خبرگزاری رویترز، در گزارشی به تاثیر تحریم‌ها بر واردات مواد غذایی ایران پرداخته است. به‌گزارش رویترز، تحریم‌های بین‌المللی بر بخش‌های مالی، پولی و نیز حمل‌ونقل دریایی ، بر واردات ایران از راه دریا که واردات مواد غذایی هم عمدتا از همین طریق انجام می‌گیرد، تاثیر منفی بسیار شدیدی گذاشته است.
در گفت‌وگو با شاهین فاطمی، اقتصاددان در پاریس، رادیو فردا، نخست از او می‌پرسد، چرا واردات مواد غذایی دچار مشکل شده است؟
فاطمی: مسئله مهم اين است که ارزان ترين وسيله حمل و نقل از نظر اقتصادی، دريايی است و اين بزرگترين عامل انتقال مواد غذايی از راه دريايی است.
مهم تر از مسئله کشتيرانی مسئله بيمه است. چون هيچ کشتی حاضر نمی شود يک محموله را منتقل کند مگر اينکه يک شرکت بيمه آماده بشود تا آن محموله را در قبال مخاطرات بيمه کند.
آقای فاطمی، خبرهايی که در اين يکی دو روزه وجود دارد اين است که واردات مواد غذايی به ايران دچار مشکل شده است. اما مواد غذايی که شامل تحريم های ايران نمی شود.
بله. مواد غذايی و مواد دارويی شامل تحريم ها نيست. اما متاسفانه هر دوی اين مقوله از تحريم ها رنج می برند و در آينده هم مسئله ايجاد خواهند کرد.
چرا؟ برای اينکه شما برای واردات مواد غذايی و دارويی هم بايد پول پرداخت کنيد و برای اينکه بتوانيد پول بابت اينها پرداخت کنيد بايستی بتوانيد پول را منتقل کنيد.
برای اینکه بتوانید پول را منتقل کنید بایستی بانک مرکزی شما با بانک های مرکزی کشورهای دیگر و همچنین بانک های بزرگتان با بانک های بزرگ کشورهای دیگر ارتباط داشته باشند.
وقتی شما نتوانید هزینه ای پرداخت کنید، معامله ای هم صورت نمی گیرد.
معامله با نفت یا طلا و یا معاملات پایاپای که این روزها مطرح شده است تا چه اندازه می تواند کارگشا باشد و از واردات مواد غذایی به ایران رفع مشکل کند؟
معاملات پایاپای با پرداخت طلا متفاوت است. اشکال اساسی معاملات پایاپای این است که مثلا اگر شما نفت را با گندم عوض کنید، سر و کارتان فقط با آنهایی خواهد بود که به نفت احتیاج دارند.
ولی شما گندم احتیاج دارید، بنابر این آنها می توانند گندمشان را گران تر به شما بفروشند و نفت شما را ارزان تر بخرند.
وقتی مسئله پول مطرح است و هر دو طرف با پول معامله می کنند، آنها نمی توانند از رقیبشان کمتر و بیشتر بفروشند.
طلا اشکالی ندارد. چون می دانید که طلا مثل دلار می مانند و قیمتش هر روز با توجه به قیمت دلار معین می شود. بنابر این با طلا به قیمت روز می شود معامله انجام داد.
آیا مسئولان ایرانی با پیشنهاد طلا به جای گندم یا نفت به جای گندم احساس نگرانی وِیژه ای دارند که چنین پیشنهادهایی را مطرح می کنند؟
امیدوارم با این مسائلی که ایجاد کرده اند، نگران باشند. اما مسئله اساسی جای دیگری است. آنها نمی توانند به دلار یا به یورو به جای دیگری پول منتقل کنند.
یا باید پول را نقد بپردازند که آنهم از قرار معلوم اسکناس دلاری کم دارند و یا اینکه ندارند. به همین دلیل هم آشوبی که اخیرا بر سرنرخ دلار ایجاد شد، به وجود می آید.
اگر اسکناس داشتند مثل سابق می توانستند به هر جای دنیا که می خواهند منتقل کنند.
خوشبختانه از قرار معلوم برای ملت ایران اینها طلای بسیار بسیار زیادی در انبار دارند و می توانند با شمش طلا معامله کنند.
ولی همان طور که عرض کردم بر سر قیمت ممکن است آن طور که می توانستند به طور آزاد در همه بازارها جنس رقابتی بخرند، حالا دیگر نمی توانند و مجبورند از یک سری فروشنده های معینی و با قیمت هایی بالاتر از قیمت بازار خرید کنند.
آقای فاطمی ، شاید بیشترین چیزی که موجب نگرانی می شود، نگرانی کمبود مواد غذایی است.مواد اولیه کارخانه ها و بقیه واردات به جای خود. آیا حمل از بندر کراچی پاکستان و بعد از آن با راه آهن به زاهدان و یا استفاده از راه های عراق و ترکیه امکان پذیر هست؟
همه این کارها شدنی است. حتی با هواپیما هم می شود جنس وارد کرد. ولی مسئله اساسی قیمت جنس های وارداتی است و بعد از آن هم ایجاد این امکان که جنس وارداتی به موقع برسد و به موقع عرضه شود.
مقداری هم که مملکت احتیاج دارد را متاسفانه نمی شود طی این مدت با تقویت تولید داخلی تامین کرد. تولید داخلی در بخش کشاورزی در طی این مدت به علت اشتباهات اقتصادی دولت آن چنان نابود شده است که دیگر تقریبا همه مایحتاج کشاورزی را باید وارد کرد.
ولی به علت مشکلات حمل و نقل و به علت مشکلات بیمه متاسفانه این مسئله پیش آمده است و روز به روز هم ماجرا مشکل تر خواهد شد.