جشنواره کن، ميزبان «اين فيلم نيست»

  • محمد عبدی

جعفر پناهی

«اين فيلم نيست» ساخته جعفر پناهی و مجتبی ميرطهماسب در جشنواره کن در بخش خارج از مسابقه به نمايش درآمد، در حالی که جعفر پناهی ممنوع الخروج است و تنها مجتبی مير طهماسب فرصت حضور در جشنواره کن را داشته است.

اين فيلم همان طور که پناهی اشاره می کند، يک فيلم نيست، و در واقع تصويری است از جعفر پناهی که دوربين را کار می گذارد و به ثبت و ضبط احوال خود ر اين روزها می پردازد. او با دوست مستندسازش مجتبی مير طهماسب تماس می گيرد و از او می خواهد که با هم فيلمی بسازند.


ايده اوليه پناهی خواندن فيلمنامه اش است؛ فيلمنامه آخری که نوشته و اجازه ساخت نيافته است، اما در ميانه کار خودش خسته می شود و می گويد که اين کار درستی نيست و «اگر قرار بود قصه را تعريف کنيم که ديگر فيلم نمی ساختيم.»

در طول فيلم پناهی با وکيل اش و همين طور سينماگرانی چون رخشان بنی اعتماد درباره وضعيت امروزش و بلاتکليفی او و انتظارش برای حکم تجديد نظر حرف می زند.

فيلم قصد دارد تصويری واقعی از وضعيت امروز پناهی ترسيم کند.
در نهايت هم او دوربين را به شکلی از خودش دور می کند و کسی را که برای بردن آشغال ها آمده تعقيب می کند تا اين که او از در خارج می شود در حالی که در خيابان ها جشن چهارشنبه سوری برپاست.

در عنوان بندی انتهايی فيلم نوشته شده: «با تشکر از ....» و در حالی که نامی جلوی آن نيامده فيلم به سينماگران ايرانی تقديم می شود.

مجتبی مير طهماسب پيش از نمايش مطبوعاتی فيلم بر روی صحنه حاضر شد و تنها در چند جمله گفت که از ساخت اين فيلم و اولين نمايش آن در جشنواره کن خوشحال است و سپس جمله ای از زرتشت را به اين مضمون نقل کرد که در جدال با تاريکی شمشير نمی کشد، بلکه چراغی برمی افروزد.

رسول اف و به اميد ديدار

محمد رسول اف نيز فيلم تازه ای در بخش نوعی نگاه جشنواره کن با عنوان «به اميد ديدار» ارائه کرده است.

اين فيلم بدعتی در سينمای زيرزمينی ايران است، از اين جهت که غالب فيلم های زير زمينی سينمای ايران که در جشنواره های جهانی ارائه می شوند، بدون مجوز و با دوربين های کوچک ديجيتالی ساخته شده اند، اما اين بار رسول اف برای فيلمش مجوز گرفته و آن را به صورت سی و پنج ميلی متری ساخته است، در حالی که فيلمنامه را در حين ساخت تغيير داده و فيلمی انتقادی درباره مسائل امروز ايران ساخته است.

به اميد ديدار نگاه انتقادی به مسائل امروز ايران دارد و جابجا درباره حيطه های ممنوع و پر دردسر نظير روزنامه نگاری، حقوق زنان، هجوم نيروهای امنيتی، ماهواره و حجاب حرف می زند و شايد مشکل فيلم از اين جا آغاز می شود که می خواهد درباره همه اين مسائل حرف بزند، بی آن که فرصت به عمق رفتن را داشته باشد.

در واقع فيلم عکس العمل فيلمسازی است که بی جهت دستگير شده و مورد آزار قرار گرفته است. در نتيجه او غيظ خود را در صحنه های مختلف فيلم جای داده است، بی آن که فرصت پرداخت هنری آنها را داشته باشد.

بازيگران و برخی عوامل فيلم به همراه همسر رسول اف در نمايش مطبوعاتی فيلم حاضر شدند و از اين که کارگردان فيلم امکان حضور در نمايش فيلم اش در کن را نداشته است ابراز تاسف کردند.

همسر آقای رسول اف گفت که در اين روز رسول اف را باز به دادگاه احضار کرده اند و از اين بابت ابراز نگرانی کرد و گفت آقای رسول اف اين فيلم را به تمام زندانيان سياسی بی نام و نشان در ايران تقديم کرده است.