احتمال بی نتيجه ماندن مذاکرات اتمی در ژنو

تازه ترين اظهارات جواد ظريف، وزير خارجه دولت روحانی، پيرامون مذاکرات اتمی پانزده اکتبر در ژنو با گروه ۱+۵، و همچنين واکنش های خبری مسئولان سياسی غربی نسبت به مواضع تهران، بخصوص اظهارات اخير جان کری، وزير خارجه آمريکا، هنگام بازديد از اندونزی، حاکی از عدم تغيير محسوس مواضع دو طرف و در نتيجه، کاهش محسوس شانس به نتيجه رسيدن گفتگوهای آينده است.

آقای ظريف روز ۶ اکتبر طی يک گفتگوی طولانی با تلويزيون رسمی جمهوری اسلامی، تاکيد کرد پيشنهادات گذشته گروه ۱+۵ به ايران ( آلماتی-۲) به تاريخ پيوسته و آنها بايد پيشنهادات تازه ای ارائه کنند.

مفهوم ساده اظهارات ظريف اين است که جمهوری اسلامی توپ را در ميدان گروه ۱+۵ ميبيند، و بجای تجديد مواضع خودی، در انتظار تجديد موضع غرب ( کاهش انتظارات و افزايش کمک ها ) است.

اقای ظريف توضيح نميدهد که به چه دليلی، غرب که در عمل طرف اصلی تعامل احتمالی آينده با ايران خواهد بود، ميبايد مواضع خود را به نفع ايران مورد تجديد نظر قرار دهد؟

آيا در نتيجه افزايش معجزه آسای ظرفيت توليد نفت طی هفته های اخير، بازارهای جهانی به صادرات نفت ايران امروز وابسته تر از گذشته شده اند، و يا به دليل افزايش خارق العاده قدرت مالی جمهوری اسلامی، کشور های صادر کننده غربی ميبايد برای حفظ بازار های صادراتی خود در ايران بهايی بيشتر از گذشته بپردازند؟

نکته با اهميت و تاثير گذاری که آقای ظريف با ظرافت اظهارات اخير خود را از حاشيه آن عبور داده، وضعيت آسيب پذير اقتصادی ايران و ادامه تحمل روزانه ۴۰۰ تا ۵۰۰ ميليون دلار زيان های ناشی از: کاهش صادرات نفت، توقف طرح های توليد گاز و افزايش هزينه های تجارت خارجی است. ادامه وضع موجود، اقتصاد بحران زده ايران را هر روز به شرايط فروپاشی نزديکتر و کشور را آسيب پذيرتر از پيش ميسازد.

شرايط و انتظارات غرب

کاترین اشتون،مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، بعد از ديدار با آقای ظريف در حاشيه نشست اخير مجمع عمومی در نيويورک اعلام داشت که پيشنهادات ۱+۵ به ايران تغيير نکرده و گروه در انتظار پاسخ ايران به اين پيشنهادات است.

پيشنهادات گذشته گروه ۱+۵ که در زمان تصدی سعيد جليلی در منصب دبيری شورای امنيت ملی جمهوری اسلامی و طی مذاکرات موسوم به الماتی-۲ به ايران تسليم شد، تا اين تاريخ از سوی تهران بدون پاسخ مانده است.

وزير خارجه آمريکا نيز با در نظر داشتن پيشنهادات عرضه شده، در حاشيه نشست اقتصادی سران کشور های آسيايی در بالی- اندونزی، تاکيد کرد که گروه ۱+۵ در انتظار برداشتن گامهای عملی از سوی ايران در جهت اثبات صلح آميز بودن برنامه های توسعه اتمی آن کشور است.

خواسته های فوری غرب از ايران که انتظار ميرود طی اجلاس ژنو بدون تغيير جدی بار ديگر بروی ميز مذاکره قرار گيرد، شامل خارج ساختن بيش از ۲۰۰ کيلو گرم اورانيوم با غلظ ۲۰ در صد، تعطيل فوردو و همچنين اجرای پرواکل الحاقی معاهده منع گسترش سلاحهای اتمی است.

در صورت پذيرفتن اين درخواستهای پايه از سوی دولت تازه جمهوری اسلامی، غرب ميتواند سقف امتيازهای ارائه شده به تهران را نسبت به گذشته افزايش دهد. به اين ترتيب تنها تغيير قابل پيشبينی در مواضع غرب در قبال ايران، شامل امتيازهای ارائه شده به تهران خواهد بود و نه انتظارات آن.

«دفاع از حق ملی»

پيش از طرح اظهارات اخير آقای ظريف، حسن روحانی نيز در فاصله کوتاهی پس از بازگشت از نيو يورک و مورد انتقاد غير مستقيم قرار گرفتن از سوی آقای علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی، که گفته بود «برخی از آنچه در سفر نيويورک پيش آمد به نظر ما بجا نبود»، تاکيد کرد : «مردم نگران نباشند، دولت از حق آنها برای غنی سازی اوانيوم کوتاه نخواهد آمد.»

به اين ترتيب در صورت ادامه بی اعتنايی به اولويت های واقعی مردم، منجمله کاهش تورم، مقابله با گرانی ارزاق و کالا، افزايش قدرت خريد، کاهش بيکاری، بهبود خدمات پايه بهداشتی و درمانی، تامين نيازهای آموزشی، مسکن، خدمات شهری، ... و در مجموع ارتقاء وضعيت معيشتی مردم، و در عوض، تمرکز تلاشهای دولت برای «رفع نگرانی مردم در مورد دفاع از حق ملی آنها برای ادامه غنی سازی ۵ در صدی» مذاکرات ژنو در همان مسيری قرار خواهد گرفت که گفتگو های بی نتيجه ايران و گروه ۱+۵ طی دو سال گذشته قرار داشت.

در صورت اصرار دولت روحانی بر مواضع گذشته اتمی جمهوری اسلامی، ماه عسل او با جامعه جهانی و حاميان داخلی وی به سرعت رو به پايان خواهد گذاشت. پنجره ايجاد شده فرصت مناسبی است که دولت روحانی ميبايد با استفاده از آن جناحهای حاکميت را برای دست يافتن به يک سازش لمسی با غرب هماهنگ و آماده سازد. در صورت از دست رفتن اين فرصت، تجديد آن در آينده دشوار تر و هزينه های آن بسيار سنگينتر از پيش خواهد شد.

_______________
یادداشت‌ها بیانگر نظر نویسندگان آنهاست و نه بازتاب دیدگاه‌های رادیو فردا.