روز جهانی همبستگی با نويسندگان زندانی

امروز، روز پانزدهم نوامبر، روز جهانی همبستگی با نويسندگان زندانی است. و هنوز در گوشه کنار دنيا نويسندگانی هستند که در زندان به سر می برند.

يکی از پيگيرترين مدافعان آزادی عقيده و بيان در جهان، انجمن بين المللی قلم ـ پن – است انجمنی که از آزادی بيان، شاعران ، مقاله نويسان و رمان نويسان دفاع می کند.

اين انجمن که مقر آن در لندن است در سال ۱۹۲۱ تشکيل شد اما پس از چند دهه احساس کرد نويسندگان در پنج قاره جهان با خطراتی همچون زندان و تبعيد و ضرب و شتم مواجه هستند و در مواردی مجبور به سکوت می شوند. در سال ۱۹۶۰ در اين انجمن کميته ای تشکيل شد و در آن سالانه پرونده صدها نويسنده زندانی مورد رسيدگی قرار می گيرد.

روز همبستگی با نویسندگان زندانی

در کنار آن روز پانزدهم نوامبر به عنوان «روز جهانی همبستگی با نويسندگان زندانی» نام گذاری شد.

روزی که به اعتقاد اکبر گنجی، نويسنده و روزنامه نگاری که خود سال ها در زندان بوده و هم اکنون در امريکا سکونت دارد، می تواند به نويسندگان زندانی اميدواری بدهد.


آقای گنجی به رادیو فردا می گوید: «اگر شما به تاريخ بشريت نگاه کنيد می بينيد که انسانها دائما به سوی تمدن و آزادی و دموکراسی پيش می روند و بشر رو به توسعه بوده است.

قطعا نهادهای اين چنينی و روزهای اين چنينی به رژيم های ديکتاتور فشار می آورد که جهت کاهش فشار بر نويسندگان و رعايت حقوق بشر به خود نويسندگان دگر انديشی که به دليل تفاوت و دگرانديشی و دگرباشی زندانی هستند، اميدواری می دهد که دنيا به فکر آنها هستند. به آنها اميد می دهد تا آرمانشان را دنبال کنند. قطعا روی شرايطشان تاثير مثبت دارد اگر به شکل تاريخی به اين مسئله نگاه کنيم می بينيم که روند تاريخ هم حاکی از همين است.»

بر اساس اطلاعات کميته نويسندگان زندانی انجمن بين المللی قلم - پن -، هر ساله صدها نويسنده به خاطر بيان آزاد عقايدشان ، زندانی می شوند و يا آثارشان مورد سانسور قرار می گيرد و يا ممنوع القلم می شوند و همچنی ده ها نويسنده کشته و يا ناپديد و تعداد قابل توجهی نيز تبعيد می شوند.

در زمينه برخورد با نويسندگان و روزنامه نگاران کشورهای مختلف کارنامه تاريکی دارند. از چين و آذربايجان و بلاروس گرفته تا کوبا و مکزيک و چند کشور افريقای.
در اين بين ايران مرکز ثقل توجهات سازمان های حقوق بشری ازجمله انجمن بين اللمللی قلم قرار دارد.

منيره روانی پور، نويسنده ساکن آمريکا، در گفتگو با رادیو فردا، دليل به زندان افکندن نويسندگان در دولت جمهوری اسلامی را مساله نگرانی از انديشه نو می داند:

«اين مسئله فقط خاص نويسندگان نيست. مسئله اصلی اين است که با هر فکر و انديشه ای که يک در ديگری را روی ذهنيت مردم باز کند و کنترل مردم را از دست حاکميت خارج کند، مخالفند.

يعنی با هر نوع تغييری مخالفند. طبيعی است که يک نويسنده پيرامونش را می بيند. با جهان خارج ارتباط برقرار می کند و انسان انديشمندی است و يک جهان ديگری را ارائه می دهد.
اينها با ارائه جهان ديگر مخالفند. و برای اثبات موجوديت خودشان است که دهنها را می بندند، قلمها را می شکنند و نويسندگان را زندانی می کنند.

به نظر من بدترين کاری که کرده اند اين است که وضعيت انتشار کتاب را به اين شکل درآورده اند. کاری کرده اند که عرصه زندگی بر نويسندگان و دگرانديشان تنگ شود و وقتی زندگی تنگ شود، مجال تجربه نيست و وقتی مجال تجربه نباشد ديگر رويا و ذهنيت آدمها درجا می زند.
اينها با هر نوع تخيلی که مخالف کانون ذهنی خودشان باشد، مخالفند.»

در سالهای اخير بازداشت بيش از صد تن از نويسندگان و روزنامه نگاران ايرانی، نگرانی جامعه جهانی را بيشتر در پی داشته است.

نگرانی از بازداشت های طولانی با اتهاماتی که بيشتر ابراز عقيده نويسندگان بوده، اما دولت به آن عقايد نگاه امنيتی دارد.

اين نگرانی ها موقعی بيشتر می شود که شنيده می شود برخی از همين نويسندگان زندانی، در زندان به بيماری سخت مبتلا شده يا در اعتصاب غذا هستند و يا از همين اعتصاب غذا و يا در برخی موارد بخاطر ضرب و شتم جان خود را از دست داده اند.

اميد معماريان روزنامه نگار ساکن آمريکا که خود به عنوان نويسنده تجربه زندان را در ايران داشته، به رادیو فردا می گويد: «مهمترين چالشی که نويسندگان ايرانی در زندان دارند اين است که همان طور که در بيرون از زندان آسايش نداشتند و از حقوق اوليه خودشان به عنوان يک انسان و شهروند برخوردار نبودند که بتوانند حرفشان را بزنند، در داخل از زندان هم مسئولين قضايی و امنيتی بسيارهراس دارند که اينها در هر تماس و کنش و واکنشی با خارج از زندان حرفی بزنند که برايشان هزينه داشته باشد.

بنابر اين در داخل زندان ما می دانيم که نويسندگان زيادی از حقوق اوليه خودشان محرومند . از مرخصی خيلی کمتر از زندانيان معمولی برخوردارند. وقت ملاقات حضوريشان خيلی کمتر از ساير زندانيان عادی است.

بنابر اين در زندان نگرانی حاکميت از اين که اين افراد باز هم بتوانند حرفشان را بزنند و يا پيامی که دارند و حرفی که دارند را بتوانند مطرح کنند، اين هراس باعث می شود که نويسندگان زندانی از حقوق اوليه خودشان محروم باشند و در وضعيت نامناسبی قرار بگيرند.»

انجمن بين الملی قلم امسال نيز با صدور بيانيه‌ ای از برخی نويسندگان زندانی مشخص در نقاط مختلف جهان، از جمله ايران حمايت و توجه جهانيان را به وضعيت آن‌ها جلب کرده است.

عباس معروفی نويسنده ايرانی که بخاطر فشارهای مختلف حکومتی سالها پيش مجبور به ترک ايران شد، در گفتگو با رادیو فردا، برای نويسندگان ايرانی يک توصيه دارد:

«ما اگر توجه داشته باشيم که اين روز را بزرگ بداريم، به آن توجه کنيم و به آن نوربتابانيم، می توانيم اميدوار باشيم که در آينده نويسنده ای به خاطر نوشته اش زندانی نخواهد شد.
گر چه نويسندگانی که در کشور من حتی در زندان نيستند ، کسانی که الان دارند آزادانه می نويسند ، بيرون از زندان يا در تبعيد هستند، هر کدامشان به نوعی زندانی هستند برای اينکه آن آزادی و آن رهايی انسانی و چيزی که به اسم حقوق بشر وجود دارد در کشور ما وجود ندارد.
محدوديت ها و در محاق بودن کتابها به نوعی نويسندگان را زندانی کرده است.

من به عنوان يک نويسنده عضو انجمن قلم آلمان تنها چيزی که به ذهنم می رسد اين است که روز ۱۵ نوامبر – روز جهانی همبستگی با نويسندگان دربند- از تمام نويسندگان و تمام وبلاگ نويسان و هر کسی که به نوعی قلم به دست دارد و می نويسد دعوت و خواهش کنم که هر چه می نويسند، حتی اگر شعر عاشقانه باشد آن را به نويسندگان در بند تقديم کند.»

در ۵۰ سال گذشته، «کميته نويسندگان در بند» انجمن بين المللی قلم، در روز جهانی همبستگی با نويسندگان زندانی نيز، رفتار حکومت‌ها را با نويسندگان به دقت زير نظردارد و شاهد بوده که چگونه برخی از آن‌ها با کلمات به عنوان مدرک جرم برخورد کرده و با نويسندگان به عنوان مجرم رفتار می کنند.