در پى انتشار بيانیه ديده بان حقوق بشر مبنى بر شكنجۀ پيش از اعدام زندانيان سياسى و خطر اعدام هفده ايرانى كرد تبار، روز چهارشنبه، يك عضو اين سازمان مدافع حقوق بشر، اعلام کرد كه دست كم ۹ تن ديگر نيز در رابطه با تظاهرات اعتراض آميز انتخابات خرداد ماه سال گذشته در آستانه اعدام قرار دارند.
فراز صانعى، پژوهشگر بخش خاورميانه و شمال آفريقا سازمان ديده بان حقوق بشر، در گفت و گو با رادیو فردا در توضيح هر يك از اين موارد چنين مى گويد:
فراز صانعى: پنج زندانى كه يكشنبه متاسفانه اعدام شدند، شكنجه شده بودند و ما در بيانيه اى كه صادر كرديم، اشاره كرديم كه در سال ۲۰۰۸ با آقاى بهراميان، وكيل فرزاد كمانگر صحبت كرديم و ايشان به ما گفتند كه اولين بار كه موكل خود را ديدند و با او ملاقات داشتند، كاملاً واضح بود براى ايشان كه آقاى فرزاد كمانگر شكنجه شده بود.
خود آقاى فرزاد كمانگر بعداً يك نامه در زندان نوشت و مخفيانه آن را بيرون فرستاد. در نامه تمام جزييات موارد شكنجه را توضيح داده بود. نه تنها آقاى فرزاد كمانگر، ديگران هم... خانم شيرين علم هولى، آقاى وكيلى و ديگران تمامشان در زندان نامه نوشتند و اظهار داشتند كه مقام هاى جمهورى اسلامى در زندان آنها را شكنجه كردند و از طريق شكنجه اعتراف گرفتند.
آقاى صانعى، لحن بيانيه سازمان ديده بان حقوق بشر درمورد عادلانه بودن حكم هاى صادره و همينطور نحوه برگزارى دادگاه هاى انقلاب هم ترديد آميز است.
از ديدگاه ديده بان حقوق بشر و به نظر من سازمان هاى ديگر حقوق بشر و سازمان هاى بين المللى، موقعى كه شما دادگاهى را برگزار مى كنيد كه فقط ده دقيقه به وكيل اجازه مى دهد و تازه آن ده دقيقه هم وكيل اصلاً اجازه صحبت كردن ندارد و فقط پرس و جو از آقاى فرزاد كمانگر كردند كه حداكثر ده دقيقه طول كشيد.
طبق گزارشى كه موجود بود، آقاى بهراميان، وكيل آقاى كمانگر اصلاً اجازه صحبت نداشت. آدم نمى تواند واقعاً تصور كند دادگاهى كه فقط ده دقيقه باشد... و فقط دادگاه آقاى كمانگر ده دقيقه اى نبود، پرس و جويى كه از آقايان ديگر، آقاى وكيلى و ديگران كردند، فكر مى كنم حداكثر ده دقيقه طول كشيد. در اين شرايط به نظر من امكان ناپذير است كه بتوانند يك دادگاه عادلانه برگزار كنند و مسلماً حكمى كه صادر مى شود ما همه، نه فقط ديده بان حقوق بشر، همه بايد به اين حكم ترديد كنند.
در تازه ترين بيانيه ديده بان حقوق بشر، شما نام ۱۷ تن از كردهاى ايرانى را هم كه در آستانه اعدام اند، ذكر كرديد. آيا مطمئن هستيد كه حكم اعدام اين افراد صادر شده است؟
متاسفانه تعدادشان حتى مى تواند از ۱۷ نفر بيشتر باشد. آن تحقيقاتى كه ما چند روز پيش انجام داديم، نشان مى دهد كه حداقل ۱۷ نفر و فقط شهروندان كرد هستند كه ما راجع به آنها صحبت مى كنيم. همانطور كه مى دانيد كسان ديگرى هم هستند كه در رابطه با تجمعات بعد از انتخابات ژوئن سال گذشته، فكر مى كنم حداقل ۹ نفر هستند كه حكم اعدام گرفته اند.
پس خيلى بيشتر از اين ۱۷ نفر هستند كه در معرض خطر هستند و در معرض اعدام اند. شايد پرونده شان الان در مراحل متفاوتى باشد، ولى حكم اوليه را گرفته اند و حكم اعدام اوليه صادر شده است.
فراز صانعى، پژوهشگر بخش خاورميانه و شمال آفريقا سازمان ديده بان حقوق بشر، در گفت و گو با رادیو فردا در توضيح هر يك از اين موارد چنين مى گويد:
پنج زندانى كه يكشنبه متاسفانه اعدام شدند، شكنجه شده بودند و ما در بيانيه اى كه صادر كرديم، اشاره كرديم كه در سال ۲۰۰۸ با آقاى بهراميان، وكيل فرزاد كمانگر صحبت كرديم و ايشان به ما گفتند كه اولين بار كه موكل خود را ديدند و با او ملاقات داشتند، كاملاً واضح بود براى ايشان كه آقاى فرزاد كمانگر شكنجه شده بود.
فرامرز صانعی، پژوهشگر دیده بان حقوق بشر
خود آقاى فرزاد كمانگر بعداً يك نامه در زندان نوشت و مخفيانه آن را بيرون فرستاد. در نامه تمام جزييات موارد شكنجه را توضيح داده بود. نه تنها آقاى فرزاد كمانگر، ديگران هم... خانم شيرين علم هولى، آقاى وكيلى و ديگران تمامشان در زندان نامه نوشتند و اظهار داشتند كه مقام هاى جمهورى اسلامى در زندان آنها را شكنجه كردند و از طريق شكنجه اعتراف گرفتند.
آقاى صانعى، لحن بيانيه سازمان ديده بان حقوق بشر درمورد عادلانه بودن حكم هاى صادره و همينطور نحوه برگزارى دادگاه هاى انقلاب هم ترديد آميز است.
از ديدگاه ديده بان حقوق بشر و به نظر من سازمان هاى ديگر حقوق بشر و سازمان هاى بين المللى، موقعى كه شما دادگاهى را برگزار مى كنيد كه فقط ده دقيقه به وكيل اجازه مى دهد و تازه آن ده دقيقه هم وكيل اصلاً اجازه صحبت كردن ندارد و فقط پرس و جو از آقاى فرزاد كمانگر كردند كه حداكثر ده دقيقه طول كشيد.
طبق گزارشى كه موجود بود، آقاى بهراميان، وكيل آقاى كمانگر اصلاً اجازه صحبت نداشت. آدم نمى تواند واقعاً تصور كند دادگاهى كه فقط ده دقيقه باشد... و فقط دادگاه آقاى كمانگر ده دقيقه اى نبود، پرس و جويى كه از آقايان ديگر، آقاى وكيلى و ديگران كردند، فكر مى كنم حداكثر ده دقيقه طول كشيد. در اين شرايط به نظر من امكان ناپذير است كه بتوانند يك دادگاه عادلانه برگزار كنند و مسلماً حكمى كه صادر مى شود ما همه، نه فقط ديده بان حقوق بشر، همه بايد به اين حكم ترديد كنند.
در تازه ترين بيانيه ديده بان حقوق بشر، شما نام ۱۷ تن از كردهاى ايرانى را هم كه در آستانه اعدام اند، ذكر كرديد. آيا مطمئن هستيد كه حكم اعدام اين افراد صادر شده است؟
متاسفانه تعدادشان حتى مى تواند از ۱۷ نفر بيشتر باشد. آن تحقيقاتى كه ما چند روز پيش انجام داديم، نشان مى دهد كه حداقل ۱۷ نفر و فقط شهروندان كرد هستند كه ما راجع به آنها صحبت مى كنيم. همانطور كه مى دانيد كسان ديگرى هم هستند كه در رابطه با تجمعات بعد از انتخابات ژوئن سال گذشته، فكر مى كنم حداقل ۹ نفر هستند كه حكم اعدام گرفته اند.
پس خيلى بيشتر از اين ۱۷ نفر هستند كه در معرض خطر هستند و در معرض اعدام اند. شايد پرونده شان الان در مراحل متفاوتى باشد، ولى حكم اوليه را گرفته اند و حكم اعدام اوليه صادر شده است.