آيا استفاده از «اسکايپ» امن است؟

مدت های مديدی است که کنشگران سياسی و مدنی و معترضان سراسر دنيا از نظارت نهادهای امنيتی بر خطوط تلفن ثابت و همراه ابراز نگرانی می کنند. سامانه های مخابراتی تلفن ثابت و همراه، به خصوص آنها که توسط دولت ها اداره می شوند، به راحتی امکان شنود مکالمات افراد را در اختيار دولت های سرکوبگر قرار می دهند.

پرسشی که در اين ميانه برای بسياری مطرح می شود اين است که آيا آنطور که معروف است خدمات تلفن اينترنتی گزينه ای امن تر نسبت به تلفن های معمولی به حساب می آيند؟

گزارش هانا کاویانی در مورد امنیت اسکایپ را بشنوید

به گزارش راديو اروپای آزاد/راديو آزادی، گريگور پوژت، کارشناس امنيت ديجيتالی و متخصص حريم شخصی در سازمان گزارشگران بدون مرز مستقر در پاريس می گويد زمانی بود که چنين ادعايی صحت داشت. «اما امروز رفته رفته، از اين طرف و آن طرف گزارش های بيشتری درباره زندانی شدن افراد يا اعلام جرم عليه آنها برپايه اسناد و مدارک برگرفته از مکالمات تلفنی اينترنتی شان دريافت می کنيم.»

پوژت در ادامه با اشاره به موارد پيش آمده در روسيه و بلاروس می گويد: «خبرنگاران به ما اطلاع داده اند که به دليل صحبت هايشان در گفت و گوهای اسکايپی بازداشت شده اند.»

خطر بدافزارها

اسکايپ با حدود ۶۰۰ ميليون عضو خود از سراسر دنيا بزرگترين ارائه دهنده خدمات تلفن اينترنتی در جهان محسوب می شود.

گريگور پوژت می گويد يکی از دلايلی که خدمات تلفن اينترنتی آسيب پذيری بيشتری در برابر حملات امنيتی داشته وجود نرم افزارهای جاسوسی و بدافزارهايی است که اين قبيل سامانه ها را هدف قرار می دهند: «می توانيد با پرداخت تنها چند صد دلار يک بدافزار مخصوص تهيه کنيد و آن را بر روی رايانه چندين کاربر اسکايپ نصب کنيد. اين بدافزار را به وسيله ايميل برای شخص مورد نظر ارسال می کنيد و به محض آنکه وی بر روی فايل پيوست کليک کند نرم افزار جاسوسی بر روی رايانه وی نصب می شود. به کمک چنين بدافزارهايی امکان ضبط گفت و گوهای اسکايپی، ذخيره کردن متون چت و دريافت فهرست تماس طرف مقابل را خواهيد داشت.»

نرم افزار اسکايپ در جنبش موسوم به بهار عرب نقشی تعيين کننده داشت و مخالفان با استفاده از آن توانستند اعتراض های بزرگ خيابانی ترتيب دهند که موجب غافلگيری دولت های حاکم و سرنگونی رژيم های مصر، تونس و يمن شد. با اين وجود، به نظر می رسد [تا آنجا که به اسکايپ مربوط می شود،] خطر پخش بدافزارهای ياد شده اوضاع را به شکل پيش از آغاز بهار عرب در دسامبر سال ۲۰۱۰ بازگردانده است. امروز دولت های استبدادی نيز به اهميت اينترنت پی برده و تا حدی به توانايی نظارت بر آن دست يافته اند، از اين رو ديگر نمی توان با اطمينان از امنيت ارتباطات اينترنتی سخن گفت.

نامه سرگشاده به اسکايپ

سازمان گزارشگران بدون مرز و چند گروه حقوق بشری ديگر در تلاش برای هشدار به شرکت اسکايپ و کاربران خدمات آن شرکت درباره خطرات فزاينده نظارت دولت ها بر ارتباطات اينترنتی در ماه جاری ميلادی در نامه ای سرگشاده اين شرکت بزرگ را خطاب قرار دادند.

در اين نامه از اسکايپ درخواست شده که ميزان مخفيانه بودن مکالمات شبکه خود را به طور شفاف به کاربران اطلاع دهد. در واکنش شرکت مايکروسافت به عنوان مالک اسکايپ اعلام کرده که در حال بررسی اين نامه است با اين حال مايکروسافت تا کنون به طور رسمی به اين نامه پاسخی نداده است.

سام اسميت، يک کارشناس فن آوری از مجموعه «پرايوسی اينترنشنال» مستقر در لندن می گويد اسکايپ مدت ها به عنوان ابزار ارتباطی امنی قلمداد می شد، و حتی در سال ۲۰۰۵ با صدور يک بيانيه مطبوعاتی به کاربران اطمينان داد که «هيچ کس مکالمات شما را گوش نمی کند.» اما از زمانی که مايکروسافت در سال ۲۰۱۱ اسکايپ را به مبلغ ۸.۵ ميليارد دلار خريداری کرد اين شرکت ديگر چنين بيانيه ای نداده است.

اسميت تصريح می کند که «امروز نيازمند شفاف سازی بيشتری هستيم، چرا که در سال ۲۰۰۵ اسکايپ اعلام کرد که کسی به مکالمات گوش نمی دهد، و وقتی مردم به آن اقبال نشان دادند و خدماتش را خريداری کردند، دليل [اصليش] همين بود. اسکايپ ارزان بود، رايگان بود و البته امن بود. اگر اين شرايط فرق کرده باشد، کاربران اسکايپ سزاوارند که واقعيت را بدانند.»

با اين همه، در حالی که کاربران منتظر اعلام اطلاعات بيشتری از سوی اسکايپ هستند، کارشناسان امنيتی توصيه می کنند که کنشگران در ارتباطات خود بر روی اينترنت بيش از گذشته جانب احتياط را رعايت کنند.