قرار دادن ماهواره ۱۵ کيلو گرمی "رصد " در مدار زمين ضمن تثبيت موقعيت ايران در جمع کوچک کشور های برخوردار از اين قابليت، نگرانی های امنيتی در منطقه را پيرامون افزايش برد و همچنين دقت موشک های بالستيک ايران به نحو قابل ملاحظه ای افزايش داده است.
ايران تنها کشوری است که پيش از مبادرت به آزمايش بمب اتمی به توليد موشک های بالستيک با برد ۲۰۰۰ کيلومتر دست يافته است. نقص عمده موشک های بالستيک ميان برد ايران دقت کم آنها در هدف گيری است.
پرتاب موشکی اخير را ميتوان گامی چشمگير در راه افزايش ظرفيت حمل و همچنين اصلاح قدرت هدف گيری موشک هايی ايرانی تلقی کرد.
ايران در ميان کشورهای خاورميانه دارای متنوع ترين و پر تعداد ترين ظرفيت موشکی است. در عين حال اسرائيل با وجود داشتن تنوع موشکی کمتر، نسبت به ايران از قدرت موشکی بيشتری برخوردار.
اگرچه صنايع موشکی ايران همچنان نيازمند تامين پاره ای از قطعات خارجی، بخصوص در زمينه توليد موتور و سيستم هدايت الکترونيکی آنها است، ميزان وابستگی اين صنايع به منابع غير بومی در حال کاهش بنظر ميرسد.
پرتاب چهارشنبه گذشته ماهواره رصد سومين تلاش ايران برای قرار دادن يک ماهواره در مدار زمين محسوب ميشد. اولين اقدام ايران برای قرار دادن يک ماهواره در مدار زمين در سال ۲۰۰۸ با شکست روبرو شد.
شش ماه بعد، دومين تلاش ايران به نتيجه رسيد و در ۲ فوريه سال ۲۰۰۹ ماهواره "اميد " وسيله موشک دو مرحله ای "سفير " در مدار زمين قرار گرفت. قرار دادن ماهواره رصد در مدار زمين، قرار بود در ماه مارس سال جاری انجام شود که اين اقدام بدون ارائه توضيحی پيرامون دلايل تاخير در آن، سه ماه بعد عملی شد.
اهميت موشکی
پرتاب ماهواره رصد، بيشتر از داشتن اهميت در حوزه فعاليتهای فضائی، يک توفيق چشمگير در زمينه صنايع موشکی محسوب ميشود. موشک حامل ماهواره رصد ( سفير-۱ بی ) اگرچه يک سيستم موشکی تازه نيست، با اين حال دو آزمايش موفق آن در جريان سه پرتاب در طول کمتر از ۳ سال، نشان ميدهد که صنايع موشکی و فضائی ايران با توسعه قابليت های کنونی قادر اند به ظرفيتهای موشکی بالاتر و همچنين تحقق هدفهای بزرگتر در زمينه های فضائی دست يابند.
وسيله پرتاب ماهواره رصد با افزايش ميزان دقت، همان موشکی است که دو سال پيش در پرتاب ماهواره اميد مورد استفاده قرار گرفت. مرحله اول اين موشک، مدل کشيده شده موشک بالستيک قدر-۱۱۰ است که دماغه آن حذف شده است.
افزايش طول موشک به ميزان سه و نیم متر، اين امکان را فراهم ساخته که موشک ياد شده قادر شود تا ميزان ۵۰۰۰ کيلو سوخت موشکی( پروپلانت ) بيشتر را در خود جای دهد.
مرحله دوم موشک سفير بسيار شبيه موشکهای ار-۲۷ اتحاد شوروی است که توسط زيردريايی های آن کشور حمل و پرتاب می شدند.
نمونه ديگر اين نوع موشک ها، موسوم به آر-او-تی-آ، موشکهای زمين به هوايی است که در دهه ۶۰ در مرکز موشکی مکيف ( شوروی سابق ) طراحی شد و هر گز به توليد انبوه نرسيد و مورد استفاده قرار نگرفت.
اهميت ماهواره ای
قرار دادن ماهواره "اميد " در مدار زمين ايران را عملا در مقام نهم بعد از اوکراين، در جمع کشور های دارای قدرت پرتاب ماهواره قرار داد. ساير کشور های عضو اين گروه به ترتيب تاريخ دست يافتن به اين قابليت عبارتند از : اتحاد شوروی ( ۱۹۵۷ )، آمريکا ( ۱۹۵۸ )، فرانسه ( ۱۹۶۵ )، ژاپن ( ۱۹۷۰)، چين ( ۱۹۷۰)، بريتانيا ( ۱۹۷۱ ) ، هند ( ۱۹۸۰ )، اسرائيل ( ۱۹۸۸)، روسيه ( ۱۹۹۲ – بدون در نظر گرفتن تجارب و سوابق اتحاد شوروی که عمدتا در اختيار روسيه قرار گرفته است )، اوکراين ( ( ۱۹۹۲ – با همان توضيح ).
در حال حاضر در حدود ۵۰ کشور جهان در توليد ماهواره و يا قطعات آن فعال هستند. در مدار زمين نيز چند صد ماهواره به گردآوری و مخابره اطلاعات اشتغال دارند. چند برابر اين تعداد نيز ماهواره های از کار افتاده، بدون بهره دهی بدور زمين در حال گردش اند. بزرگترين ماهواره فعال در مدار زمين، يک پايگاه فضايی با سرنشين است که توسط روسيه و با مشارکت آمريکا اداره می شود.
بدون در نظر گرفتن روسيه و اکراين، ايران عملا نهمين کشوری است که به ظرفيت قرار دادن ماهواره در مدار زمين دست مييابد. کره شمالی دو سال پيش در اقدامی مشابه شکست خورد و موشک دو مرحله ای حامل سفينه مخابراتی آن کشور بعد از پرواز، در اقيانوس آرام سقوط کرد.
از اين لحاظ موفقيت ايران در قرار دادن ماهواره های اميد و صدر در مدار زمين بی ترديد قابل ملاحظه است. در عين حال نميتوان هيچيک از دو ماهواره ياد شده را دارای ظرفيت علمی فوق العاده و يا بار نظامی خاص دانست.
ماهواره اميد يک وسيله مخابراتی ساده بود که چند هفته پس از پرتاب، به دليل قرار داشتن در مدار پائين، زمان گردش آن به دور زمين پايان يافت. سازمان فضانوردی ناسا يک روز پس از پرتاب سفينه اميد، قرار گرفتن آنرا در مدار زمين مورد تائيد کرده بود.
ماهواره اميد به شکل يک جعبه چهار گوش يا ابعاد ۴۰ سانتيمتری و وزن ۲۷ کيلوگرم ساخته شده بود. ماهواره رصد سبک تر از ماهواره اميد و تا حدودی پيشرفته تر از آن است.
ماهواره ياد شده برای تصوير برداری از سطح زمين، ارزيابی خسارات ناشی از وقوع زلزله، سيل و ساير رويداد های طبيعی طراحی شده. ماهواره رصد فاقد قابليت نظامی است و دوربين تصوير برداری آن از تشخيص اشيا با ابعاد کمتر از ۱۵۰ متر عاجز است.
تحريم ها
بنظر نميرسد که اعمال تحريم ها به کند ساختن چشمگير برنامه های موشکی ايران انجاميده باشد. در عين حال شايد بدون اعمال تحريم ها، سرعت پيشرفت برنامه های موشکی و فضائی ايران ميتوانست افزايش يابد.
موشک سفير حامل ماهواره رصد، برای قرار انجام فعاليت ها فضائی طراحی شده است. نحوه برخاستن آهسته آن از زمين و وزن کم موشک و همچنين کلاهک سبک آن ( ماهواره ۱۵ کيلو گرمی ) متفاوت با موشک های بالستيک با قابليت نظامی است. اگرچه ( بروی کاغذ ) تبديل موشک سفير به يک موشک بالستيک غير عملی نيست.
در اين صورت موشک تغيير شکل يافته، قادر خواهد شد کلاهکی به وزن ۷۵۰ کيلو گرم را تا مسافت ۲۱۰۰ کيلومتر حمل کند. ايران با توليد موشک های سوخت جامد موسوم به سجيل-۲ هم اکنون چنين ظرفيتی را در اختيار دارد.
در بند ۹ قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنيت قيد شده " ايران ميبايد از انجام هر نوع فعاليت مرتبط با موشکهای بالستيک قادر به حمل کلاهک اتمی ...خودداری نمايد." مفاد قطعنامه حاکی است که ايران مجاز به استفاده از سيستمهای پرتابی ( موشکی ) حتی برای استفاده در برنامه های غير نظامی نيست. در موشک سفير -۲ از همان نوع موتور موشکی استفاده شده که در موشک بالستيک برد متوسط " قدر- ۱۱۰ " نصب ميشود.
ايران تنها کشوری است که پيش از مبادرت به آزمايش بمب اتمی به توليد موشک های بالستيک با برد ۲۰۰۰ کيلومتر دست يافته است. نقص عمده موشک های بالستيک ميان برد ايران دقت کم آنها در هدف گيری است.
پرتاب موشکی اخير را ميتوان گامی چشمگير در راه افزايش ظرفيت حمل و همچنين اصلاح قدرت هدف گيری موشک هايی ايرانی تلقی کرد.
ايران در ميان کشورهای خاورميانه دارای متنوع ترين و پر تعداد ترين ظرفيت موشکی است. در عين حال اسرائيل با وجود داشتن تنوع موشکی کمتر، نسبت به ايران از قدرت موشکی بيشتری برخوردار.
اگرچه صنايع موشکی ايران همچنان نيازمند تامين پاره ای از قطعات خارجی، بخصوص در زمينه توليد موتور و سيستم هدايت الکترونيکی آنها است، ميزان وابستگی اين صنايع به منابع غير بومی در حال کاهش بنظر ميرسد.
پرتاب چهارشنبه گذشته ماهواره رصد سومين تلاش ايران برای قرار دادن يک ماهواره در مدار زمين محسوب ميشد. اولين اقدام ايران برای قرار دادن يک ماهواره در مدار زمين در سال ۲۰۰۸ با شکست روبرو شد.
شش ماه بعد، دومين تلاش ايران به نتيجه رسيد و در ۲ فوريه سال ۲۰۰۹ ماهواره "اميد " وسيله موشک دو مرحله ای "سفير " در مدار زمين قرار گرفت. قرار دادن ماهواره رصد در مدار زمين، قرار بود در ماه مارس سال جاری انجام شود که اين اقدام بدون ارائه توضيحی پيرامون دلايل تاخير در آن، سه ماه بعد عملی شد.
اهميت موشکی
پرتاب ماهواره رصد، بيشتر از داشتن اهميت در حوزه فعاليتهای فضائی، يک توفيق چشمگير در زمينه صنايع موشکی محسوب ميشود. موشک حامل ماهواره رصد ( سفير-۱ بی ) اگرچه يک سيستم موشکی تازه نيست، با اين حال دو آزمايش موفق آن در جريان سه پرتاب در طول کمتر از ۳ سال، نشان ميدهد که صنايع موشکی و فضائی ايران با توسعه قابليت های کنونی قادر اند به ظرفيتهای موشکی بالاتر و همچنين تحقق هدفهای بزرگتر در زمينه های فضائی دست يابند.
وسيله پرتاب ماهواره رصد با افزايش ميزان دقت، همان موشکی است که دو سال پيش در پرتاب ماهواره اميد مورد استفاده قرار گرفت. مرحله اول اين موشک، مدل کشيده شده موشک بالستيک قدر-۱۱۰ است که دماغه آن حذف شده است.
افزايش طول موشک به ميزان سه و نیم متر، اين امکان را فراهم ساخته که موشک ياد شده قادر شود تا ميزان ۵۰۰۰ کيلو سوخت موشکی( پروپلانت ) بيشتر را در خود جای دهد.
مرحله دوم موشک سفير بسيار شبيه موشکهای ار-۲۷ اتحاد شوروی است که توسط زيردريايی های آن کشور حمل و پرتاب می شدند.
نمونه ديگر اين نوع موشک ها، موسوم به آر-او-تی-آ، موشکهای زمين به هوايی است که در دهه ۶۰ در مرکز موشکی مکيف ( شوروی سابق ) طراحی شد و هر گز به توليد انبوه نرسيد و مورد استفاده قرار نگرفت.
اهميت ماهواره ای
قرار دادن ماهواره "اميد " در مدار زمين ايران را عملا در مقام نهم بعد از اوکراين، در جمع کشور های دارای قدرت پرتاب ماهواره قرار داد. ساير کشور های عضو اين گروه به ترتيب تاريخ دست يافتن به اين قابليت عبارتند از : اتحاد شوروی ( ۱۹۵۷ )، آمريکا ( ۱۹۵۸ )، فرانسه ( ۱۹۶۵ )، ژاپن ( ۱۹۷۰)، چين ( ۱۹۷۰)، بريتانيا ( ۱۹۷۱ ) ، هند ( ۱۹۸۰ )، اسرائيل ( ۱۹۸۸)، روسيه ( ۱۹۹۲ – بدون در نظر گرفتن تجارب و سوابق اتحاد شوروی که عمدتا در اختيار روسيه قرار گرفته است )، اوکراين ( ( ۱۹۹۲ – با همان توضيح ).
در حال حاضر در حدود ۵۰ کشور جهان در توليد ماهواره و يا قطعات آن فعال هستند. در مدار زمين نيز چند صد ماهواره به گردآوری و مخابره اطلاعات اشتغال دارند. چند برابر اين تعداد نيز ماهواره های از کار افتاده، بدون بهره دهی بدور زمين در حال گردش اند. بزرگترين ماهواره فعال در مدار زمين، يک پايگاه فضايی با سرنشين است که توسط روسيه و با مشارکت آمريکا اداره می شود.
بدون در نظر گرفتن روسيه و اکراين، ايران عملا نهمين کشوری است که به ظرفيت قرار دادن ماهواره در مدار زمين دست مييابد. کره شمالی دو سال پيش در اقدامی مشابه شکست خورد و موشک دو مرحله ای حامل سفينه مخابراتی آن کشور بعد از پرواز، در اقيانوس آرام سقوط کرد.
از اين لحاظ موفقيت ايران در قرار دادن ماهواره های اميد و صدر در مدار زمين بی ترديد قابل ملاحظه است. در عين حال نميتوان هيچيک از دو ماهواره ياد شده را دارای ظرفيت علمی فوق العاده و يا بار نظامی خاص دانست.
ماهواره اميد يک وسيله مخابراتی ساده بود که چند هفته پس از پرتاب، به دليل قرار داشتن در مدار پائين، زمان گردش آن به دور زمين پايان يافت. سازمان فضانوردی ناسا يک روز پس از پرتاب سفينه اميد، قرار گرفتن آنرا در مدار زمين مورد تائيد کرده بود.
ماهواره اميد به شکل يک جعبه چهار گوش يا ابعاد ۴۰ سانتيمتری و وزن ۲۷ کيلوگرم ساخته شده بود. ماهواره رصد سبک تر از ماهواره اميد و تا حدودی پيشرفته تر از آن است.
ماهواره ياد شده برای تصوير برداری از سطح زمين، ارزيابی خسارات ناشی از وقوع زلزله، سيل و ساير رويداد های طبيعی طراحی شده. ماهواره رصد فاقد قابليت نظامی است و دوربين تصوير برداری آن از تشخيص اشيا با ابعاد کمتر از ۱۵۰ متر عاجز است.
تحريم ها
بنظر نميرسد که اعمال تحريم ها به کند ساختن چشمگير برنامه های موشکی ايران انجاميده باشد. در عين حال شايد بدون اعمال تحريم ها، سرعت پيشرفت برنامه های موشکی و فضائی ايران ميتوانست افزايش يابد.
موشک سفير حامل ماهواره رصد، برای قرار انجام فعاليت ها فضائی طراحی شده است. نحوه برخاستن آهسته آن از زمين و وزن کم موشک و همچنين کلاهک سبک آن ( ماهواره ۱۵ کيلو گرمی ) متفاوت با موشک های بالستيک با قابليت نظامی است. اگرچه ( بروی کاغذ ) تبديل موشک سفير به يک موشک بالستيک غير عملی نيست.
در اين صورت موشک تغيير شکل يافته، قادر خواهد شد کلاهکی به وزن ۷۵۰ کيلو گرم را تا مسافت ۲۱۰۰ کيلومتر حمل کند. ايران با توليد موشک های سوخت جامد موسوم به سجيل-۲ هم اکنون چنين ظرفيتی را در اختيار دارد.
در بند ۹ قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنيت قيد شده " ايران ميبايد از انجام هر نوع فعاليت مرتبط با موشکهای بالستيک قادر به حمل کلاهک اتمی ...خودداری نمايد." مفاد قطعنامه حاکی است که ايران مجاز به استفاده از سيستمهای پرتابی ( موشکی ) حتی برای استفاده در برنامه های غير نظامی نيست. در موشک سفير -۲ از همان نوع موتور موشکی استفاده شده که در موشک بالستيک برد متوسط " قدر- ۱۱۰ " نصب ميشود.