اكبر هاشمى رفسنجانى، رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام و مجلس خبرگان، روز يكشنبه، ۱۵ آذرماه، در يك سخنرانى در جمع فعالان دانشجويى در مشهد، با انتقاد از برخورد سپاه پاسداران و بسيج با مردم در جريان وقايع پس از انتخابات خرداد ماه، گفته است كه اگر مردم ما را بخواهند، حكومت مى كنيم و اگر نخواهند، مى رويم.
سخنان آقاى هاشمى رفسنجانى در وب سايت‌هاى نزديك به اصلاح طلبان مانند «پارلمان‌نيوز» و «تغيير» انعكاس يافته است، اما با اين حال، چند خبرگزارى داخلى ايران با حذف بخش‌هاى انتقادى اين سخنان، تنها بخش‌هاى عمومى آن را بازتاب داده اند.
فرخ نگهدار، تحليلگر سياسى در لندن، درباره آن بخش از سخنان آقاى هاشمى رفسنجانى كه اگر مردم ما را نخواهند، مى‌رويم، به راديو فردا مى گويد:
فرخ نگهدار: دو ديدگاه از ابتدا در جمهورى اسلامى ايران وجود داشت. يكى اين كه راى مردم زينت جمهورى اسلامى و حاكميت است و ديگر اين كه راى مردم اصل است، «ميزان راى مردم است». هر دو از آيت الله خمينى هم نقل شده است. جريانى كه آقاى رفسنجانى دارد صحبتش را مى كند، ديدگاهى است كه مى گويد راى مردم ميزان است و اصل است و اگر نباشد حكومت باطل و ناحق است.
اين ديدگاه در جمهورى اسلامى ايران در حال حاضر غالب نيست و اگر بود شك و شبهه ها يا ادعاهايى را كه در مورد تقلب در انتخابات بود، آن ها را به ديده مى گرفت و مورد بررسى قرار مى داد. اين اتفاق نيافتاده. بنابر اين ديدگاهى كه بر جمهورى اسلامى ايران حاكم است، مخالف اظهار نظر آقاى رفسنجانى است و اگر آقاى رفسنجانى ظاهرا بخواهد حرفش را عمل كند، اين حكومت بايد تغيير در رفتارش بدهد و اصولى كه مى گويد «ميزان راى ملت است»، را بپذيرد.
به نظر شما اين صحبت كه «مردم اگر ما را نمى خواهند مى رويم»، به معنى پذيرش يك نوع رفراندوم از سوى فردى مثل اكبر هاشمى رفسنجانى است كه سمت هاى مهمى را در جمهورى اسلامى ايران دارد؟
تمام مواردى كه بر مى گردد به راى مردم، در اين حرف آقاى رفسنجانى بازتاب پيدا كرده است. از انتخابات شوراى شهر تا رفراندوم مربوط به تاسيس جمهورى اسلامى. وقتى مى گويد خواست مردم مبنا است، مبناى مشروعيت حاكميت است، هر نوع موضوعى كه خواست و راى و تمايل مردم بر مى گردد، مشمول اين گفته خواهد شد.
در وضع فعلى من فكر نمى كنم كه گفته آقاى رفسنجانى به چيزى كمتر از انتخابات (تاكيد مى كنم) به چيزى كمتر از انتخابات بر گردد، انتخابات رياست جمهورى. حداقل كف است، آن چيزى كه آقاى رفسنجانى مطرح مى كند، توجه به نتايج انتخابات، بررسى مجدد نتايج انتخابات رياست جمهورى است و سقف آن هم معلوم است: رفراندوم درباره بود و نبود حاكميت جمهورى اسلامى ايران. يعنى تكرار رفراندوم در مورد نظام.
از جمله مسائلى كه آقاى هاشمى رفسنجانى در صحبت هاى خودش در مشهد اشاره كرد، بحثِ اين است كه سانسور در جامعه جواب نمى دهد و اگر رسانه ها آزاد باشند و مردم قانع بشوند، ديگر به خيابان ها نمى آيند. يا بحث زندانيان سياسى، برخورد خشونت بار با تظاهر كنندگان، از جمله زنان، و درست نبود بسيج و سپاه در برابر مردم قرار داده شوند... به نظر شما اين صحبت هايى كه رييس مجلس خبرگان مطرح كرده است را مى توان به نوعى در مقابل مواضع ساير مقام هاى جمهورى اسلامى ايران يعنى رییس قوه مجريه، قضائيه و مقننه و همينطور رهبر جمهورى اسلامى ايران قرار داد؟
هيچ گاه روساى قواى سه گانه و رهبرى جمهورى اسلامى ايران به صراحت نقطه نظرهايى را كه در سخن آقاى رفسنجانى در مشهد مطرح شده، مورد انكار يا تكذيب قرار ندادند. من هم پيش بينى نمى كنم قرار بدهند. آنها در عمل اين موارد را نقض مى كنند.
صحنه هايى كه ما در تظاهرات بعد از انتخابات در خيابان ها ديديم، ضرب و شتم خشونت بار مردم، تاسيس زندان كهريزك و بلاهايى كه آنجا بر سر زندانى ها آمد و دستگيرى وسيع معترضان به نتايج انتخابات و تمام موارد نقض حقوق بشر كه در ايران شاهد آن بوديم، در عمل اتفاق افتاد و به دستور مقام هاى حاكم كنترل كننده قدرت هم بود. ولى آنها در كلام جور ديگرى بيان مى كنند.
رجوع سخن آقاى رفسنجانى به اعمالى است كه در دوره هاى پس از انتخابات صورت گرفته و صراحتا، به ظن من و زعم من، موارد نقض قانون بوده، خارج از قانون اساسى جمهورى اسلامى ايران بوده و اين موارد را مورد تاكيد قرار داده است.
تمام تحليل گران معتقدند كه آنچه بعد از انتخابات رياست جمهورى اتفاق افتاده، تماما نقض قانون است و مسئول آن هم دستگاه رهبرى جمهورى اسلامى ايران، قواى سه گانه مجريه، قضاييه و مقننه است.
مخالفت آقاى هاشمى رفسنجانى با اين كه «بسيج و سپاه را در مقابل مردم قرار دادند كه اين كار درستى نبود»، در تضاد آشكار است با مواضعى كه فرماندهان سپاه پاسداران اتخاذ كردند. يعنى تاكيدى كه آنها دارند بر لزوم ايفاى نقش توسط سپاه و بسيج در مقابل تظاهر كنندگان كه آنها را «فتنه گران» مى نامند. فكر مى كنيد كه اين نوع رويارويى، اين مواضعى كه آقاى هاشمى رفسنجانى اتخاذ كرده، چه پيامدى مى تواند داشته باشد؟
سخنان اخير آقاى رفسنجانى تا آن حد كه در سايت هاى اينترنتى منتشر شده، صريح ترين ابراز مخالفت و نارضايى يكى از مسئولان بلندپايه جمهورى اسلامى ايران است نسبت به اوضاع جارى كشور. نشان دهنده اين است كه مسائل موجود در درون حكومت و بين حكومت و مردم نه تنها حل نشده، بلكه هر دم سير بغرنج شونده تر و پيچيده ترى به خود مى گيرد و در زورآزمايى هايى كه مرحله به مرحله بين جامعه و حكومت به منصه ظهور مى رسد، مورد چالش قرار خواهد گرفت.
نتيجه اين صحبت در عرصه عملى مبارزه اى كه بين مردم و حكومت قرار گرفته رقم مى خورد. اين صحبت ها، نشانه ها و پيام هايى را به جامعه مى فرستد كه وضع فوق العاده بغرنج است، فوق العاده پيچيده است و چالش بسيار جدى است.
سخنان آقاى هاشمى رفسنجانى در وب سايت‌هاى نزديك به اصلاح طلبان مانند «پارلمان‌نيوز» و «تغيير» انعكاس يافته است، اما با اين حال، چند خبرگزارى داخلى ايران با حذف بخش‌هاى انتقادى اين سخنان، تنها بخش‌هاى عمومى آن را بازتاب داده اند.
بیشتر بخوانید:
فرخ نگهدار: دو ديدگاه از ابتدا در جمهورى اسلامى ايران وجود داشت. يكى اين كه راى مردم زينت جمهورى اسلامى و حاكميت است و ديگر اين كه راى مردم اصل است، «ميزان راى مردم است». هر دو از آيت الله خمينى هم نقل شده است. جريانى كه آقاى رفسنجانى دارد صحبتش را مى كند، ديدگاهى است كه مى گويد راى مردم ميزان است و اصل است و اگر نباشد حكومت باطل و ناحق است.
اين ديدگاه در جمهورى اسلامى ايران در حال حاضر غالب نيست و اگر بود شك و شبهه ها يا ادعاهايى را كه در مورد تقلب در انتخابات بود، آن ها را به ديده مى گرفت و مورد بررسى قرار مى داد. اين اتفاق نيافتاده. بنابر اين ديدگاهى كه بر جمهورى اسلامى ايران حاكم است، مخالف اظهار نظر آقاى رفسنجانى است و اگر آقاى رفسنجانى ظاهرا بخواهد حرفش را عمل كند، اين حكومت بايد تغيير در رفتارش بدهد و اصولى كه مى گويد «ميزان راى ملت است»، را بپذيرد.
به نظر شما اين صحبت كه «مردم اگر ما را نمى خواهند مى رويم»، به معنى پذيرش يك نوع رفراندوم از سوى فردى مثل اكبر هاشمى رفسنجانى است كه سمت هاى مهمى را در جمهورى اسلامى ايران دارد؟
تمام مواردى كه بر مى گردد به راى مردم، در اين حرف آقاى رفسنجانى بازتاب پيدا كرده است. از انتخابات شوراى شهر تا رفراندوم مربوط به تاسيس جمهورى اسلامى. وقتى مى گويد خواست مردم مبنا است، مبناى مشروعيت حاكميت است، هر نوع موضوعى كه خواست و راى و تمايل مردم بر مى گردد، مشمول اين گفته خواهد شد.
در وضع فعلى من فكر نمى كنم كه گفته آقاى رفسنجانى به چيزى كمتر از انتخابات (تاكيد مى كنم) به چيزى كمتر از انتخابات بر گردد، انتخابات رياست جمهورى. حداقل كف است، آن چيزى كه آقاى رفسنجانى مطرح مى كند، توجه به نتايج انتخابات، بررسى مجدد نتايج انتخابات رياست جمهورى است و سقف آن هم معلوم است: رفراندوم درباره بود و نبود حاكميت جمهورى اسلامى ايران. يعنى تكرار رفراندوم در مورد نظام.
از جمله مسائلى كه آقاى هاشمى رفسنجانى در صحبت هاى خودش در مشهد اشاره كرد، بحثِ اين است كه سانسور در جامعه جواب نمى دهد و اگر رسانه ها آزاد باشند و مردم قانع بشوند، ديگر به خيابان ها نمى آيند. يا بحث زندانيان سياسى، برخورد خشونت بار با تظاهر كنندگان، از جمله زنان، و درست نبود بسيج و سپاه در برابر مردم قرار داده شوند... به نظر شما اين صحبت هايى كه رييس مجلس خبرگان مطرح كرده است را مى توان به نوعى در مقابل مواضع ساير مقام هاى جمهورى اسلامى ايران يعنى رییس قوه مجريه، قضائيه و مقننه و همينطور رهبر جمهورى اسلامى ايران قرار داد؟
هيچ گاه روساى قواى سه گانه و رهبرى جمهورى اسلامى ايران به صراحت نقطه نظرهايى را كه در سخن آقاى رفسنجانى در مشهد مطرح شده، مورد انكار يا تكذيب قرار ندادند. من هم پيش بينى نمى كنم قرار بدهند. آنها در عمل اين موارد را نقض مى كنند.
صحنه هايى كه ما در تظاهرات بعد از انتخابات در خيابان ها ديديم، ضرب و شتم خشونت بار مردم، تاسيس زندان كهريزك و بلاهايى كه آنجا بر سر زندانى ها آمد و دستگيرى وسيع معترضان به نتايج انتخابات و تمام موارد نقض حقوق بشر كه در ايران شاهد آن بوديم، در عمل اتفاق افتاد و به دستور مقام هاى حاكم كنترل كننده قدرت هم بود. ولى آنها در كلام جور ديگرى بيان مى كنند.
رجوع سخن آقاى رفسنجانى به اعمالى است كه در دوره هاى پس از انتخابات صورت گرفته و صراحتا، به ظن من و زعم من، موارد نقض قانون بوده، خارج از قانون اساسى جمهورى اسلامى ايران بوده و اين موارد را مورد تاكيد قرار داده است.
تمام تحليل گران معتقدند كه آنچه بعد از انتخابات رياست جمهورى اتفاق افتاده، تماما نقض قانون است و مسئول آن هم دستگاه رهبرى جمهورى اسلامى ايران، قواى سه گانه مجريه، قضاييه و مقننه است.
مخالفت آقاى هاشمى رفسنجانى با اين كه «بسيج و سپاه را در مقابل مردم قرار دادند كه اين كار درستى نبود»، در تضاد آشكار است با مواضعى كه فرماندهان سپاه پاسداران اتخاذ كردند. يعنى تاكيدى كه آنها دارند بر لزوم ايفاى نقش توسط سپاه و بسيج در مقابل تظاهر كنندگان كه آنها را «فتنه گران» مى نامند. فكر مى كنيد كه اين نوع رويارويى، اين مواضعى كه آقاى هاشمى رفسنجانى اتخاذ كرده، چه پيامدى مى تواند داشته باشد؟
سخنان اخير آقاى رفسنجانى تا آن حد كه در سايت هاى اينترنتى منتشر شده، صريح ترين ابراز مخالفت و نارضايى يكى از مسئولان بلندپايه جمهورى اسلامى ايران است نسبت به اوضاع جارى كشور. نشان دهنده اين است كه مسائل موجود در درون حكومت و بين حكومت و مردم نه تنها حل نشده، بلكه هر دم سير بغرنج شونده تر و پيچيده ترى به خود مى گيرد و در زورآزمايى هايى كه مرحله به مرحله بين جامعه و حكومت به منصه ظهور مى رسد، مورد چالش قرار خواهد گرفت.
نتيجه اين صحبت در عرصه عملى مبارزه اى كه بين مردم و حكومت قرار گرفته رقم مى خورد. اين صحبت ها، نشانه ها و پيام هايى را به جامعه مى فرستد كه وضع فوق العاده بغرنج است، فوق العاده پيچيده است و چالش بسيار جدى است.