افغانستان؛ موفقيت در جنگ عليه طالبان و دوری از الگوی سومالی

دختران مدرسه ای در حال گوش فرا دادن به سخنرانی حامد کرزای، رییس جمهور افغانستان

اعلام انتقال مسئوليت کنترل امنيت داخلی در ولایات بامیان، پنج شير، قسمت اعظم کابل و همچنين شهرهای هرات، لشگرگاه، مزار شريف، از نيرو های ناتو و هم پيمانان آن (ايساف)، به نيروهای محلی افغانستان در ماه ژوئيه سال جاری، گام بزرگی است در راه پيشبرد جنگ عليه طالبان و فراهم ساختن زمينه تشکيل دولت اتحاد ملی در کابل پيش از ترک نيروهای ناتو در پايان سال ۲۰۱۴.

تاريخ آغاز واگذاری بخشی از امنيت داخلی افغانستان از نيروهای ناتو به نيروهای محلی افغان که خبر آن توسط حامد کرزی، رييس جمهور این کشور اعلام شد، همزمان است با تاريخ آغاز کاهش شمار سربازان آمريکايی که در حال حاضر به جنگ عليه طالبان مشغول اند.

مطابق گزارش خبرگزاری رويترز، دولت آمريکا از سال ۲۰۰۲ تاکنون بالغ بر ۲۷ ميليارد دلار به منظور آموزش و تجهيز نيروهای مسلح دولت افغانستان هزينه کرده است. دولت اوباما برای تجهيز نيروهای محلی دولت افغانستان در سال ۲۰۱۲ اعتباری در حدود ۱۲.۸ ميليارد دلار از کنگره درخواست کرده است.

هم اکنون شمار نيروهای مسلح در اختيار دولت مرکزی افغانستان بالغ بر ۳۰۰ هزار نفر است- ۱۷۰هزار نيروی ارتش و ۱۳۵ هزار نيروی انتظامی و امنيتی.

با توجه به انتظار اندکی که تا سال قبل نسبت به امکان موفقيت جنگ عليه طالبان حتی نزد نمايندگان انتخابی مردم افغانستان وجود داشت، پيشرفت های جاری امنيتی و اقتصادی چشمگيرند.

مطابق گزارش ماه فوریه «انجمن بين المللی امنيت و توسعه» که سال هاست در افغانستان به انجام تحقيقات محلی مشغول و تا کنون عموما منتقد سياستهای غرب و ناتو در آن کشور بوده، «خيزش» نيروهای آمريکايی به بهبود چشمگير وضعيت امنيت به خصوص در شهرهای قندهار و هلمند منجر شده است.

ولایت جنوبی هلمند مرکز تجارت ترياک در افغانستان محسوب می شود و تا همين ماه های اخير نيروهای طالبان با آزادی و بدون مانع در آن فعال بوده اند.

طرح امنيتی اوباما

مطابق نظرخواهی تازه ای که توسط بی بی سی در افغانستان صورت گرفته، شمار کسانی که معتقدند ضريب امنيت در ولایت هلمند «خوب» است از ۱۴ در صد در سال ۲۰۰۹ به ۶۷ درصد در حال حاضر افزايش يافته است.

در قندهار که زادگاه طالبان محسوب می شود، اين جنگجويان افراطی اسلام گرا از مناطق کليدی بيرون رانده شده اند.

مطابق طرح «خيزش» نيروهای آمريکايی در افغانستان، که توسط اوباما در دسامبر سال ۲۰۰۹ اجرای آن اعلام شد، ابتدا شمار سربازان آمريکايی در آن کشور تا ۳۰ هزار نفر افزايش و بعد از ۱۸ ماه تدريجا رو به کاهش خواهد گذاشت.

تاريخ شروع کاهش نيروها ماه ژوئيه سال جاری است.

تاکيد ديگر اوباما بر ادامه حضور شمار قابل ملاحظه ای از نيروهای آمريکايی در افغانستان تا انتهای سال ۲۰۱۴ است. به اين ترتيب، نيروهای طالبان مجبور به رويارويی با شرايط ناشی از ادامه جنگ در آن کشور به مدتی بسيار طولانی تر از محاسبات قبلی خواهند بود.

تغيير وضعيت در داخل

همراه با تغيير وضعيت امنيتی در افغانستان، اوضاع اقتصادی، با وجود فساد عميق دولتی و ادامه جنگ عليه طالبان، در آن کشور رو به بهبود گذاشته است.

در سال گذشته تعداد کل تلفات غير نظاميان در افغانستان ۲۸۰۰ نفر بود. در عراق با وجود بهبود شرايط امنيتی، در همان زمان ۴۰۰۰ غير نظامی جان خود را طی درگيری ها از دست دادند. اين در حالی است که جمعيت افغانستان از عراق بيشتر و در نتيجه سرانه تلفات غير نظامی در افغانستان کمتر از عراق است.

آينده اقتصادی

به نسبت کاهش تعداد تلفات جانی غير نظاميان در افغانستان، وضعيت اقتصادی آن کشور نيز رو به بهبود گذاشته است. در سال گذشته درصد رشد اقتصادی کشور بيش از ۲۰ در صد بوده است. اگر چه دولت ايران از اعلام رشد اقتصادی سال پيش و سال قبل از آن خودداری کرده ولی اين رشد در بهتری شرايط در ايران در حدود یک درصد برآورد شده است.

بعد از يک دهه اشغال اتحاد شوروی و داشتن دولت کمونيستی و بعد از تحمل يک دهه حکومت قبيله ای و به دنبال آن استقرار دولت ارتجاعی طالبان و ده سال جنگ داخلی که بعد از سقوط طالبان در آن کشور ادامه يافت، اقتصاد افغانستان تا اندکی قبل تنها متکی به کشت و فروش ترياک و کمک های خارجی بود.

نتايج مطالعات جديد ماهواره ای که در ۴۹ صفحه توسط يک گروه مطالعاتی وابسته به وزارت دفاع آمريکا تهيه و در آخرين شماره مجله آمريکايی «تايم» به آن اشاره شده، افغانستان دارای منابع طبيعی قابل بهره برداری به ارزش تا ۹۰۰ ميليارد دلار است.

در ميان اين منابع از ذخاير عظيم ليتيوم در آن کشور ياد می شود. گفته می شود که افغانستان قادر خواهد شد به بزرگترين توليد کننده ليتيوم در جهان تبديل شود. برای بهره برداری از اين معدن دولت چين تا کنون به عقد قراردادی به ارزش سه ميليارد دلار در افغانستان مبادرت ورزيده است.

علاوه بر معادن طلا که شرکت های غربی تا کنون به ميزان ۵۰ ميليون دلار برای استخراج آن سرمايه گذاری کرده اند، در جنوب کابل ذخاير بزرگ مس کشف شده است. در صورت بهره برداری از اين منابع، افغانستان می تواند با جدا شدن از راهی که به تکرار تجربه سومالی ختم خواهد شد، در مسير اقتصادهای شکوفای شرق آسیا قرار گرفته و به کشور نمونه ای در آسيای مرکزی تبديل شود.

نزول طالبان

مطابق گمانه زنی ها و نظر خواهی های تازه، ميزان هواداری از طالبان به ۱۰ درصد در سراسر افغانستان کاهش يافته است. در نتيجه اين تغيير نگرش افکار عمومی، احساس رضايت و اميد به پيشرفت، نزد مردم افغانستان افزايش يافته است.

جمعيت کابل از ۵۰۰ هزار نفر در زمان حکومت طالبان اينک به سه ميليون نفر افزايش يافته است. در زمان حاکمیت طالبان تعداد دانش آموزان افغانی یک ميليون نفر بود. در حال حاضر بيش از شش ميليون دانش آموز افغانی ( از جمله تعداد قابل ملاحظه ای از دختران) به مدرسه می روند.

در حالی که همچنان شش نفر از هر ۱۰ آمريکايی مخالف ادامه حضور نيروهای آمريکايی در افغانستان اند، از هر ۱۰ افغان، شش نفر نسبت به آمريکا دارای نظر مساعدند.

مهمتر از داشتن نظر مساعد نسبت به آمريکا، يافتن احساس مثبت مردم افغانستان به آينده خود آنها است. مطابق یک نظرخواهی تازه که در مجله تایم آمریکا منتشر شده، از هر ۱۰ افغانی، شش نفر اعتقاد دارند که کشور آنها در مسير درستی قرار دارد.

بايد انتظار داشت که همزمان با ادامه افزايش ضريب امنيت و بهبود اوضاع اقتصادی، تا سال ۲۰۱۴ که نيروهای ناتو آن کشور را ترک می کنند، زمينه لازم برای بروی کار آمدن دولتی سالم تر از دولت کنونی کرزی در کابل فراهم شده و افغانستان حرکت به سمت آينده ای بهتر را با سرعت بيشتری ادامه دهد.

به نظر می رسد مردم افغانستان تدريجا رفاه بيشتر و پيوستن به جامعه جهانی را به حکومت آخوندهای ارتجاعی طالبان ترجيح می دهند.

طالبان که چند سال امنيت خاص خود را به بهای کشتن هزاران مسلمان شيعه در آن کشور بر قرار کرده و همزمان درها را به روی هر گروه تروريستی سنی از هر نقطه از جهان گشوده و اين سرزمين را به يکی از منزوی ترين کشورهای جهان تبديل ساخته بودند اينک رو به تحليل می روند.

افغانستان از الگوی سومالی دور می شود و آرام آرام طبيعت خود را باز می يابد.