«تابوی ایرانی» علامه زاده

فيلم مستند «تابوی ايرانی» که تبعيض عليه بهاييان درايران را بحث محوری خود قرار داده، تازه ترين اثر رضا علامه زاده، کارگردان سينما در هلند است.

در فيلم «تابوی ايرانی» تماشاگر با موارد دردناکی از مهاجرت بهاييان، انهدام محل سکونت و گورستان آنها، محروم ساختن بهاييان از تحصيل در دانشگاه‌ها و ده‌ها تبعيض ديگر آشنا می‌شود. در شکل گيری فيلم تابوی ايرانی، بهاييان در داخل ايران هم به ويژه در ارسال فيلم به رضا علامه زاده ياری رساندند.

آقای علامه زاده در پاسخ به اين پرسش راديو فردا که چرا نام اين فيلم مستند را «تابوی ايرانی» گذاشته، اين طور می‌گويد: «به اين دليل که نام بهايی در ايران در طول حدود ۱۵۰ سالی که از ظهور اين ديانت می‌گذرد همواره تابو بوده و هنوز هم به شدت هست.

تابو به اين معنا که حتی کسانی که مخالفتی با بهاييان ندارند و به حقوق انسانی آنها احترام می‌گذارند ترجيح می‌دهند دراين مورد زياد حرف نزنند، اين منهای کسانی است که خصومت می ورزند و حتی به اشکال وحشيانه به ويژه بعد از انقلاب اسلامی واکنش‌هايی نشان دادند. حتی موافقان هم ترجيح می‌دهند در اين مورد حرف نزنند و لغت تابو تا آن جايی که من می فهمم معنایی جز این ندارد.»

داریوش، تابوی ایرانی

آقای علامه زاده! چطور شد که شما طرح تابوی ايرانی را شروع کرديد؟

کسانی که کارهای مرا دنبال می‌کنند چه به صورت فيلم و يا نوشته، توجه دارند که من به مسايل اجتماعی و انسانی و سياسی حساس هستم و نسبت به اين موضوعات تا آن جايی که از دستم برمی‌آيد به اشکال مختلف واکنش نشان می‌دهم.

در واقع من زودتر از اينها بايد اين کار را انجام می‌دادم و بايد جواب بدهم که چرا زودتر اين کار را شروع نکردم.

آقای رضا علامه زاده در ادامه گفت وگو با راديو فردا می‌گويد در فيلم تابوی ايرانی مسايل، مشکلات و تبعيض ها عليه بهاييان در ايران را تنها از نگاه حقوق بشری مورد بررسی قرار داده و می افزايد: «بسياری از اقوام در ايران مورد ستم مضاعف هستند.

سياری از پيروان اديان مختلف هم زير فشار هستند، ولی هيچکدام از اينها به اندازه بهاييان تحت فشار نيستند. من وقتی مطالعه کردم ديدم همه بخش‌های مختلف جامعه ما زير فشارند از لحاظ جنسيت، قوميت، زبان و مذهب ولی بهاييان در بالاترين درجه محروميت قرار دارند و حتی مرده های اينها امان ندارند و به گورستانشان حمله می‌شود. به همين دليل نگاه من صرفا نگاه حقوق بشری است که تا چه حد حقوق بهاييان تضييع می‌شود.»

آقای علامه زاده! شما ساکن هلند هستيد، آيا کسانی در شکل گيری اين فيلم مستند به شما ياری رساندند؟

اين فيلم بدون کمک افرادی مانند منصور تاييد که هنرمند بهايی که کارگردان تئاتر و بازيگر است شکل نمی گرفت.

او در واقع رابط من با افراد بهايی بود که در اين فيلم به شکل‌های مختلف جلوی دوربين بودند يا فيلمبرداری کردند. يا احمد مهرآذر که صحنه‌های بسيار زيبا و مهم فيلم مرا در ترکيه فيلمبرداری کرد.

همچنين بيژن شاهمرادی که تهيه کننده بسياری از کارهای من بوده، يکی از تهيه کنندگان همين فيلم است. به ويژه کسانی که داخل ايران به شکل‌های مختلف برای فيلمبرداری و ارسال فيلم به من کمک کردند که نمی‌توانم نامی از آنها ببرم و بايد بدون نام از آنها سپاس‌گذاری کنم.

هدف اصلی آقای علامه زاده در ساخت فيلم «تابوی ايرانی» به ويژه آشنا ساختن خارجی‌ها با مصائبی است که بهاييان در ايران از حدود ۱۵۰ سال پيش به اين سو متحمل شده اند. در فيلم مستند تابوی ايرانی موسيقی اسفنديار منفردزاده همراه با صدای داريوش اقبالی هم جاری است. شعر اين ترانه از زنده ياد فريدون مشيری است.