روزنامه آمریکایی وال استریت جورنال در شماره روز چهارشنبه، ۲۶ دسامبر، با انتشار گزارشی از بروز اختلاف میان پنتاگون و وزارت امور خارجه بر سر نقش ایران در برقراری امنیت در عراق خبر داده است.
این روزنامه می نویسد: مقامات پنتاگون و وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا که مدتها بر سر اداره جنگ عراق و بازسازی آن کشور با یکدیگر اختلاف داشته اند، اکنون با مجادله ای جدید روبرو شده اند.
اختلاف جدید آنها درباره ایران و میزان اعتبار بخشیدن به دولت آن کشور، به خاطر بهبود وضعیت امنیتی اخیر در عراق است.
این اختلاف نشانگر حس بلاتکلیفی دولت آمریکا، در رابطه با چگونگی تفسیر کاهش قابل توجه در تعداد حملات ستیزه جویانه در عراق است. زیرا بخش عمده این حملات توسط بمب های کنارجاده ای انجام می شود که به گفته مقامات آمریکایی ساخت ایران هستند و این حملات طی ماه های اخیر بیش از پنجاه درصد کاهش یافته است. میزان تلفات سربازان آمریکایی نیز متعاقبا کمتر شده است.
- «مقامات پنتاگون و وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا که مدتها بر سر اداره جنگ عراق و بازسازی آن کشور با یکدیگر اختلاف داشته اند، اکنون با مجادله ای جدید روبرو شده اند. اختلاف جدید آنها درباره ایران و میزان اعتبار بخشیدن به دولت آن کشور، به خاطر بهبود وضعیت امنیتی اخیر در عراق است.»
دوست یا دشمن؟
- موضوع بحث: عدم توافق مقامات پنتاگون و وزارت امور خارجه آمریکا در رابطه با اینکه تا چه اندازه باید به دولت ایران به خاطر پیشرفت های امنیتی درعراق اعتبار ببخشند.
- استدلال ها: مقامات وزارت امور خارجه آمریکا معتقدند که ایران جریان ورود سلاح به داخل عراق را مسدود کرده است. از سوی دیگر مقامات وزارت دفاع آمریکا می گویند هنوز برای ابراز اطمینان نسبت به این مسئله بسیار زود است.
- مسئله اصلی: دولت آمریکا در حال سنجیدن این مسئله است، که آیا باید زمینه گفت و گوهای گسترده با دولت ایران را فراهم کند یا نه. گروه بزرگی از مقامات ارشد وزارت امور خارجه آمریکا می گویند که دولت ایران برای مسدود ساختن جریان ورود اسلحه به داخل عراق و برای فشار وارد آوردن به بزرگترین گروه های ستیزه جوی شیعی آن کشور، ازجمله جیش المهدی وابسته به مقتدی صدر گام هایی برداشته است.
برخی از این مقامات می گویند: دولت آمریکا باید درواکنش به این اقدام دولت ایران، مذاکرات دیپلماتیک وسیع تری را با آن کشور آغاز کند.
درعین حال رابرت گیتس، وزیر دفاع ایالات متحده آمریکا و چندین تن از دستیاران ارشد او در پنتاگون می گویند: هنوز برای این نتیجه گیری، که دولت ایران برای انجام تغییر رویه در عراق یک تصمیم استراتژیک گرفته است خیلی زود است.
بسیاری از مقامات ارتش آمریکا معتقدند که علیرغم کاهش تعداد حملات ستیزه جویانه علیه نیروهای آمریکا در عراق، جریان ورود اسلحه به داخل خاک آن کشور همچنان ادامه دارد و شورشیان شیعی در حال انبار کردن این سلاح ها برای استفاده های آتی هستند.
روزنامه وال استریت جورنال به نقل از یک مقام ارشد ارتش آمریکا درعراق می نویسد: «ما شاهد علائم بارزی در زمینه کاهش استفاده از مواد منفجره جی.ای.ام ( ساخت ایران) درعراق هستیم. اما دیدن علائم روشن در رابطه با اینکه آیا این کاهش به این خاطر است که ایران موج ورود این اسباب بازی ها را بسته است یا نه، دشوار است.»
اختلافات و آینده سیاست ها در قبال ایران
اختلاف میان مقامات پنتاگون و وزارت امور خارجه در سیاست های آینده دولت آمریکا علیه ایران نقش قابل توجهی را خواهد داشت.
شماری از مقامات وزارت امور خارجه آمریکا، با استدلال به اینکه کمک ایران برای ایجاد امنیت در عراق، اساس بهبود روابط سرد میان ایران و آمریکا خواهد بود، بر ایجاد یک رابطه دیپلماتیک با ایران اصرار می ورزند.
اما مقامات پنتاگون در مغایرت با این تفکر خط مشی محتاطانه تری را نسبت به ایران توصیه می کنند، و چنین استدلال می کنند که دولت آمریکا باید پیش از آغاز یک مذاکرات گسترده با ایران، مدارک روشن تری بدست آورد که ثابت می کند دولت ایران حقیقتا تصمیم نهایی خود را برای همکاری با آمریکا در ایجاد یک ثبات دائمی در عراق گرفته است.
ولی نصر، کارشناس مسائل ایران در شورای روابط خارجی، که سازمانی پژوهشی بی طرف در شهر نیویورک است به وال استریت جورنال می گوید: آمریکا و ایران اکنون به اندازه کافی از منافع مشترک برخوردارند تا بتوانند مذاکرات مستقیم ارزنده ای را با یکدیگر انجام دهند.
به گفته آقای نصر، دوران پس از جنگ عراق مدتهاست که برای ایران وضعیت دشواری بوجود آورده است. رهبران ایرانی زمانی با توجه به حضور نیروهای ۱۵۰ هزار نفری آمریکا در عراق احساس می کردند که باید با کمک به شورشیان شیعی در داخل عراق از یک حمله نظامی آمریکا به ایران جلو گیری کنند.
اما ولی نصر همچنین می گوید: با توجه به رابطه خوب مقامات دولت ایران با شیعیان عراق، که از سال ۲۰۰۳ تاکنون در مسند قدرت قرار دارند، رهبران ایرانی نیز متقاعد شده اند که آنها باید برای جلوگیری از فروپاشی کامل عراق گام هایی بردارند، به دولت مرکزی عراق کمک کنند و شورشیان رقیب شیعی را از نبرد بر سر پول و قدرت بازدارند.
تفاوت دیدگاه ها
وال استریت جورنال می نویسد: تفاوت میان پنتاگون و وزارت خارجه آمریکا بر سر ایران در روزهای اخیر به وضوح احساس می شود.
آقای گیتس روز جمعه به خبرنگاران گفت: «تاکنون» شاهد مدارک متقاعد کننده ای نبوده است که ثابت کند ایران جریان ورود اسلحه به خاک عراق را مسدود کرده است.
- «اگر وزارت امور خارجه آمریکا نهایتا با انجام مذاکرات با دولت ایران بدون تعلیق برنامه اتمی آن کشور موافقت کند، تعجب نخواهند کرد. زیرا مقامات کاخ سفید قبلا نیز سیاست های مشابه ای را نسبت به کره شمالی و سوریه به پیش گرفته اند. »
در گزارش جدید مشابهی که از سوی پنتاگون در رابطه با عراق منتشر شده ، آمده است که «در کمک های غیر قانونی آموزشی و مالی دولت ایران به ستیزه جویان شیعی عراقی کاهش قابل شناسایی صورت نگرفته است.»
مقامات وزارت امور خارجه آمریکا از سوی دیگر رویه بسیار متفاوتی را در این باره در پیش گرفته اند.
به نوشته این روزنامه آمریکایی، رایان کروکر سفیر ایالات متحده در عراق روز یکشنبه به خبرنگاران در بغداد گفت: «علائمی بدست آمده است که نشان می دهد دولت ایران از نفوذ خود برای کاهش خشونت های شورشیان افراطی شیعی استفاده می کند.»
این اظهار نظر از سوی دیوید ساترفیلد، یک مقام ارشد وزارت امور خارجه آمریکا در عراق نیز منعکس شد.
تحسین و تمجید مقامات وزارت امور خارجه آمریکا از اقدامات اخیر دولت ایران در حالی ابراز می شود که دولت بوش تلاش می کند سیاست های خود در قبال ایران را، پس ارزیابی های اخیر سازمان های اطلاعاتی این کشور درباره کم خطر پنداشتن برنامه اتمی ایران را، بار دیگر مورد سنجش قرار دهد.
وال استریت جورنال می نویسد: شماری از مقامات آمریکایی به طور خصوصی تصدیق کرده اند که ارزیابی های اخیر سازمان برآوردهای اطلاعاتی آمریکا موجب خراب شدن تلاش های دولت آمریکا برای اعمال تحریم های اقتصادی علیه دولت جمهوری اسلامی ایران شده است.
اما این اعتقاد نیز از سوی برخی از اعضای کابینه بوش وجود دارد که برآوردهای این سازمان می تواند دری را به روی مذاکرات مفید در ارتباط با برنامه اتمی ایران و فعالیت های آن کشور در عراق باز کند.
به نوشته این روزنامه، کاندوالیزا رایس، وزیر امور خارجه آمریکا لحن تند و تیز خود نسبت به ایران را پس از انتشار گزارش سازمان های اطلاعاتی این کشور، به طور قابل ملاحظه ای ملایم کرده است.
خانم رایس هفته گذشته، در یک کنفرانس مطبوعاتی جدید اظهار داشت:«آمریکا دارای دشمنان دائمی نیست» و افزود: «در صورتی که ایران فعالیت های غنی سازی اورانیوم خود را متوقف سازد، آماده دیدار با همتای ایرانی خود در هر کجای دنیا خواهد بود.»
روزنامه وال استریت جورنال در پایان می نویسد: شمار رو به رشدی از تحلیلگران سیاسی معقتدند که دولت آمریکا به خاطر ارزیابی های منتشر شده از سوی سازمان برآوردهای اطلاعاتی، نباید تعلیق برنامه اتمی ایران را شرط اصلی مذاکرات گسترده تر تلقی کند.
چند تن از مقامات پیشین دولت آمریکا می گویند: اگر وزارت امور خارجه آمریکا نهایتا با انجام مذاکرات با دولت ایران بدون تعلیق برنامه اتمی آن کشور موافقت کند، تعجب نخواهند کرد. زیرا مقامات کاخ سفید قبلا نیز سیاست های مشابه ای را نسبت به کره شمالی و سوریه به پیش گرفته اند.