پله،پله تا ملاقات خدا،مولوی زرين کوب در آمريکا

عبدالحسين زرين کوب

دکتر عبدالحسين زرين کوب،از معتبرترين پژوهشگران،اديبان و مورخان ايرانی و مولف آثار ارزنده ای چون «دو قرن سکوت»،«سر نی» و «ارزش ميراث صوفيه»، کتاب «پله، پله تا ملاقات خدا» را با نثری روان و ساده و غير فنی،با زبانی غيرتخصصی و در قالب ساختاری داستان گونه،پرکشش و جذاب برای دانشجويان و علاقمندان به مولوی تاليف کرد.

ترجمه انگليسی اين کتاب،که در هفته های اخير در محافل ادبی تهران نيز بررسی شد،منبعی معتبر را در باره زندگی و محيط اجتماعی و فرهنگی مولوی و افکار او به دانشجويان و خوانندگان غيرفارسی زبان عرضه می کند.

نسخه فارسی اين کتاب،که مجدالدين کيوانی آن را به انگليسی برگردانده و در آمريکا منتشر کرده است،تا کنون بيش از ۳۰ بار و هر بار دستکم در ۳ هزار نسخه در ايران تجديد چاپ شده است.

جلاالدين محمد بلخی،خالق مثنوی و ديوان کبير شمس،که گفته های منثور او نيز در کتاب «فيه ما فيه» آمده است،بيش از هر شاعر و عارف ايرانی در محافل آکادميک آمريکا و اروپای غربی مطرح بوده و آوازه او در آمريکا به لايه های گسترده ای از مخاطبان عام نيز رسيده است.

دکتر عبدالحسين زرين کوب از متخصصان چيره دست و خبره تاريخ ايران،شعر کلاسيک فارسی و فرهنگ و عرفان ايرانی بود و اغلب آثار او در اين عرصه ها از غنی ترين و معتبرترين مراجع به شمار می روند.

زرين کوب در کتاب «پله، پله تا ملاقات خدا» زندگی مولوی و تحولات فکری او را از کودکی تا مرگ تصوير و افکار و آراء او را تبيين می کند.

شناخت گسترده و عميق زرين کوب از تاريخ فرهنگی،سياسی و اجتماعی ايران و از عرفان و شعر کلاسيک فارسی در کتاب پله،پله تا ملاقات خدا نيز به کارآمده و زرين کوب در اين اثر نه فقط زندگی نامه و افکار مولوی،که بستر اجتماعی و تاريخی حيات فکری او را نيز بررسی کرده و تصويری گويا از موقعيت اجتماعی،سياسی و فرهنگی دوران مولوی به دست می دهد.

قرائت زرين کوب از عرفان و تصوف ايرانی،که بر دانش گسترده او از تاريخ و فرهنگ ايران و شناخت عميق او از حکمت،فلسفه و کلام اسلامی متکی است،از پربارترين قرائت هائی است که پژوهش گران ايرانی به دست داده اند.

عبدالحسين زرين کوب در ۱۳۰۱ خورشيدی در بروجرد چشم به جهان گشود و در ۱۹ سالگی و پيش از آغاز تحصيلات دانشگاهی خود کتاب «فلسفه و تاريخ تطور شعر و شاعری در ايران» را در سال ۱۳۲۳ منتشر کرد.

زرين کوب در سال ۱۳۲۴ دکترای ادبيات فارسی را از دانشگاه تهران دريافت کرد.رساله دکترای زرين کوب «نقدالشعر،تاريخ و اصول آن» نام داشت و استاد بديع‌الزمان فروزانفر،از بزرگ ترين ادبای ايران و از سخت گيرترين استادان دانشگاه تهران استاد راهنمای او بود.

زرين کوب در سال ۱۳۳۰ با محققان بزرگی چون دکترمحمد معين،دکترپرويز ناتل خانلری،دکتر غلام حسين صديقی و عباس زرياب خوئی در نگارش متون دايره‌المعارف اسلام که در هلند منتشر شد،همکاری داشت.

زرين کوب از سال ۱۳۳۵ در دانشگاه تهران به تدريس تاريخ اسلام،تاريخ کلام و تصوف پرداخت و از سال ۱۳۲۸ تا ۱۳۳۳ سردبيری هفته نامه «مهرگان» به مديريت محمد درخشش را بر عهده داشت.

زرين کوب در سال ۱۳۳۴ در موسسه لغت فرانکلين با علامه مجتبی مينوی همکاری کرد و در سال ۱۳۷۵ عضويت شورای عالی علمی دايره المعارف بزرگ اسلامی را پذيرفت.

عبدالحسين زرين کوب در سال ۱۳۷۸ در تهران درگذشت.

زرين کوب بيش از ۶۰ کتاب و حدود صد مقاله ارزنده در باره تاريخ ايران، تصوف و عرفان،نقد ادبی و شعر کلاسيک فارسی تاليف کرد.

کتاب «دو قرن سکوت» عبدالحسين زرين کوب،که از مشهورترين و بهترين آثار او است،موقعيت و تاريخ فرهنگی،اجتماعی و سياسی ايران را از سقوط سلسه ساسانی تا برآمدن نخستين حکومت های ايرانی پس از اسلام،بررسی و تحليل می کند.

در نخستين دو قرن سلطه اعراب بر ايران هيچ اثری به زبان فارسی خلق نشد اما اين دو قرن با قيام های پی در پی ايرانيان عليه سلطه اعراب و چهره هائی چون مقنع،بابک،مازيار،افشين و ابومسلم خراسانی رنگ می خورد هم در اين دو قرن است که نهضت شعوبيه پا می گيرد.
زرين کوب از نخسين کسانی در ايران بود که با تاليف کتاب «تاريخ در تراوز» در عرصه فلسفه تاريخ قلم زد.

از آثار زرين کوب در زمينه عرفان،شعر و نقد شعر می توان به کتاب های ارزش ميراث صوفيه،کارنامه اسلام،نقد ادبی،سيری در شعر فارسی،با کاروان حله،از کوچه رندان در باره شعر حافظ،سه کتاب سر نی،بحر در کوزه و پله،پله تا ملاقات خدا در بار ه شعر و عرفان مولوی و پير گنجه در جستجوی ناکجاآباد،در باره نظامی گنجوی اشاره کرد.

زرين کوب در عرصه تاريخ ايران نيز آثار ارزنده ای چون دو قرن سکوت،تاريخ ايران بعد از اسلام،فتح عرب در ايران و تاريخ مردم ايران را تاليف کرد.

زرين کوب کتاب هائی چون ادبيات فرانسه در قرون وسطی،ادبيات فرانسه در دوره رنسانس،متافيزيک و فن شعر ارسطو را نيز ترجمه کرد.