۲۴ آبان سالروز پايان دادگاه محمد رضا سعادتی در ۲۴ آبان ۱۳۵۸ است.
محمد رضا سعادتی که از اعضای سازمان مجاهدين خلق بود پيش از انقلاب ۱۳۵۷ در جريان مبارزه مسلحانه عليه حکومت پهلوی به زندان افتاد. وی بعد از پيروزی انقلاب به عضويت شورای مرکزی سازمان مجاهدين خلق انتخاب شد و از نزديکان مسعود رجوی رهبر اين سازمان بود.
محمد رضا سعادتی پنجم ارديبهشت ۱۳۵۸ و سه ماه بعد از پيروزی انقلاب به اتهام جاسوسی برای اتحاد شوروی بازداشت شد.(۱)
روايت رسمی جمهوری اسلامی از اتهامات وی تماس و رابطه سياسی اطلاعاتی غير قانونی با ولاديمير فنيسينکو دبير اول سياسی سفارت شوروی در تهران بود.
اما ۳۱ سال پس از اين دستگيری ،پنجشنبه گذشته در گفتگويی که با عبدالکريم لاهيجی حقوقدان مقيم پاريس و وکيل محمد رضا سعادتی در اين پرونده داشتم وی روايت ديگری ازدستگيری و محاکمه محمد رضا سعادتی داشت :
عبدالکريم لاهيجی : « وقتی که محد رضا سعادتی دستگير شد من برای شرکت در کنفرانسی در اروپا بودم .از طريق روزنامه ها مطلع شدم که سازمان مجاهدين خلق از من تقاضا کرده که وکالت محمد رضا سعادتی را در اين پرونده بپذيرم .وقتی که به تهران برگشتم آِيت الله سيد محمود طالقانی هم ( که من وکيل وی در زمان شاه بودم ) در منزلش به من گفت تو وکالت سعادتی را بپذير چون اين يک اختلاف سياسی بين جمهوری اسلامی و سازمان مجاهدين خلق است و سعادتی قربانی اين اختلاف سياسی است.»
وی می افزايد: « در ملاقات هايی هم که من با سعادتی می کردم اون به طور کلی اين اتهام جاسوسی را رد می کرد و می گفت کسی که خودش را به اسم خبرنگار به سعادتی معرفی کرده و می خواسته يک مقدار اطلاعات به آنها بدهد درارتباط با به قول خودشون ماموران سيا در ايران و به اين اعتبار سعادتی از طرف رهبری سازمان مجاهدين ماموريت پيدا می کنه با اين خبرنگار روس تماس بگيرد و هيچگونه اطلاعاتی هم تا زمان رد و بدل نشده بود . من هرگز نتوانستم پرونده سعادتی را نديدم . چه درزمان دادستانی آذری قمی و چه در زمان دادستانی اسد الله لاجوردی هر بار که رجوع می کردم هميشه بهانه می آوردند ومانع از اين می شدند که من پرونده را بخوانم و بالاخره هم من بر اساس صحبت هايی که با سعادتی کردم و يا مسائلی که در روزنامه ها بود ، مدافعات خود را تنظيم کردم و به دادگاه فرستادم .»(۳)
قاضی دادگاه سعادتی حجت الاسلام سيد حسين موسوی تبريزی( عضو کنونی مجمع محققين و مدرسين حوزه علميه قم ) و دادستان پرونده وی اسد الله لاجوردی(عضو حزب موتلفه ) بود .دادگاه در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ شروع شد و هشت جلسه ادامه يافت. (۴) در پايان محاکمات ، محمد رضا سعادتی به ۱۰ سال زندان محکوم شد اما دراوايل سال ۱۳۶۰ اعدام شد .
روايت عبدالکريم لاهيجی وکيل محمد رضا سعادتی از حکم دادگاه ودلايل اعدام سعادتی : «در زمانی که اسد الله لاجوردی دادستان انقلاب شد ، به لحاظ اينکه که افرادی مانند اسد الله لاجوردی ، مهدی عراقی و عسکر اولادی در زندان های زمان شاه شديدا با مجاهدين جنگ سياسی داشتند، و در جبهه مخالف مجاهدين بودند، اين ها کمر بسته بودند که سعادتی را بکشند.»
وی می افزايد: «اين بود که من از طريق يکی از دوستانم که اون موقع سفير الجزاير در ايران بود و آن موقع به دليل ميانجی گری و امضای قرارداد الجزاير بين ايران و امريکا در پرونده گروگان ها قدرت زيادی داشت ،(اقدام کردم ) و با تلاش ها و کوشش هايی که اون کرد و گفتگوهايی که با( آيت الله ) بهشتی رييس ديوان عالی کشور و بالاترين مقام قضايی وقت جمهوری اسلامی داشت ، بهشتی را متقاعدکرده بود که به هر حال اين طور به جنگ سياسی علنی با رهبری مجاهدين نروند و سعادتی را به ۱۰ سال زندان محکوم کردند ولی در سال بعد (۱۳۶۰) و پس از ماجرای انفجار حزب جمهوری اسلامی و در روزهايی که متاسفانه هر روز ۳۰-۴۰ نفر را در زندان اوين اعدام می کردند ، اسد الله لاجوردی که کينه شخصی با مجاهدين و سعادتی داشت، بعد از ترور محمد کچويی رييس زندان اوين ، برای محمد رضا سعادتی پرونده مجددی درست کرد و به اتهام اينکه سعادتی در اين ترور دست داشته ، وی را محاکمه و اعدام کردند.»(۵)
سيد حسين موسوی تبريزی رييس کنونی خانه احزاب ايران نيز که آن زمان قاضی دادگاه اول سعادتی بود ، اعدام سعادتی را چنين روايت کرده است : «من به او حکم پانزده سال زندان دادم. حتی خود مجاهدين هم توقع چنين تخفيفی را نداشتند. آنها احتمال حکم شديدتر ميدادند. چون مسئله از مقوله جاسوسی بوده، فکر می کردند حکم سعادتی اعدام خواهد بود.
نيمه دوم آبانماه يا اواخر مهر بود که حکم سعادتی داده شد و چون اوايل جنگ بود، جامعه هم قدری آرام شد... بعد از اعلام جنگ مسلحانه و کشتار هفت تير و بعد از ترور شهيد کچويی، مرحوم لاجوردی بر اين عقيده بود که توطئه و طرح ترور مرحوم کچويی، که در زندان اوين کشته شد، در زندان توسط سعادتی طراحی شده است. به همين خاطر دوباره محاکمه و محکوم به اعدام شده بود و گويا حکم اعدام سعادتی را آيت الله محمدی گيلانی صادر کردند. من آنوقت در تبريز بودم و از واقعيت آن اطلاع دقيقی ندارم.»(۶)
سرانجام محمد رضا سعادتی در ششم مرداد ۱۳۶۰ در همان روزی که مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدين از ايران خارج شد و به پاريس رفت در زندان اوين اعدام شد . آن هم با اتهاماتی جديد مانند تشويق کاظم افجه ای از اعضای مجاهدين به ترور محمد کچويی رييس زندان اوين، ارتباط مداوم با مرکزيت مجاهدين از درون زندان و استمرار جاسوسی از درون زندان.(۷)
ياداشت ها :
۱- روزنامه اطلاعات پنجم ارديبهشت ۱۳۵۸
۲- متن کيفر خواست دادستان عليه محمد رضا سعادتی مندرج در روزنامه های مورخ آبان ۱۳۵۸ تهران
۳- متن گفتگوی راديو فردا با عبدالکريم لاهيجی حقوقدان در پاريس و وکيل محمد رضا سعادتی در سال ۱۳۵۸
۴- روزنامه اطلاعات ۲۴ آبان ۱۳۵۸
۵- متن گفتگوی راديو فردا با عبدالکريم لاهيجی
۶-هفته نامه - پنجره - ۱۳۸۸ - شماره ۱۱
۷- روزنامه اطلاعات هفتم مرداد ۱۳۶۰
محمد رضا سعادتی که از اعضای سازمان مجاهدين خلق بود پيش از انقلاب ۱۳۵۷ در جريان مبارزه مسلحانه عليه حکومت پهلوی به زندان افتاد. وی بعد از پيروزی انقلاب به عضويت شورای مرکزی سازمان مجاهدين خلق انتخاب شد و از نزديکان مسعود رجوی رهبر اين سازمان بود.
محمد رضا سعادتی پنجم ارديبهشت ۱۳۵۸ و سه ماه بعد از پيروزی انقلاب به اتهام جاسوسی برای اتحاد شوروی بازداشت شد.(۱)
روايت رسمی جمهوری اسلامی از اتهامات وی تماس و رابطه سياسی اطلاعاتی غير قانونی با ولاديمير فنيسينکو دبير اول سياسی سفارت شوروی در تهران بود.
اما ۳۱ سال پس از اين دستگيری ،پنجشنبه گذشته در گفتگويی که با عبدالکريم لاهيجی حقوقدان مقيم پاريس و وکيل محمد رضا سعادتی در اين پرونده داشتم وی روايت ديگری ازدستگيری و محاکمه محمد رضا سعادتی داشت :
عبدالکريم لاهيجی : « وقتی که محد رضا سعادتی دستگير شد من برای شرکت در کنفرانسی در اروپا بودم .از طريق روزنامه ها مطلع شدم که سازمان مجاهدين خلق از من تقاضا کرده که وکالت محمد رضا سعادتی را در اين پرونده بپذيرم .وقتی که به تهران برگشتم آِيت الله سيد محمود طالقانی هم ( که من وکيل وی در زمان شاه بودم ) در منزلش به من گفت تو وکالت سعادتی را بپذير چون اين يک اختلاف سياسی بين جمهوری اسلامی و سازمان مجاهدين خلق است و سعادتی قربانی اين اختلاف سياسی است.»
وی می افزايد: « در ملاقات هايی هم که من با سعادتی می کردم اون به طور کلی اين اتهام جاسوسی را رد می کرد و می گفت کسی که خودش را به اسم خبرنگار به سعادتی معرفی کرده و می خواسته يک مقدار اطلاعات به آنها بدهد درارتباط با به قول خودشون ماموران سيا در ايران و به اين اعتبار سعادتی از طرف رهبری سازمان مجاهدين ماموريت پيدا می کنه با اين خبرنگار روس تماس بگيرد و هيچگونه اطلاعاتی هم تا زمان رد و بدل نشده بود . من هرگز نتوانستم پرونده سعادتی را نديدم . چه درزمان دادستانی آذری قمی و چه در زمان دادستانی اسد الله لاجوردی هر بار که رجوع می کردم هميشه بهانه می آوردند ومانع از اين می شدند که من پرونده را بخوانم و بالاخره هم من بر اساس صحبت هايی که با سعادتی کردم و يا مسائلی که در روزنامه ها بود ، مدافعات خود را تنظيم کردم و به دادگاه فرستادم .»(۳)
قاضی دادگاه سعادتی حجت الاسلام سيد حسين موسوی تبريزی( عضو کنونی مجمع محققين و مدرسين حوزه علميه قم ) و دادستان پرونده وی اسد الله لاجوردی(عضو حزب موتلفه ) بود .دادگاه در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ شروع شد و هشت جلسه ادامه يافت. (۴) در پايان محاکمات ، محمد رضا سعادتی به ۱۰ سال زندان محکوم شد اما دراوايل سال ۱۳۶۰ اعدام شد .
روايت عبدالکريم لاهيجی وکيل محمد رضا سعادتی از حکم دادگاه ودلايل اعدام سعادتی : «در زمانی که اسد الله لاجوردی دادستان انقلاب شد ، به لحاظ اينکه که افرادی مانند اسد الله لاجوردی ، مهدی عراقی و عسکر اولادی در زندان های زمان شاه شديدا با مجاهدين جنگ سياسی داشتند، و در جبهه مخالف مجاهدين بودند، اين ها کمر بسته بودند که سعادتی را بکشند.»
وی می افزايد: «اين بود که من از طريق يکی از دوستانم که اون موقع سفير الجزاير در ايران بود و آن موقع به دليل ميانجی گری و امضای قرارداد الجزاير بين ايران و امريکا در پرونده گروگان ها قدرت زيادی داشت ،(اقدام کردم ) و با تلاش ها و کوشش هايی که اون کرد و گفتگوهايی که با( آيت الله ) بهشتی رييس ديوان عالی کشور و بالاترين مقام قضايی وقت جمهوری اسلامی داشت ، بهشتی را متقاعدکرده بود که به هر حال اين طور به جنگ سياسی علنی با رهبری مجاهدين نروند و سعادتی را به ۱۰ سال زندان محکوم کردند ولی در سال بعد (۱۳۶۰) و پس از ماجرای انفجار حزب جمهوری اسلامی و در روزهايی که متاسفانه هر روز ۳۰-۴۰ نفر را در زندان اوين اعدام می کردند ، اسد الله لاجوردی که کينه شخصی با مجاهدين و سعادتی داشت، بعد از ترور محمد کچويی رييس زندان اوين ، برای محمد رضا سعادتی پرونده مجددی درست کرد و به اتهام اينکه سعادتی در اين ترور دست داشته ، وی را محاکمه و اعدام کردند.»(۵)
سيد حسين موسوی تبريزی رييس کنونی خانه احزاب ايران نيز که آن زمان قاضی دادگاه اول سعادتی بود ، اعدام سعادتی را چنين روايت کرده است : «من به او حکم پانزده سال زندان دادم. حتی خود مجاهدين هم توقع چنين تخفيفی را نداشتند. آنها احتمال حکم شديدتر ميدادند. چون مسئله از مقوله جاسوسی بوده، فکر می کردند حکم سعادتی اعدام خواهد بود.
نيمه دوم آبانماه يا اواخر مهر بود که حکم سعادتی داده شد و چون اوايل جنگ بود، جامعه هم قدری آرام شد... بعد از اعلام جنگ مسلحانه و کشتار هفت تير و بعد از ترور شهيد کچويی، مرحوم لاجوردی بر اين عقيده بود که توطئه و طرح ترور مرحوم کچويی، که در زندان اوين کشته شد، در زندان توسط سعادتی طراحی شده است. به همين خاطر دوباره محاکمه و محکوم به اعدام شده بود و گويا حکم اعدام سعادتی را آيت الله محمدی گيلانی صادر کردند. من آنوقت در تبريز بودم و از واقعيت آن اطلاع دقيقی ندارم.»(۶)
سرانجام محمد رضا سعادتی در ششم مرداد ۱۳۶۰ در همان روزی که مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدين از ايران خارج شد و به پاريس رفت در زندان اوين اعدام شد . آن هم با اتهاماتی جديد مانند تشويق کاظم افجه ای از اعضای مجاهدين به ترور محمد کچويی رييس زندان اوين، ارتباط مداوم با مرکزيت مجاهدين از درون زندان و استمرار جاسوسی از درون زندان.(۷)
ياداشت ها :
۱- روزنامه اطلاعات پنجم ارديبهشت ۱۳۵۸
۲- متن کيفر خواست دادستان عليه محمد رضا سعادتی مندرج در روزنامه های مورخ آبان ۱۳۵۸ تهران
۳- متن گفتگوی راديو فردا با عبدالکريم لاهيجی حقوقدان در پاريس و وکيل محمد رضا سعادتی در سال ۱۳۵۸
۴- روزنامه اطلاعات ۲۴ آبان ۱۳۵۸
۵- متن گفتگوی راديو فردا با عبدالکريم لاهيجی
۶-هفته نامه - پنجره - ۱۳۸۸ - شماره ۱۱
۷- روزنامه اطلاعات هفتم مرداد ۱۳۶۰