هنوز اندکی از خبر ناپديد شدن دو جهانگرد بلژيکی در استان سيستان و بلوچستان و آزادی بی سر و صدای آن ها نگذشته بود، که روز یکشنبه هفته جاری در جاده ايرانشهر به چابهار گروهی از افراد مسلح چند شهروند ايرانی را به گروگان گرفتند.
بر پايه گزارش های رسیده، اين گروه سوار بر خودروهايی بودند که به رنگ ماشين های نيروی انتظامی در آمده بود و از فاصله دور با ماشين های معمول پليس تفاوتی نداشته است.
اما تنها يک روز از اين گروگانگيری نگذشت، که خبر آزادی گروگان ها- نخست به شکل خبرهای غير رسمی- در رسانه های رسمی يران منتشر شد.
ساعتی بعد، معاون سياسی امنيتی استانداری سيستان و بلوچستان به خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ايران، ايرنا، گفت: افراد مسلحی که شهروندان ايرانی را گروگان گرفته بودند، به خاک پاکستان فرار کرده بودند و بعد از مدتی با همکاری مقام ها و ماموران امنيتی پاکستان گروگان ها آزاد شدند.
به گفته اين مقام استانداری، نيروهای پاکستانی محل اختفای گروگانگيرها را محاصره کردند و با آن ها درگير شدند.
فريدون ابراهيمی، گزارشگر راديو افغانستان آزاد در پاکستان، به راديو فردا می گويد: «مقام های نيروهای سرحدی [مرزبان] پاکستان تاييد کرده اند، هنگامی که رباينگان می خواستند گروگان ها را به جای ديگری انتقال دهند آن ها اشاره کردند که موتورشان [خودرويشان] را متوقف کنند. آن ها در مقابل به سربازان تيراندازی کردند و به دليل تبادل آتش، بيست و يک گروگان ايرانی که در ميان آن ها شماری از کارکنان وزارت تعليم [آموزش و پرورش] ايران هم بودند آزاد شدند.»
گروگانگيری اخير در جنوب شرقی ايران اولين نمونه از اين دست نيست.
نا آرامی ها در مرز ايران، پاکستان و افغانستان طی سال های گذشته نيز وجود داشته است. برخی ريشه ناآرامی ها را نارضايتی های قومی و برخی تنها ناشی از حضور قاچاقچيان و گروه های مسلح در منطقه می دانند.
با اين همه کارشناسان به اين نکته بيش از هر چيز اشاره می کنند که بدون همکاری دولت ها با يکديگر، نمی توان گروگانگيری ها و خشونت ها را متوقف کرد.
مقام های افغانستان، پاکستان و مقام های ایالات متحده آمریکا، ايران را متهم می کنند که در خشونت های افغانستان دست دارند.
از سوی ديگر برخی از مقام های استانی ايران، پاکستان را متهم می کنند که به خانه امن آن چه «اشرار» می خوانند تبديل شده است.
به گفته افراسياب ختک، تحليگر مقيم پاکستان، ايران و پاکستان، رقابت در افغانستان را به حل مسائل امنيتی ترجيح داده اند.
آقای ختک می گويد: «پاکستان و ايران هنوز نتوانسته اند ميان يکديگر هماهنگی ايجاد کنند و حاضر نيستند ميان خود مصالحه کنند. اما اين ماجرايی که اتفاق افتاد خوشايند است که نيروهای دو کشور با هم همکاری داشتند. اين مسئله خطر مشترکی برای همه کشورهای منطقه است.»
خبرگزای مهر در ايران گزارش داده است که در جريان درگيری ها با گروگانگيرها، بيست و هشت نفر آزاد شدند و يک نفر جان باخته است و این در حالی است که خبرگزاری فارس خبر از آزادی بيست و يک نفر از گروگان ها می دهد.
خبرگزاری های ايران برای مدتی اشاره مستقيمی به نام گروه، گروه ها يا شخص سامان دهنده اين گروگانگيری نکردند. اما در پاکستان بلافاصله پس از آزادی گروگان ها، نام عبدالمالک ريگی در روزنامه انگليسی زبان داون، چاپ اسلام آباد به عنوان رهبر گروگانگيرها آمده است.
یک تحلیلگر پاکستانی
فريدون ابراهيمی می گويد: «نيروهای سرحدی پاکستان گفتند که يکی از گروگان ها و دو رباينده هلاک [کشته] شده اند و هفده نفر هم که از گروه عبدالمالک ريگی هستند دستگير شده اند.»
ناآرامی در مرز سه کشور
اما چرا مرز سه کشور افغانستان، پاکستان و ايران همواره نا آرام است و راه حل پايان دادن به اين ناآرامی ها چيست؟
افراسياب ختک، تحليگر در پاکستان معتقد است: «بلوچستان و مرز مشترک هر سه کشور به يک منطقه تاکتيکی مهم تبديل شده است، که بسياری از گروه های پيکارجوی مسلح در آن جمع شده اند. اين يک چيزی است که همه منطقه را ناآرام کرده است. اگر سياست ها هماهنگ شود و نيروهای امنيتی با غافلگيری عمل کنند می توانند ناآرامی ها را از ميان بردارند.»
اخيرا نشست مشترکی برای ايجاد امنيت در مرزهای افغانستان و پاکستان ميان مقام ها و کارشناسان دو کشور برگزار شد، به نام جرگه امن.
هدف از برگزاری این نشست، ايجاد امنيت در مرزهای دو کشور است که کارشناسان معتقدند بر ايران نير تاثير می گذارد.
برشنا نظری، گزارشگر راديو افغانستان آزاد در کابل می گويد: تحليگران مطبوعات مستقل افغانستان معتقدند تضمين های اجرايی بايد توسط دولتمردان ارائه شود و در اين مورد خوشبينی های چندانی وجود ندارد.
به گفته فريدون ابراهيمی، خبری از کشته، زخمی يا دستگير شدن عبدالمالک ريگی مخابره نشده است و او اصلا در محل درگيری حضور نداشت.
استان سيستان و بلوچستان در سال های اخير صحنه برخی اقدامات خشونت بار و گروگانگيری هايی بوده است که مقام های ايران می گويند، «قاچاقچيان مواد مخدر» و «اشرار» مسببان آن ها هستند.
در کشورهای منطقه، اين گروه ها با نام های مختلفی خوانده می شوند، شورشی، افراطی و نظير اين ها. اما در همه موارد و با هر نامی، فعاليت اين افراد به شکل مسلحانه انجام شده است و در بيشتر موارد قربانيان اصلی شهروندان غير مسلح بوده اند.