حسين عليزاده، ديپلمات سابق ايران، در گفتگو با راديو فردا در مورد مذاکرات هسته ای ايران در استانبول می گويد مذاکرات اين دفعه از حساسيت خاصی برخوردار است که به سه مورد مهم آن اشاره میکنم: يکی مسئله زمين، دوم مسئله زمان و سوم مسئله مذاکره کننده است.
از نظر زمان، تحريمهای مختلف و حضور ناوهای بزرگ آمريکا در خليج فارس همه فشارهای روحی و روانی است که زمان مذاکره برای ايران را متحول کرده است.
در مورد زمين مقصودم محل برگزاری اجلاس است. همان طور که اطلاع داريد شک و شبهههای زيادی وجود داشت که مذاکرات در استانبول برگزار شود يا نه، اما قهر آقای اردوغان باعث شد جمهوری اسلامی از اصرار بر مذاکره در عراق انصراف دهد. همچنين جمهوری اسلامی در جايی به مذاکره خواهد پرداخت که ميزبان در طرف او قرار ندارد و مثل گذشته از جمهوری اسلامی طرفداری نخواهد کرد.
در مورد عامل سوم هم بايد بگويم مذاکره کننده هم شرايطش عوض شده يعنی آقای سعيد جليلی به عنوان دبير شورای عالی امنيت ملی در شرايطی به استانبول خواهد رفت که کسی که او را منصوب کرده يعنی آقای احمدی نژاد به عنوان رئيس دولت در متزلزلترين زمان رياست خود طی شش سال گذشته بوده است.
گروه ۵+۱ در برابر خود سعيد جليلی را میبينند که نماينده فردی است که عملا در حاکميت جمهوری اسلامی ايران رنگ باخته و بحث استيضاحش نيز مطرح است و فقط با بعضی اما و اگرها او را نگهداشتهاند درحاکميت.
آقای احمدی نژاد در آستانه مذاکره ايران با گروه ۵+۱ روز پنجشنبه گفته است ايران دراين مذاکرات سرسوزنی از حق خود کوتاه نخواهد آمد. آيا اين حرف میتواند نشانهای باشد از عملکرد ايران دراين مذاکرات؟
آقای احمدی نژاد خودش هم میداند رويکردش به مسايل مذاکرات هستهای هرگز رويکرد واقعگرايانه نبوده بلکه رويکردی ايدهآليستی و آرمانگرايانه بوده است.
به گمان من نبايد برای اين دور از مذاکرات بر اظهارات شخصی به نام احمدی نژاد تکيه کنيم به دلايلی که توضيح دادم. ما بايد به ديگر عواملی که تاثيرگذار است در مسئله مذاکرات هستهای توجه کنيم.
بايد ديد آقای جليلی تنفيذ خود را از چه کسی گرفته است. من گمان نمیکنم تنفيذش را از آقای احمدی نژاد گرفته و به مذاکره آمده باشد. ممکن است از بيت رهبری گرفته باشد، به اين معنی که حرف شنوی از کسی غير از احمدی نژاد دارد.
بر مبنای شرايط فعلی آيا میتوان پيش بينی کرد طرفين مذاکره دراين دوره انعطاف بيشتری برای رسيدن به توافقات حداقلی از خود نشان دهند؟
در طرف گروه ۵+۱ من دليلی برای ارفاق نديدم و از اظهارات جسته و گريخته آنها برمیايد که تازه شرايط سختتری را میخواهند تحميل کنند به خصوص شنيديم که تقاضای بستن تاسيسات «فردو» را از ايران دارند.
اگر قرار باشد کسی انعطافی از خود نشان دهد ناگزير طرف جمهوری اسلامی است چون ايران در شرايطی به مذاکره وارد میشود که زمين و زمان و مذاکره کننده قوت مذاکرات قبلی را ندارند. در ضمن بايد شرايط داخلی کشور را هم در نظر بگيريد و همچنين شرايط منطقه که همه اينها فشار سنگينی را برگرده جمهوری اسلامی تحميل کرده است.
اگر اين دوره از مذاکرات هم مانند دوره های گذشته به نتيجه نرسد، با توجه به افزايش فشارهای غرب شما چه سناريوهايی را بعد ازاين مذاکرات محتمل میدانيد؟
اگر اين دوره از مذاکرات هم شکست بخورد و جمهوری اسلامی انعطافی از خود نشان ندهد به گمان من دور شديدی از فشارهای بعدی بر ايران تحميل میشود، مثلا بحث تحريم بيمهای ناوگان دريايی و چه بسا ناوگان هوايی ايران هم اضافه شود و تحريمهايی ازاين دست شديدتر شود.
البته تا دورانی که انتخابات رياست جمهوری آمريکا پيش برود انواع تحريمها به کار گرفته خواهد شد و نه جنگ. چون آقای اوباما تا پايان انتخابات بعدی رياست جمهوری آمريکا به جنگ فکر نمیکند.