گمانه زنی ها درباره گزارش تازه آژانس بين المللی انرژی اتمی حکايت از آن دارد که ايران مسئله مربوط به ذرات پیدا شده اورانيوم با غلظت بالا در مراکز تحقيقات اتمی را حل و فصل کرده است.
خبرگزاری رويترز در گزارشی اختصاصی و به نقل از ديپلمات های مستقر در وين، مقر آژانس، گزارش داده است:« اما اين گزارش آشکار می کند که ايران يک موضوع باقی مانده و با اهميت را به اندازه کافی حل نکرده است که به ارتباط ميان روند غنی سازی اورانيوم، آزمايش های انفجاری در سطح بالا و طراحی موشک مربوط می شود.»
گزارش محمد البرادعی، مدير کل آژانس بين المللی انرژی اتمی قرار است که در فاصله روزهای ۲۰ تا ۲۲ فوريه منتشر و در اختيار شورای حکام آژانس گذاشته شود.
قدرت های بزرگ بين المللی از پيشرفت های آژانس برای بررسی گذشته فعاليت های اتمی جمهوری اسلامی استقبال کرده اند، اما همچنان از برنامه حال حاضر ایران ابراز نگرانی می کنند.
تهران اخيرا سانتريفوژهای پيشرفته ای را آزمايش کرده است که می تواند اورانيوم را سريع تر، غنی سازی کرده و مواد لازم برای ساخت بمب اتمی تولید کند.
شش کشور عضو گروه ۱ + ۵ شامل اعضای دائم شورای امنيت، آمريکا، روسيه، فرانسه، بريتانيا و چين همراه با آلمان پيش نويس قطعنامه ای را به شورای امنيت سازمان ملل متحد ارائه کرده اند که در صورت تصويب نهايی دور سوم تحريم ها عليه جمهوری اسلامی ايران به اجرا درخواهد آمد.
اين در حالی است که محمد البرادعی گفته است او «پيشرفت خوبی» در حل مسائل باقی مانده برنامه اتمی ايران داشته است.
انتظار می رود که اعضای شورای امنيت سازمان ملل زودتر از زمان ارائه گزارش توسط مديرکل آژانس در جريان یافته های آن قرار گيرند.
منشاء اورانیوم پیدا شده
ديپلمات های مستقر در آژانس به خبرگزاری رويترز گفته اند ايران روشن کرده است چگونه و چرا ذرات اورانيوم غنی شده در مقياس بالا در مراکز تحقيقاتی دانشگاه های فنی و علمی اين کشور پيدا شده است.
اين ديپلمات ها حاضر نشده اند تا در باره توضيح ايران اطلاعاتی منتشر کنند، ولی برخی از تحليلگران معتقدند که گزارش آژانس می تواند حاوی اين توضيح باشد که اورانيوم غنی شده در مقياس بالا منشاء خارجی دارد و ناشی از تلاش جمهوری اسلامی برای ساخت بمب اتمی نيست.
آژانس بين المللی انرژی اتمی پيشتر اين استدلال ايران را پذيرفته بود که ذرات پيدا شده در محيط های آزمايشگاهی توسط بازرسان در درون دستگاه هايی بوده که سال ها قبل از شبکه غير قانونی عبدالقدير خان، دانشمند هسته ای پاکستان خريداری شده بود.
- «مسئله مهم اين نيست که ايران در گذشته چه کارهايی انجام داده است بلکه اين است که در حال حاضر چه کاری می کند و يا در آينده چه می خواهد انجام دهد.»
مارک فيتزپاتريک، کارشناس موسسه بين المللی مطالعات استراتژيک در لندن گفته است:«مسئله مهم اين نيست که ايران در گذشته چه کارهايی انجام داده است بلکه اين است که در حال حاضر چه کاری می کند و يا در آينده چه می خواهد انجام دهد.»
وی افزود:«آژانس برای کشف غنی سازی مخفی در آينده، نيازمند دسترسی نامحدود به تمام مناطق ايران است به گونه ای که قادر به نمونه برداری گسترده باشد.»
به گفته ديپلمات ها، جمهوری اسلامی ايران به تعهد خود برای همکاری کافی با آژانس عمل نکرده است و يک مقام آژانس نيز گفته است که بازرسان نيازمند زمان بيشتری برای طرح پرسش های خود و گرفتن پاسخ های ايران هستند.
سازمان های اطلاعاتی آمريکا در سال ۲۰۰۵ از بازرسان خواسته بودند که بر اقدامات ايران در زمينه غنی سازی اورانيوم، آزمايش های انفجاری و تحقيقات آن در رابطه با طراحی کلاهک موشک در مراکز نظامی تمرکز کنند. جمهوری اسلامی ايران اين موارد را «تبليغاتی» دانسته بود.
مرکز برآوردهای اطلاعاتی آمريکا در ماه دسامبر گذشته اعلام کرد که ايران برنامه خود برای ساخت بمب اتمی را در سال ۲۰۰۳ متوقف کرده است.
گرچه اين مرکز می گويد که گزارش خود را بر اساس اطلاعات بسيار به دست آورده، ولی در عين حال گفته است که اين خطر وجود دارد که با ادامه غنی سازی اورانيوم توسط ايران، اين کشور در دهه آينده به توانايی ساخت بمب دست پيدا کند.