رادوان کاراجيچ ، رييس جمهور صرب های بوسنی در طول جنگ داخلی يوگسلاوی سابق و يکی از متهمان درجه اول در رهبری نسل کشی های سال های ۱۹۹۲ تا ۹۵ در بوسنی، روز دوشنبه پس از ۱۳ سال تحت تعقيب بودن دستگير شد.
رادوان کاراجيچ از ديد بسياری از صرب های ناسيوناليست يک قهرمان ملی است که برای منافع صربستان می جنگيده است. به دنبال فروپاشی يوگسلاوی سابق، قرار بود به فاصله کوتاهی آقای کاراجيچ به مقام های دادگاه بين المللی جنايات در يوگسلاوی تحويل داده شود.
فشرده ای از تاريخچه مهمترين حوادث در بحران بوسنی:
سال ۱۹۹۲ :
۲۹ فوريه تا اول مارس: مسلمانان و کروات های بوسنی در يک رفراندوم به استقلال اين ناحيه از فدراسيون يوگسلاوی رای دادند، صرب های منطقه اين رفراندوم را تحريم کردند.
۶ آوريل : اتحاديه اروپا استقلال بوسنی و هرزگوين را به رسميت شناخت. جنگ آغاز شد و صرب های بوسنی به رهبری رادوان کاراجيچ، سارايه وو، پايتخت، را محاصره کردند. آنها حدود ۷۰ درصد از بوسنی را در کنترل خود گرفته و با کشتن و سرکوب مسلمانان و کروات ها کوشيدند اين جمهوری را به عنوان جزئی از صربستان بزرگ حفظ کنند.
ماه مه : سازمان ملل متحد دولت صربستان را به خاطر حمايت از نظاميان صرب در بوسنی و کرواسی تحريم و مجازات کرد.
سال ۱۹۹۳
ماه ژانويه : تلاش برای برقراری صلح در بوسنی به شکست انجاميد و جنگ بين مسلمانان و کروات ها - که قبلا متحد بودند – آغاز شد.
ماه آوريل : سازمان ملل متحد شش شهر و منطقه را در بوسنی از جمله سربرنيتسا، ژپا و گوراژده به عنوان «محدوده امن» اعلام کرد. نيروهای پاسدار صلح سازمان ملل متحد در اين مناطق مستقر شدند و حملات نظاميان صرب بوسنی متوقف شد. اما ارتباط سربرنيتسا با ساير مناطق قطع ماند و در طول دو سال فقط چند مورد کاروان حامل کمک های بشردوستانه به آنجا رسيد.
سال ۱۹۹۴
ماه مارس: مذاکرات صلح بين مسلمانان و کروات های بوسنی که به ابتکار دولت آمريکا آغاز شده بود به نتيجه رسيد و آنها مشترکا فدراسيون مسلمان و کروات بوسنی را تشکيل دادند.
سال ۱۹۹۵
ماه مارس: رادوان کاراجيچ، رييس جمهور صرب های بوسنی دستور داد که خطوط ارتباطی با سربرنيتسا کاملا قطع شود.
۹ ژوئيه : رادوان کاراجيچ دستور تصرف سربرنيتسا را صادر کرد.
۱۱ ژوئيه : نيروهای صرب بوسنی به فرماندهی ژنرال راتکو ملاديچ «محدوده امن» در شرق بوسنی و شهر سربرنيتسا را تصرف کردند. در طول يک هفته حدود هشت هزار نفر از مردان مسلمان اين منطقه به دست نيروهای صرب بوسنی کشته شدند. دادگاه جنايات جنگی سازمان ملل متحد دستور بازداشت رادوان کاراجيچ و ژنرال ملاديچ را صادر کرد.
ماه اوت: ناتو حملات هوايی به مواضع صرب های بوسنی را آغاز کرد.
۲۱ نوامبر: در پی حملات هوايی ناتو به مواضع صرب های بوسنی، رهبران سه کشور صربستان، بوسنی و هرزه گوين و کرواسی با مفاد طرح صلح مورد حمايت آمريکا موافقت کردند. اين توافق به طرح ديتون – محل مذاکرات در ايالت اوهايو – معروف شد.
۱۴ دسامبر: رهبران سه کشور پيمان صلح ديتون را در شهر پاريس امضا کردند و براساس آن ۶۶ هزار نفر از نيروهای پاسدار صلح تحت فرمان سازمان ناتو در خاک بوسنی مستقر شدند. جامعه بين المللی يک نهاد دائمی را در بوسنی تحت عنوان دفتر نظارت بر صلح داير کرد.
سال ۱۹۹۶
ماه ژوئن : غرب رادوان کاراجيچ را مجبور کرد که از مقام رياست جمهوری صرب های بوسنی کناره گيری کند.
ماه سپتامبر: در اولين انتخابات سراسری بوسنی پس از جنگ، احزاب ملی گرای هر يک از جناح ها به پيروزی رسيدند که نشان دهنده ادامه اختلافات قومی در اين کشور بود.
سال ۱۹۹۷
رادووان کاراجيچ پس از کناره گيری از قدرت پنهان شد.
سال ۲۰۰۲
۱۲ فوريه : دادگاه، اسلوبودان ميلوسويچ، رييس جمهور يوگسلاوی سابق به اتهام ۶۶ مورد نسل کشی و جنايت جنگی در بوسنی، کرواسی و کوسوو آغاز شد.
سال ۲۰۰۳
ماه دسامبر: يکی از فرماندهان سابق نيروهای ناتو در دادگاه شهادت داد که اسلوبودان ميلوسويچ از طرح قتل عام مردان مسلمان در بوسنی در سال ۱۹۹۵ باخبر بوده است.
سال ۲۰۰۴
۱۱ ژوئن: حکومت صرب های بوسنی پس از مدتها تاخير و بارها تکذيب، بالاخره تحت فشار جامعه بين المللی می پذيرد که نيروهای صرب بوسنی به فرمان رادوان کاراجيچ هزاران نفر از مردان مسلمان را در بوسنی قتل عام کرده اند.
سال ۲۰۰۶
۱۱ مارس: اسلوبودان ميلوسويچ در بازداشتگاه دادگاه بين المللی لاهه جان سپرد.
سال ۲۰۰۸
۲۱ ژوئيه : رادووان کاراديچ رييس جمهور صرب های بوسنی متهم به رهبری نسل کشی مسلمانان در بوسنی و يکی از مهمترين افراد تحت تعقيب در جهان بازداشت شد.
فشرده ای از تاريخچه و اقدامات دادگاه بين المللی جنايات در يوگسلاوی
اين دادگاه که مقر آن در لاهه است در ماه مه ۱۹۹۳ توسط شورای امنيت سازمان ملل متحد تاسيس شد.
اين اولين ديوان بين المللی رسيدگی به جرائم جنگی از زمان دادگاه نورنبرگ و توکيو است که در پايان جنگ جهانی دوم برپا شدند.
حوزه اختيارات اين دادگاه افرادی است که از آغاز سال ۱۹۹۱ به بعد به هر عنوانی در نسل کشی، جرائم جنگی و جنايت عليه بشريت در قلمرو يوگسلاوی سابق مشارکت داشته اند.
پرونده ها:
اين دادگاه تاکنون حکم بازداشت ۱۶۱ نفر متهم را صادر کرده است و در حال حاضر ۳۷ نفر از اين افراد در بازداشت اين دادگاه هستند.
- در حال حاضر محاکمه ۲۷ نفر از متهمان در جريان است و ۱۶ مورد ديگر مراحل گوناگون دادرسی قبل از دادگاه را طی می کنند و ده ها پرونده ديگر به دادگاه های محلی در کشورهای صربستان، بوسنی و کرواسی ارجاع داده شده اند.
- در حال حاضر دو متهم اصلی ديگر تحت تعقيب هستند: يکی ژنرال راتکو ملاديچ فرمانده، صرب های بوسنی است که متهم است به اجرای عمليات نسل کشی مسلمانان در بوسنی و ديگری گوران هاژريک است که متهم به طراحی قتل يا اخراج صدها نفر از غير صرب ها در کرواسی است.
- اسلوبودان ميلوسويچ، رييس جمهور يوگسلاوی سابق در مارس ۲۰۰۶ در زندان اين دادگاه جان سپرد. چند ماه پس از آن قرار بود اين دادگاه مجازات وی به خاطر مشارکت در نسل کشی و جنايات جنگی در قلمرو يوگسلاوی سابق را اعلام کند.
- راديسلاو کرستيج، فرمانده يکی از واحدهای نظامی صرب های بوسنی اولين فردی بود که توسط اين دادگاه به جرم مشارکت در نسل کشی در ماه اوت ۲۰۰۱ محکوم شد. حکم اوليه او ۴۶ سال زندان بود ولی بعدا با تغيير جرم او به کمک به نسل کشی، مدت حبسش به ۳۵ سال کاهش يافت.
- يدويه باژوويچ، يکی ديگر از فرماندهان نظاميان صرب بوسنی نيز در سال ۲۰۰۵ توسط اين دادگاه به جرم کمک به نسل کشی به ۱۸ سال زندان محکوم شد.
- ميلان بابيج، رهبر سابق صرب های کرواسی در سال ۲۰۰۴ به جرم مشارکت در پاکسازی قومی بيش از ۸۰ هزار کروات در سال ۱۹۹۱ به ۱۳ سال زندان محکوم شد. او اولين مقام ارشدی است که در محاکمات اين دادگاه به جرائم خود اعتراف کرده و سپس حاضر شد عليه اسلوبودان ميلوسويچ شهادت دهد.
- رهبر ديگر صرب های کرواسی، ميلان مارتيچ نيز به جرم مشارکت در همان جرائم در سال ۲۰۰۷ به ۳۵ سال زندان محکوم شد.
- مومسيلو کراژيسنيک، رييس سابق پارلمان صرب های بوسنی در ژوئيه ۲۰۰۸ به جرم مشارکت در پاکسازی قومی مسلمانان و کروات ها به ۲۷ سال زندان محکوم شد ولی از اتهام مشارکت در نسل کشی تبرئه شد.
- رييس جمهور سابق صرب های بوسنی، بيلژانا پلاويسج در سال سال ۲۰۰۳ به جرم مشارکت در سرکوب مسلمانان بوسنی در طول جنگ سال های ۹۹۲ تا ۹۵ به ۱۱ سال زندان محکوم شد و اکنون دوره محکوميت خود را سپری می کند.
- ووژيسلاو سيسليچ، رهبر حزب ملی گرای افراطی صرب در حال حاضر به اتهام قتل، شکنجه و سرکوب غير صرب ها محاکمه می شود.
- راموش هاراديناچ، يکی از فرماندهان محلی ارتش آزاديبخش کوسوو در طول جنگ های ۱۹۹۸ تا ۱۹۹۹ با دولت صربستان که بعدا نخست وزير کوسوو شد، آوريل سال گذشته به اتهام مشارکت در شکنجه، قتل، تجاوز و اخراج صرب تباران محاکمه شد. دادگاه در پايان محاکمه، وی را از تمامی اتهامات مربوط به جرائم جنگی و جنايت عليه بشريت تبرئه کرد.