فریدون خاوند، استاد اقتصاد در پاریس در گفتگو با رادیو فردا می گوید عقب ماندگی ایران در صنعت پتروشیمی به خصوص در مقايسه با عربستان سعودی، بسيار آشکار است. عربستان سعودی در بازار توليد و فروش فرآورده های پتروشيمی در جهان مقام ششم يا هفتم را دارد، حال آنکه جايگاه ايران در رديف پنجاه و پنجم هست.
گفتگوی اقتصادی امروز را با نگاه به مطلبی شروع ميکنيم که روزنامه فرانسوی «لوموند» در آخرين شماره خود درباره پتروشيمی خليج فارس و آينده درخشانش چاپ کرده است. ممکن است چکيده اين مقاله را برای ما بگوييد.
يکی از آرزو های بزرگ مردم منطقه خليج فارس اين بود که به جای نفت خام، فرآورده های نفتی و به خصوص محصولات پتروشيمی به بازار های جهانی صادر کنند و مقاله «لوموند» نشان ميدهد که اين آرزو کم کم به تحقق می پيوندد دستکم در بخش عربی خليج فارس از جمله عربستان سعودی. سعودی ها، قطری ها، کويتی ها و اماراتی ها با استفاده از نفت و گازی که زير زمين دارند، پر آوازه ترين شرکت های پتروشيمی دنيا را از آمريکا و اروپا و ژاپن، با تکنولوژی دست اول، به سرزمين های خودشان جلب ميکنند. آنها می خواهند به جای نفت بنزين بفروشند و همينطور پلاستيک که در توليد خود رو مورد استفاده قرار ميگيرد و يا در ساخت و ساز.
پيش از اين موادی چون اتيلن و پولی پروپيلن که در توليد پلاستيک مورد استفاده قرار ميگرفت، عمدتا در آمريکا و اروپا توليد ميشد، ولی امروز توليد بخش مهمی از اينگونه فرآورده ها به کشور های ديگر منتقل شده و منطقه خليج فارس ميخواهد در اين عرصه به قطب اصلی تبديل بشود، به خصوص از اين لحاظ که بازار فرآورده های پتروشيمی مثل پلاستيک روز به روزگسترده تر ميشوداز جمله به دليل رشد بسيار چشمگير در قدرت های نوظهوری مثل چين و هند.
آيا در مقاله «لوموند» به صنعت پتروشيمی ايران هم اشاره ای شده است؟
متاسفانه از ايران، دستکم در اين مقاله نامی در ميان نيست. عقب ماندگی ایران در صنعت پتروشیمی به خصوص در مقايسه با عربستان سعودی، بسيار آشکار است. عربستان سعودی شرکت «سابيک» را دارد که در سال ۲۰۰۷ بخش پلاستيک سازی جنرال الکتريک آمريکايی را يازده ميليارد دلار خريد و پيش بينی ميشود که تا پنج سال ديگر در عرصه شيمی شرکت «باسف»BASF آلمانی را هم بگيرد و شرکت اول در جهان تبديل بشود.
چه عواملی باعث شده ايران در عرصه پتروشيمی از رقبای خودش در منطقه خليج فارس عقب بماند؟
ايران پيش از انقلاب اسلامی و زود تر از ديگر کشور های منطقه خليج فارس به اهميت استرتژيک پتروشيمی پی برد. ولی با انقلاب و جنگ، اين رشته صنعتی در ايران به شدت اسيب ديد و بعد ها هم، به دليل کمبود سرمايه گذاری و به ويژه ناتوانی از جذب سرمايه و تکنولوژی به دليل تنش های پايان ناپذيرش با دنيای صنعتی، اين عرصه را هم به رقيبانش باخت. گرفتار بودن پتروشيمی در دست دولت و شبه دولت از جمله سپاه پاسداران، يکی ديگر از مشکلاتی هست که بر اين صنعت سنگينی ميکند.
گفتگوی اقتصادی امروز را با نگاه به مطلبی شروع ميکنيم که روزنامه فرانسوی «لوموند» در آخرين شماره خود درباره پتروشيمی خليج فارس و آينده درخشانش چاپ کرده است. ممکن است چکيده اين مقاله را برای ما بگوييد.
يکی از آرزو های بزرگ مردم منطقه خليج فارس اين بود که به جای نفت خام، فرآورده های نفتی و به خصوص محصولات پتروشيمی به بازار های جهانی صادر کنند و مقاله «لوموند» نشان ميدهد که اين آرزو کم کم به تحقق می پيوندد دستکم در بخش عربی خليج فارس از جمله عربستان سعودی. سعودی ها، قطری ها، کويتی ها و اماراتی ها با استفاده از نفت و گازی که زير زمين دارند، پر آوازه ترين شرکت های پتروشيمی دنيا را از آمريکا و اروپا و ژاپن، با تکنولوژی دست اول، به سرزمين های خودشان جلب ميکنند. آنها می خواهند به جای نفت بنزين بفروشند و همينطور پلاستيک که در توليد خود رو مورد استفاده قرار ميگيرد و يا در ساخت و ساز.
پيش از اين موادی چون اتيلن و پولی پروپيلن که در توليد پلاستيک مورد استفاده قرار ميگرفت، عمدتا در آمريکا و اروپا توليد ميشد، ولی امروز توليد بخش مهمی از اينگونه فرآورده ها به کشور های ديگر منتقل شده و منطقه خليج فارس ميخواهد در اين عرصه به قطب اصلی تبديل بشود، به خصوص از اين لحاظ که بازار فرآورده های پتروشيمی مثل پلاستيک روز به روزگسترده تر ميشوداز جمله به دليل رشد بسيار چشمگير در قدرت های نوظهوری مثل چين و هند.
آيا در مقاله «لوموند» به صنعت پتروشيمی ايران هم اشاره ای شده است؟
متاسفانه از ايران، دستکم در اين مقاله نامی در ميان نيست. عقب ماندگی ایران در صنعت پتروشیمی به خصوص در مقايسه با عربستان سعودی، بسيار آشکار است. عربستان سعودی شرکت «سابيک» را دارد که در سال ۲۰۰۷ بخش پلاستيک سازی جنرال الکتريک آمريکايی را يازده ميليارد دلار خريد و پيش بينی ميشود که تا پنج سال ديگر در عرصه شيمی شرکت «باسف»BASF آلمانی را هم بگيرد و شرکت اول در جهان تبديل بشود.
چه عواملی باعث شده ايران در عرصه پتروشيمی از رقبای خودش در منطقه خليج فارس عقب بماند؟
ايران پيش از انقلاب اسلامی و زود تر از ديگر کشور های منطقه خليج فارس به اهميت استرتژيک پتروشيمی پی برد. ولی با انقلاب و جنگ، اين رشته صنعتی در ايران به شدت اسيب ديد و بعد ها هم، به دليل کمبود سرمايه گذاری و به ويژه ناتوانی از جذب سرمايه و تکنولوژی به دليل تنش های پايان ناپذيرش با دنيای صنعتی، اين عرصه را هم به رقيبانش باخت. گرفتار بودن پتروشيمی در دست دولت و شبه دولت از جمله سپاه پاسداران، يکی ديگر از مشکلاتی هست که بر اين صنعت سنگينی ميکند.