پنج قايق متعلق به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، روز یکشنبه، ششم ژانویه، با تهدید کشتی آمریکایی در تنگه هرمز موجب تحريک و برانگيختن خشم ملوانان ناوهای نيروی دريايی آمريکا شدند.
تنگه هرمزيکی از بزرگترين راه های عبور و مرور کشتی های نفتی از بنادر ايران و ساير کشورهای حوزه خليج فارس است.
تحليلگران معتقدند چنانچه دولت آمريکا به خاطر اختلافات موجود بر سر برنامه اتمی ايران دست به اقدامات نظامی عليه آن کشور بزند، آن گاه ايران که دومين بزرگترين صادرکننده نفت سازمان اوپک است نيز می تواند مانع عبور و مرور کشتی ها در اين مسيراستراتژيک دريايی شود. در زیر اطلاعات کلیدی درباره خلیج فارس و تنگه هرمز می آید:
- اين کانال دريايی که با خط ساحلی ايران در ورودی خليج فارس مشترک است ، به دليل ميزان عظيم صادرات روزانه نفت به مهمترين مسير آبی جهان مبدل شده است.
- بر اساس داده های آژانس بين المللی انرژی يا (IEA) ميزان نفتی که از اين آبراه عبور می کند، برابر با ۴۰ درصد تمام نفت صادراتی جهان است که اين رقم با توليد و بازدهی سازمان اوپک نوسان پيدا می کند.
- آژانس بين المللی انرژی در ماه مه سال گذشته ميزان صادرات نفت خام از تنگه هرمز را ۱۳ميليون و ۴۰۰ هزار بشکه در روز تخمين زد، که اين ميزان پيش از کاهش توليدات نفت اوپک به ۱۶ الی ۱۷ ميليون بشکه در روز می رسيد .
- علاوه بر آن روزانه دو ميليون بشکه توليدات نفتی از جمله نفت سياه و گاز مايع طبيعی، از طريق اين گذرگاه آبی به ديگر نقاط جهان صادر می شود.
- صادرات گاز بزرگترين صادر کننده گاز طبيعی جهان يعنی قطر نيز از راه تنگه هرمز به آسيا و اروپا ارسال می شود که ميزان اين صادرات ۳۱ ميليون تن در سال است.
- ۹۰ درصد صادرات نفت توليد کنندگان خليج فارس توسط تانکرهای نفتی از اين مسير عبور می کند.
- شخصيت های ارشد سياسی ايران در گذشته به اين موضوع اشاره کرده اند که در صورت مواجهه با تهديدات بين المللی می توانند اين مسير مهم دريايی را مسدود کنند.
- آژانس بين المللی انرژی در ماه فوريه سال ۲۰۰۶ به گزارش های منتشر شده در رسانه های ايرانی و عربی در رابطه با اين موضوع اشاره کرد که ايران در واکنش به تحريم های اعمالی از سوی غرب مسير رفت و آمد تانکر های نفتکش را خواهد بست.
- يکی از ماموريت های اصلی نيروی دريايی آمريکا در خليج فارس اطمينان حاصل کردن از آن است که جريان خروج توليدات نفتی از اين مسير به راحتی انجام شود.
- در بين سال های ۱۹۸۴ و ۱۹۸۷ اصطلاحا «جنگ نفتکش ها» ميان ايران و عراق در گرفت که نيروهای نظامی هر يک از اين کشورها به سوی تانکرهای نفتی دشمن آتش گشودند و کشتی های خارجی ديگر نيز در اين درگيری گرفتار شدند. در آن زمان عبور و مرور کشتی ها در خليج فارس به دليل اين درگيری به ميزان ۲۵ درصد کاهش يافت و اين مسئله موجب پا درميانی نيروی دريايی آمريکا در اين مسير آبی گشت.
- دولت ايران اقرار کرده است که موشک های ضد هوايی و ضد کشتی درجزيره ابوموسی و نزديکی مسير نفتکش ها مستقر کرده است.
- آژانس بين المللی انرژی پيش بينی می کند که صادرات نفت از اين مسير دريايی، تا سال ۲۰۲۰ به ۳۰ تا ۳۴ ميليون بشکه در روز خواهد رسيد. بيش از ۷۵ درصد نفت ژاپن از اين مسير می گذرد. کشتی های باربری حامل گندم و حبوبات، سنگ آهن، شکر و ديگر مواد غذايی نيز از همين گذرگاه استراتژيک به طرف امير نشين های بزرگ صادراتی نظير دوبی حرکت می کنند.
- تسلیحات نظامی سنگين برای نيروهای آمريکايی در عراق و ديگر کشورهای خليج فارس نيز از همين راه توسط کشتی های ويژه نيروی دريايی آمريکا با پرچم های خارجی عبور می کنند.
- موقعيت جغرافيايی اين منطقه، عمان را از ايران جدا می سازد و کشورهای بزرگتر صادر کننده نفت، نظير عربستان سعودی را با خليج عمان و خليج فارس مرتبط می سازد.
- طول اين تنگه آبی در باريکترين بخش آن تنها به ۳۴ مايل، برابر با ۵۵ کيلومتر می رسد. اين تنگه شامل کانال های قابل کشتيرانی است که دو مايل وسعت دارند وبرای ورود و خروج تانکرهای نفتی و باربری مناسب هستند.
- هرگونه عمليات نظامی در تنگه هرمز می تواند صادرات نفت را از بزرگترين کشورهای عضو اوپک متوقف کند، منابع نفت ژاپن و کره جنوبی را قطع کند و به اقتصاد رو به توسعه کشورهای خليج فارس ضربه وارد آورد.
- همه ساله کشتی های بزرگ با ظرفيت ۲.۹ ميليارد تن کالای سنگين از اين مسير عبورمی کنند.
- صادرات نفت خام از طريق تنگه هرمز در سال ۲۰۰۶ ميلادی به ۷۵۰ ميليون تن رسيد.
- اين آبراه، مسير عبور ۲۲ درصد کشتی ها حاوی کالاهای خشک مانند گندم و حبوبات، آهن يا بتون است. ۲۰ درصد کشتی هايی که از اين تنگه عبور می کنند حاوی محصولات آماده به کشورهايی خليج فارس است.
- ارقام سال ۲۰۰۶ دررابطه با صادرات نفت از طريق تنگه هرمز چنين است: عربستان سعودی، ۸۸ درصد؛ ايران، ۹۰ درصد؛ عراق، ۹۸ درصد؛ امارات متحده عربی، ۹۹ درصد؛ کويت، ۱۰۰ درصد؛ قطر، ۱۰۰ درصد.
- ارقام سال ۲۰۰۶ در رابطه با کشورهای وارد کننده نفت خام از طريق تنگه هرمز چنين است: ژاپن، ۲۶ درصد نفت خام عبوری از تنگه هرمز را دريافت می کند. اين مقدار برابر با ۸۵ درصد نياز آن کشور به اين ماده خام است. جمهوری کره، ۱۴ درصد نفت عبوری را خريداری می کند که برابر با ۷۲ درصد نفت مورد نياز خود است. ايالات متحده آمريکا، ۱۴ درصد ( برابر با ۱۸ درصد نياز نفتی خود)؛ هند، ۱۲ درصد برابر با ۶۵ درصد نفت مورد نياز خود؛ مصر، هشت درصد؛ چين، هشت درصد، برابر با ۳۴ درصد نياز نفتی اش؛ سنگاپور، هفت درصد نفت؛ تايوان، پنج درصد و هلند سه درصد از نفت عبوری از تنگه هرمز را دريافت می کند.