خبرگزاری رویترز با استناد به سخنان سیاستمداران و گروههای شبه نظامی عراقی گزارش میدهد که شماری از شبه نظامیان (جنگجویان) شیعه عراق در سوریه در کنار نیروهای وابسته به حکومت بشار اسد میجنگند و از دستورات رهبر جمهوری اسلامی ایران تبعیت میکنند.
درگیر شدن شبه نظامیان شیعه عراق در جنگ سوریه به خوبی نشان میدهد که چگونه بحران و تداوم جنگ در این کشور به رقابت بین حامی اصلی رژیم بشار اسد یعنی جمهوری اسلامی ایران و از آن طرف حکومتهای سنی عرب منطقه خلیج فارس بدل شدهاست که از مدتها پیش از گروههای مخالف رژیم سوریه حمایت می کردهاند.
از مدتها پیش جریانهای مختلف از جنگجویان و شبه نظامیان سنی از کشورهای مختلف منطقه برای حمایت از شورشیان سوریه به این کشور سرازیر شدهاند. در عین حال شورشیان سوریه، حزب الله لبنان را متهم میکنند که در این درگیری از رژیم بشار اسد حمایت میکنند.
خبرگزاری رویترز میافزاید برای شیعیان عراقی که از آیت الله خامنهای رهبر ایران تبعیت میکنند شورش در سوریه به معنای تهدیدی برای نفوذ منطقهای شیعیان محسوب میشود. آنها می گویند که جنگیدن در کنار رژیم بشار اسد، یک وظیفه شرعی برای نشان دادن وفاداری به رهبری جمهوری اسلامی ایران است.
در میان آنها میتوان افرادی را دید که از «سپاه مهدی»، گروه شبه نظامی تحت رهبری مقتدی صدر، جدا شدهاند. همینطور حضور اعضای سابق گروه مورد حمایت ایران «سپاه بدر» و نظرات گروههای شیعه تندرویی مثل «اصائیبالحق» و «کتائیب حزبالله» که در سالهای گذشته در حملات به نیروهای آمریکایی در خاک عراق نقش فعالی داشتند، قابل تشخیص است.
سیاستمداران شیعه عراقی می گویند که حضور این افراد در جنگ داخلی سوریه کاملا به شکل مستقل صورت گرفته و با رهبری این گروهها و یا دولت تحت کنترل شیعیان در عراق، هیچ ارتباطی ندارد. دولت عراق تحت تاثیر تشدید بحران سوریه، در شرایط بسیار دشواری قرار گرفتهاست، از یک سو باید مراقب مناسبات خود با ایران باشد و از سوی دیگر نمیتواند روابط خود با غرب و همسایگان عرب خود را که خواستار برکناری رژیم بشار اسد هستند تیره کند.
خبرگزاری رویترز میافزاید، برخی از این افراد، اعضای سابق «سپاه مهدی» هستند که پس از سرکوب این گروه شبه نظامی توسط نیروهای دولتی عراق در سال ۲۰۰۷ به خاک سوریه گریختند. به گفته سیاستمداران عراقی گروه دیگری از این جنگجویان که خود را به رهبر جمهوری اسلامی ایران وفادار می دانند اخیرا به سوریه رفتهاند. یکی از این افراد در مصاحبه با خبرگزاری رویترز میگوید: «ما اعضای «تیپ ابوالفضل العباس» هستیم که حدود پانصد نفر عراقی، سوری و اتباع کشورهای دیگر را شامل میشود. در مواردی که در مناطق ما درگیری روی دادهاست ما درکنار ارتش سوریه برای پاکسازی این مناطق از شورشیان جنگیدهایم.»
به نظر میرسد که نام این گروه شبه نظامی از نام برادر حسین ابن علی، امام سوم شیعیان، به عاریه گرفته شدهاست.
یکی دیگر از اعضای سابق سپاه مهدی که اخیرا برای دیدار با خانواده خود از سوریه به شهر نجف در عراق بازگشتهاست میگوید که وظیفه گروه وی فقط تامین امنیت زینبیه، حرم زینب دختر امام اول شیعیان، و محلههای شیعه نشین اطراف آن بودهاست. ولی در برخی موارد نیز که شورشیان سوریه قصد حمله به این مناطق را داشتند گروههای مسلح شیعه پیشدستی کرده و به مواضع مخالفان دولت سوریه حمله کردهاند.
به گفته خانوادههای عراقی و گروههای شیعه محلی تا کنون تعدادی از این افراد در جنگ با شورشیان سوریه کشته شده و برخی دیگر نیز پس از اسارت، شکنجه شده و به قتل رسیدهاند. در محلههای شیعهنشین بغداد میتوان پوستر یا بیلبورد افرادی را دید که پیش از این، عضو سپاه مهدی بوده و اکنون به «شهادت» رسیدهاند. افراد محلی می گویند که این «شهدا» در سوریه کشته شدهاند.
ماه گذشته شورشیان سوریه ویدئویی را روی شبکه یوتیوب منتشر کردند که در آن مرد جوانی که به نظر میرسید کتک خورده باشد اعتراف میکرد، عضو سپاه مهدی بودهاست. شبه نظامیان شیعه عراقی می گویند که این فرد به نام احمد المحضوصی توسط شورشیان سوریه ربوده شد و پس از شکنجه به قتل رسید.
خبرگزاری رویترز از قول سیاستمداران و شبه نظامیان شیعه عراقی میگوید که تمام این افراد به میل خود و به صورت داوطلبانه و با سفر از مسیرهای قانونی و معمولی به سوریه رفتهاند.
سخنگویان گروه بدر، سپاه مهدی و اصائیب الحق به خبرگزاری رویترز گفتند که از نظر آنها جنگ سوریه یک مسئله داخلی برای آن کشور است و به همین خاطر آنها هیچ نیرویی به آن کشور نفرستادهاند.
در این میان دولت عراق اعلام کرده که سیاست آن کشور در قبال حوداث سوریه سیاست عدم دخالت است. ولی در عمل با توجه به مخالفت عراق با خواست کشورهای غربی و جامعه عرب مبنی بر کناره گیری رژیم بشار اسد میتوان گفت که موضع بغداد به تهران بسیار نزدیک است.
حکومت ایران تا کنون به اشکال گوناگون سعی کرده که با تلاش کشورهای عربی منطقه و فشارهای غرب برای ساقط کردن رژیم بشار اسد مقابله کند. مقامات حکومت ایران به صراحت از حمایت از رژیم سوریه سخن گفتهاند ولی همواره ادعا کردهاند که این حمایت جنبه نظامی نداشته و ایران هیچ نیرویی به سوریه اعزام نکردهاست.
شیعیان عراقی که در سوریه بودهاند می گویند به نظر میرسد که هیچ نیروی نظامی ایرانی در درگیریهای آن کشور شرکت ندارد ولی تعدادی از فرماندهان و کارشناسان گروه حزب الله لبنان، کار آموزش افرادی را که میخواهند در کنار رژیم بجنگند برعهده دارند.
یک سیاستمدار شیعه عراقی به خبرگزاری رویترز گفتهاست که حکومت ایران یکی از رهبران گروه بدر را به عنوان مسئول هماهنگی بین حکومت سوریه و شبه نظامیان و جنگجویان شیعه که در سوریه میجنگند معرفی کردهاست.