود ۱۲۰ کيلو اورانيوم با غلظت ۲۰ درصد برای مصارف تحقيقاتی دريافت خواهد کرد. در طرح پاييز سال گذشته قرار بود اورانيوم ايران به روسيه و فرانسه منتقل شود ولی در توافق اخير تهران مقصد اين اورانيوم ترکيه خواهد بود.
به گفته يک مقام ارشد دولت آمريکا در گام اول ايران بايد با نمايندگان پنج عضو شورای امنيت و آلمان ملاقات کند تا جزييات طرح ژنو مشخص تر شود. در عين حال ايران بايد روند غنی سازی ۲۰ درصدی خود را متوقف کند. در حقيقت تاکيد ايران بر حق خود برای غنی سازی ۲۰ درصد باعث شد که چين و روسيه از پيش نويس تحريم های جديد حمايت کنند.
واشنگتن پست می افزايد مشکل اين روش طولانی و پر از وقفه در مذاکرات اين است که گذشت زمان به نفع ايران و توسعه بيشتر برنامه های هسته ای آن کشور است.
دولت ايران همواره با تغيير موضع خود از دادن پاسخ قطعی و تضمين های لازم شانه خالی کرده است. به نظر می رسد که فقط زمانی اين بازی به پايان خواهد رسيد که ايران اعلام کند تمام عوامل ، مواد و تکنولوژی لازم برای ساخت سلاح هسته ای را دارد و بنابراين خود را يک قدرت هسته ای قلمداد کند.
احتمال پرهيز از اين عاقبت نامطلوب اکنون تاحدی بيشتر از يک هفته پيش است به يک دليل ساده و آن اينکه وقتيکه موضوع جدی شد روسيه و چين از کمک به ايران امتناع کردند. اين دو کشور با حمايت از پيش نويس قطعنامه شورای امنيت در کنار کشورهايی قرار گرفتند که مخالف دستيابی ايران به سلاح هسته ای هستند.
تحليلگر واشنگتن پست در پايان می نويسد:« در سال ۲۰۰۶ و پس از سفر به ايران من نوشتم که با نگاهی به ترافيک و شيوه رانندگی در تهران می شود شيوه مذاکره ايرانی ها را فهميد. در هر چهار راه راننده های تهرانی سعی می کنند از هر فرصتی استفاده کرده و سبقت بگيرند، آنها فقط در آخرين لحظات و برای پرهيز از تصادف حاضر هستند کمی کوتاه بيايند.»
هنوز هم در مورد برنامه هسته ای ايران احتمال بروز بحران جدی تر و وقوع فاجعه وجود دارد. ولی اقدام شورای امنيت برای کنترل ايران جای اميدواری است.
چون پاييز سال گذشته در ژنو ايران ابتدا طرح پيشنهادی غرب و آژانس را برای معاوضه سوخت هسته ای پذيرفت ولی بعد آنرا رد کرد. اما چند روز پيش جمهوری اسلامی با ميانجيگری برزيل و ترکيه به نسخه ضعيف تری از همان توافق جواب مثبت داد.
مسلما دولت ايران با پذيرش توافق روز يکشنبه اميدوار بود که طرح پيش نويس جديد تحريم ها در شورای امنيت را حداقل به تاخير بياندازد. و دولتهای ميانجی – ترکيه و برزيل – نيز اميد داشتند که با اين توافق خود را رهبران جديدی برای جنبش عدم تعهد جلوه دهند.
واشنگتن پست می افزايد که طرح پيش نويس قطعنامه جديد در روز سه شنبه در شورای امنيت توسط پنج عضو دائمی اين نهاد نشان داد که ايران و ميانجيگران توافق روز يکشنبه مرتکب يک اشتباه محاسبه جدی شده اند.
البته قطعنامه جديد هم در صورت تصويب مثل قطعنامه های قبلی عليه ايران برنامه های هسته ای اين کشور را متوقف نخواهد کرد.
در اين پيش نويس جديد تحريم هايی در زمينه انرژی و صادرات تسليحات به ايران در نظر گرفته شده اما مکانيزم و روشه های مشخصی برای اجرای اين تحريم ها قيد نشده است. البته آمريکا و متحدان آن کشور با اتخاذ تصميمات ديگری خواهند کوشيد بر شدت اين تحريم ها بيافزايند ولی حتی آن اقدامات جداگانه نيز مانع پيشرفت برنامه های هسته ای ايران نخواهند شد.
واشنگتن پست خاطر نشان می کند که اهميت اتخاذ موضع واحد از سوی شورای امنيت در اين است که ايران را به معامله و مذاکره مجبور خواهد ساخت. البته ايران می تواند مدعی شود که از حمايت دو عضو غير دائمی شورای امنيت يعنی ترکيه و برزيل برخوردار است ولی تهران به خوبی می داند که از دست دادن حمايت روسيه و چين موقعيت ايران را شکننده تر خواهد کرد و عدم پذيرش مذاکره به انزوای بيشتر آن کشور منجر خواهد شد.
به نظر می رسد که از نگاه باراک اوباما ايجاد وحدت نظر در ميان پنج عضو دائم شورای امنيت مهمتر از جزييات اين قطعنامه است و حوادث هفته اخير نشان داد که اين سياست وی درست بوده است. پيش نويس قطعنامه جديد محصول ۸ دور مذاکره باراک اوباما با رييس جمهور روسيه و گفتگوهای دائم با دولت چين است.
روزنامه آمريکايی واشنگتن پست با نگاهی به مسير موضع گيری های ايران در مذاکرات هسته ای يکسال گذشته می نويسد در عالم واقعيت مانورهای تهران را به دشواری می توان « مذاکره » ناميد.
بازی ديپلماتيک مرغ و تخم مرغ
گام بعدی در اين بازی ديپلماتيک مرغ و تخم مرغ چيست؟ به گفته يک مقام ارشد دولت آمريکا ايران بايد به دو موضوع اصلی که بخشی از طرح پاييز سال گذشته بودند پاسخ دهد.
براساس آن طرح و توافق اخير با ميانجيگری ترکيه و برزيل حدود ۱۲۰۰ کيلوگرم از اورانيوم با غلظت پايين ايران بايد به خارج فرستاده شود و در مقابل ايران حدود ۱۲۰ کيلو اورانيوم با غلظت ۲۰ درصد برای مصارف تحقيقاتی دريافت خواهد کرد. در طرح پاييز سال گذشته قرار بود اورانيوم ايران به روسيه و فرانسه منتقل شود ولی در توافق اخير تهران مقصد اين اورانيوم ترکيه خواهد بود.
به گفته يک مقام ارشد دولت آمريکا در گام اول ايران بايد با نمايندگان پنج عضو شورای امنيت و آلمان ملاقات کند تا جزييات طرح ژنو مشخص تر شود. در عين حال ايران بايد روند غنی سازی ۲۰ درصدی خود را متوقف کند. در حقيقت تاکيد ايران بر حق خود برای غنی سازی ۲۰ درصد باعث شد که چين و روسيه از پيش نويس تحريم های جديد حمايت کنند.
واشنگتن پست می افزايد مشکل اين روش طولانی و پر از وقفه در مذاکرات اين است که گذشت زمان به نفع ايران و توسعه بيشتر برنامه های هسته ای آن کشور است.
دولت ايران همواره با تغيير موضع خود از دادن پاسخ قطعی و تضمين های لازم شانه خالی کرده است. به نظر می رسد که فقط زمانی اين بازی به پايان خواهد رسيد که ايران اعلام کند تمام عوامل ، مواد و تکنولوژی لازم برای ساخت سلاح هسته ای را دارد و بنابراين خود را يک قدرت هسته ای قلمداد کند.
احتمال پرهيز از اين عاقبت نامطلوب اکنون تاحدی بيشتر از يک هفته پيش است به يک دليل ساده و آن اينکه وقتيکه موضوع جدی شد روسيه و چين از کمک به ايران امتناع کردند. اين دو کشور با حمايت از پيش نويس قطعنامه شورای امنيت در کنار کشورهايی قرار گرفتند که مخالف دستيابی ايران به سلاح هسته ای هستند.
تحليلگر واشنگتن پست در پايان می نويسد:« در سال ۲۰۰۶ و پس از سفر به ايران من نوشتم که با نگاهی به ترافيک و شيوه رانندگی در تهران می شود شيوه مذاکره ايرانی ها را فهميد. در هر چهار راه راننده های تهرانی سعی می کنند از هر فرصتی استفاده کرده و سبقت بگيرند، آنها فقط در آخرين لحظات و برای پرهيز از تصادف حاضر هستند کمی کوتاه بيايند.»
هنوز هم در مورد برنامه هسته ای ايران احتمال بروز بحران جدی تر و وقوع فاجعه وجود دارد. ولی اقدام شورای امنيت برای کنترل ايران جای اميدواری است.