تازه ترين گزارش محمد البرادعی، دبير کل آژانس بين المللی انرژی اتمی، خبر می دهد که ايران در فاصله سه ماه گذشته تاکنون، ۳۲۹ کيلوگرم به ذخاير اورانيوم غنی شده خود افزوده است.
گزارش ياد شده که متن آن بصورت غير رسمی انتشار يافته است، هم اکنون در اختيار اعضاء شورای حکام قرار گرفته و رسما در جلسه شورای مديران آژانس که قرار است روز پانزدهم ماه ژوئن جاری در وين برگزار شود، مطرح خواهد شد.
سانتری فيوژها
از مهمترين نکات مندرج در گزارش ياد شده تائيد بکار گيری ۷۰۵۲ سانتريفيوژ در کارخانه غنی سازی نطنز است.
از اين تعداد ۴۹۲۰ واحد به غنی سازی مشغول اند و تعداد ۲۱۳۲ واحد ديگر نيز يا در حالت خلاء و يا با استفاده از گازهايی بجز هگزا فلورايد، در حال آزمايش قرار دارند.
گزارش تازه البرادعی که از نظر حجم خلاصه، و بيشتر با تکيه بر نکات فنی و پرهيز از اظهار نظر های سياسی تهيه شده بسيار شبيه گزارش ۱۹ ماه فوريه او پيرامون است.
بموجب اين گزارش، ايران در فاصله ۳ ماه از زمان انتشار گزارش قبلی، کمتر از ۱۰۰۰ سانتريفيوژ تازه را بمنظور غنی سازی اورانيوم مورد استفاده قرار داده است.
با استفاده از تعداد تازه سانتريفيوژها ، ظرفيت روزانه غنی سازی اورانيوم ايران به نسبت ۶ ماه گذشته، تا حدود ۲۰ در صد افزايش يافته و اينک به دوکيلو ۷۰۰ گرم اورانيوم در روز رسيده است.
در صورت بکار گيری تمامی ۷۰۰۰ سانتريفيوژی که دير يا زود در نظنز به غنی سازی اورانيوم خواهند پرداخت، ايران در صورت تامين کيک زرد کافی برای تبديل آن به گاز اورانيوم و ادامه غنی سازی، قادر خواهد بود سالانه برای توليد سه بمب اتمی اورانيوم کافی در اختيار داشته باشد- با اين شرط که غلظت اورانيوم خود را از حدود ۴% کنونی، به بالاتر از ۹۰% افزايش دهد.
ذخيره اورانيوم
ايران هم اکنون ۱۳۳۹ کيلو گرم اورانيوم با غلظت پايين در اختيار دارد که در صورت افزايش غلظت آنها ميتوانند تا ۶۰ کيلو گرم اورانيوم با غلظت نظامی توليد کند. برای توليد يک بمب اتمی ساده و غير پيشرفته تا ۲۰ کيلو اورانيوم مورد نياز است . در صورت استفاده از طراحی و تکنولوژی پيشرفته، با ۱۰ کيلو گرم اورانيوم نيز ميتوان به توليد يک بمب اتمی دست زد.
نکته جالب توجه در گزارش البرادعی، عدم توفيق ايران در استفاده بيشتر از سانتريفيوژهای پيشرفته و ادامه تکيه اصلی غنی سازی در نطنز بر سانتريفيوژهای ابتدايی نوع پی-۱ است که ايران با استفاده از طرح های پاکستان در سال های گذشته فراهم کرده است.
راکتور اراک
در بخش مربوط به ادامه ساختمان راکتور آب سنگين اراک، گزارش البرادعی حاکی از ادامه عدم تمايل ايران برای همکاری با آژانس و خودداری از پذيرفتن بازرسان اين موسسه است. ايران از سال گذشته با نصب سر پوش بر فراز راکتور ۴۰ مگاواتی اراک، مشاهده و ارزيابی عمليات ساختمانی از طريق عکسبرداری ماهواره ای از آن را غير ممکن ساخته است.
راکتور اراک در صورت آغاز بکار از راه توليد پلوتونيوم، بعد از مصرف اورانيوم خام بعنوان سوخت، قادر به فراهم ساختن سوخت کافی برای توليد سالانه سه بمب اتمی خواهد بود.
گزارش البرادعی حاکی است که در واحد های معرفی شده اتمی ايران، که امکان بازرسی از آنها فراهم بوده، نشانه ای از عمليات باز يافت و جدا سازی پلوتونيوم ۲۳۹ بدست نيامده است.
راکتور آب سنگين ۴۰ مگاواتی مشابه اراک دارای کاربردهای مختلفی است. اين نوع راکتور پلوتونيم بصورت پسمانده سوخت مصرفی توليد می کند.
عموما مورد مصرف پلوتونيوم توليد شده برای توليد بمب اتمی است. پلوتونيوم يکی از دو ماده ای است که از آن برای توليد بمب اتمی استفاده ميشود.
معادن اورانيوم ايران
گزارش البرادعی حاکی است که ايران بهره برداری از معدن اورانيوم بندر عباس را آغاز کرده و بهره برداری از معدن ساغند در نزديکی يزد نيز ادامه يافته است.
اين گزارش همچنين حاکی است که فعاليت در واحد توليد کيک زرد اردکان نيز جريان دارد حال آنکه از ميزان توليد واقعی آن اطلاعات مشخصی در دست نيست.
بنا بر گزارش هايی که از سوی منابع غربی انتشار يافته، ذخاير کيک زرد ايران در شرف به انتا رسيدن است. ايران بدليل اعمال قطعنامه های تنبيهی شورای امنيت قادر به خريد کيک زرد برای تبديل به گاز اورانيوم نيست. ذخاير معدنی ايران نيز برای توسعه ظرفيت غنی سازی اورانيوم و در نتيجه تحقق هدف اعلام شده توليد سوخت هسته ای در ايران کافی بنظر نميرسد.
فعاليت های مشکوک نظامی
گزارش البرادعی حاکی است که در پاسخ به سئولات مطرح شده از سوی آژانس در مورد فعاليت های مشکوک نظامی ايران پيشرفی حاصل نشده است. به اين نکته و همچنين موضوع عدم پذيرفتن پروتکل الحاقی، آقای احمدی نژاد در مناظره تلويزيونی خود با آقای موسوی اشاره کرد و عدم همکاری ايران را مورد تائيد قرار داد.
البرادعی در گزارش اخير ياد آور شده است که در جهت ترغيب ايران به همکاری در اين زمينه، از کشورهايی که اطلاعات اوليه را در اختيار آژانس قرار داده اند، خواسته شده موافقت کنند که اطلاعات مستند تری در اختيار آن کشور قرار گيرد.
در گذشته اعلام شده بود که يکی از منابع اصلی ارسال اين اطلاعات کشور چين است. چين بنوبه خود اين اتهام را رد کرده است. با اين وجود آژانس تاکنون تنها مجاز به ايتفاده از کپی اين مدارک بوده و ايران نيز نسبت به اصالت آنها ابراز ترديد کرده و از قبول آنها خودداری ورزيده است.
در مورد پرتکل الحاقی نيز گزارش البرادعی حاکی از عدم همکاری ايران است. ايران در جمع کشورهايی که به معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای پيوسته اند تنها کشوری است که از اجرای مفاد پروتکل الحاقی خود داری ميورزد.
باراک اوباما، رئيس جمهوری آمريکا، طی اظهارات اخير خود در قاهره و با اشاره به حق ايران، و هر کشور ديگری، برای استفاده از انرژی اتمی، به ضرورت اجرای پرتکل الحاقی اشاره کرد. رئيس جمهيور ايران نيز بار ديگر در مناظره انتخاباتی اخير خود معاهده الحاقی را تحميلی خواند و از عدم اجرای آن بعنوان يکی از پيروزی های دولت خود ياد کرد.
در کنار گزارش مربوط به ايران، گزارش ديگری نيز با امضاء البرادعی پيرامون فعاليت های مشکوک اتمی سوريه، در اختيار مديران آژانس، که متشکل از نمايندگان ۳۵ کشور عضو است، قرار گرفته. با توجه به پايان دوران مديريت البرادعی در آژانس بين المللی انرژی اتمی در ماه سپتامبر آينده، گزارش جاری می تواند آخرين گزارش او پيرامون ايران تلقی شود.