ديدار يک روزه علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، از ترکيه اگرچه به منظور تکرار درخواست ميانجيگری آنکارا برای آزاد ساختن بيش از ۴۰ ايرانی گروگان گرفته شده در سوريه انجام شده است، ولی وزير خارجه ايران از اين فرصت برای افزايش شانس گفت و گو با مخالفان اسد در تهران نيز استفاده کرده است.
علی اکبر صالحی در بازگشت به تهران موضوع درخواست از ترکيه پيرامون زمينه سازی تشکيل جلسه ای در تهران مابين نمايندگان دولت بشار اسد و مخالفان را طی گفت و گو با رسانه های دولتی مطرح ساخت.
در گذشته رهبران گروه های سوری مخالف اسد، همکاری های جمهوری اسلامی با دمشق را به شدت محکوم کرده و تهران را به حضور نظامی در کنار بشار اسد متهم ساخته اند. از اين لحاظ قرار دادن ايران و روسيه توسط مخالفان در يک خط و پذيرفتن ميانجيگری تهران از سوی شورشيان سوريه غير عملی و دور از ذهن به نظر می رسد.
تلاش های گذشته روسيه برای يافتن راه حل مسالمت آميز حل بحران سوريه، با وجود انجام گفت و گوی مستقيم با مخالفان اسد در مسکو، به نتيجه نرسيد. به دلايل مشابه، طرح کوفی عنان نيز برای خاتمه دادن به کشتار در سوريه ناموفق ماند.
حمايت محدود
روسيه با وجود حمايت از رژيم اسد در شورای امنيت، مجاری احتياطی لازم برای کنار آمدن با شورشيان را نيز باز نگاه داشته است.
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، در نيمه ماه ژوئن و پس از ديدار با نمايندگان گروه های مخالف اسد در مسکو، اعلام کرد: «روسيه نزديکترين دوست دولت اسد نيست».
پيش از آن حتی امکان پناه دادن به اسد در روسيه نيز در رسانه های مطرح شده بود، که وزير خارجه روسيه به منظور راضی نگاه داشتن مخالفان سوری، موضوع را انکار کرد.
روسيه با درک اين موضوع که ماندگاری رژيم اسد تنها در گرو زمان است، حتی از طرح عبور از او با توسل به راه حل های ديپلماتيک نيز حمايت می کند. اعلام پشتيبانی مسکو از طرح شش ماده ای شکست خورده کوفی عنان و اظهارات مکرر لاوروف در اين زمينه، سياست های مسکو در قبال سوريه و دولت اسد را روشن می سازد.
شکل مطلوب دولت روسيه برای تغيير حکومت در سوريه، الگوی مصر و نحوه کنار گذاشتن مبارک است با اين شرط که مسکو در دمشق مشابه جايگاه واشینگتن در قاهره را بدست آورد.
از اجرای الگوی مصر برای تغيير حکومت در سوريه، اتحاديه عرب هم حمايت می کند. نبيل العربی دبير کل اتحاديه عرب پس از نشست وزيران خارجه کشورهای عربی در قطر در ۲۲ ماه ژوئن، پيشنهاد پناه دادن به اسد و خانواده او را رسما مطرح ساخت.
پيش از وی منصف مزروقی رييس جمهور تونس نيز آمادگی کشور خود را برای پناه دادن به اسد اعلام کرده بود.
عمود خيمه
بر خلاف روسيه، موضع واقعی تهران در قبال رژيم اسد و رضايت دادن به عبور احتمالی از آن چندان روشن نيست. تهران واقف است که رژيم جانشين اسد، حتی در صورت تشکيل شدن از راه انتخابات، با در نظر گرفتن اکثريت سنی مذهب در آن کشور، در خط دوستی با جمهوری اسلامی قرار نخواهد گرفت.
دولت تهران اسد را آخرين شانس حفظ سوريه به عنوان يک متحد استراتژيکی می داند و از تمام توان خود برای حفظ او استفاده خواهد کرد.
تهران از زبان عباس عراقچی معاون وزير امور خارجه جمهوری اسلامی، بشار اسد را هنوز «خيمه ساختار سياسی سوريه» می خواند. مفهوم ساده اين تعريف، ضرورت حفظ اسد در دمشق (از نگاه تهران) برای پيشگيری از فروريختن «ساختار سياسی سوريه» است، در حالی که شورشيان ضد دولتی، فروريختن از اين ساختار را هدف قرار داده اند.
از اين جهت تلاش تهران برای ميانجيگری مابين اسد و مخالفان دست کم از عدم اعتماد يک سوی اصلی منازعه محروم است.
با وجود غيبت قابل انتظار مخالفان اسد در تهران، جمهوری اسلامی احتمالا به تلاش های خود برای يافتن راه حل بحران سوريه، و يا تظاهر به آن، ادامه خواهد داد.
در بهترين شرايط روسيه، چين، قطر و احتمالا ترکيه نمايندگانی را راهی تهران خواهند کرد، ولی در غيبت نمايندگان گروه های مخالف اسد، جلسه مشورتی تهران از دست يافتن به هر نتيجه عمده باز خواهد ماند.
بی اعتمادی رهبران گروه های مخالف اسد به جمهوری اسلامی در حدی است که حتی در مورد گروگان های اخير تاکنون کمترين تمايلی برای معامله نشان نداده اند چه رسد به قبول دعوت به ديدار از تهران و گفت و گو با دولت اسد.
اظهارات نمايندگان گروهای مسلح سوری در رابطه با گروگان های ايرانی حاکی از روش تلافی جويانه آنها در برخورد با جمهوری اسلامی است. اعلام خبر تایيد نشده کشته شدن سه نفر از گروگان ها و پيش بينی احتمال کشته شدن تعداد بيشتری از آنها، که تهران را به شدت نگران ساخته است، در حالی صورت می گيرد که در گذشته با پا در ميانی ترکيه، آزادی گروه ديگری از ايرانيان به اسارت درآمده در سوريه با وجود داشتن ماموريت دولتی، تامين شده بود.
برگزاری جلسه آشتی و سازش مابين نمايندگان اسد و مخالفان در تهران، در حالی که بحران جاری در سوريه را شورشيان «انقلاب» و جمهوری اسلامی آن را «اعتراضات»، و دمشق «توطئه تروريستی» می خوانند راه به جايی نخواهد برد.
در وضعيت جاری، اقدامات سياسی جمهوری اسلامی ایران در آنکارا، دوحه، بيروت و دمشق برای نجات جان گروگان هايی که در اسارت ارتش آزاد سوريه قرار دارند از تلاش بی نتيجه برای آشتی دادن مخالفان اسد با دولت کنونی سوريه قابل توجيه تر می نمايد، اگرچه ادامه حمايت بی قيد و شرط تهران از اسد، می تواند اين تلاش ها را تا تعيين تکليف نهايی جنگ داخلی در سوريه بی نتيجه بگذارد.
علی اکبر صالحی در بازگشت به تهران موضوع درخواست از ترکيه پيرامون زمينه سازی تشکيل جلسه ای در تهران مابين نمايندگان دولت بشار اسد و مخالفان را طی گفت و گو با رسانه های دولتی مطرح ساخت.
در گذشته رهبران گروه های سوری مخالف اسد، همکاری های جمهوری اسلامی با دمشق را به شدت محکوم کرده و تهران را به حضور نظامی در کنار بشار اسد متهم ساخته اند. از اين لحاظ قرار دادن ايران و روسيه توسط مخالفان در يک خط و پذيرفتن ميانجيگری تهران از سوی شورشيان سوريه غير عملی و دور از ذهن به نظر می رسد.
تلاش های گذشته روسيه برای يافتن راه حل مسالمت آميز حل بحران سوريه، با وجود انجام گفت و گوی مستقيم با مخالفان اسد در مسکو، به نتيجه نرسيد. به دلايل مشابه، طرح کوفی عنان نيز برای خاتمه دادن به کشتار در سوريه ناموفق ماند.
حمايت محدود
روسيه با وجود حمايت از رژيم اسد در شورای امنيت، مجاری احتياطی لازم برای کنار آمدن با شورشيان را نيز باز نگاه داشته است.
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، در نيمه ماه ژوئن و پس از ديدار با نمايندگان گروه های مخالف اسد در مسکو، اعلام کرد: «روسيه نزديکترين دوست دولت اسد نيست».
پيش از آن حتی امکان پناه دادن به اسد در روسيه نيز در رسانه های مطرح شده بود، که وزير خارجه روسيه به منظور راضی نگاه داشتن مخالفان سوری، موضوع را انکار کرد.
روسيه با درک اين موضوع که ماندگاری رژيم اسد تنها در گرو زمان است، حتی از طرح عبور از او با توسل به راه حل های ديپلماتيک نيز حمايت می کند. اعلام پشتيبانی مسکو از طرح شش ماده ای شکست خورده کوفی عنان و اظهارات مکرر لاوروف در اين زمينه، سياست های مسکو در قبال سوريه و دولت اسد را روشن می سازد.
شکل مطلوب دولت روسيه برای تغيير حکومت در سوريه، الگوی مصر و نحوه کنار گذاشتن مبارک است با اين شرط که مسکو در دمشق مشابه جايگاه واشینگتن در قاهره را بدست آورد.
از اجرای الگوی مصر برای تغيير حکومت در سوريه، اتحاديه عرب هم حمايت می کند. نبيل العربی دبير کل اتحاديه عرب پس از نشست وزيران خارجه کشورهای عربی در قطر در ۲۲ ماه ژوئن، پيشنهاد پناه دادن به اسد و خانواده او را رسما مطرح ساخت.
پيش از وی منصف مزروقی رييس جمهور تونس نيز آمادگی کشور خود را برای پناه دادن به اسد اعلام کرده بود.
عمود خيمه
بر خلاف روسيه، موضع واقعی تهران در قبال رژيم اسد و رضايت دادن به عبور احتمالی از آن چندان روشن نيست. تهران واقف است که رژيم جانشين اسد، حتی در صورت تشکيل شدن از راه انتخابات، با در نظر گرفتن اکثريت سنی مذهب در آن کشور، در خط دوستی با جمهوری اسلامی قرار نخواهد گرفت.
دولت تهران اسد را آخرين شانس حفظ سوريه به عنوان يک متحد استراتژيکی می داند و از تمام توان خود برای حفظ او استفاده خواهد کرد.
تهران از زبان عباس عراقچی معاون وزير امور خارجه جمهوری اسلامی، بشار اسد را هنوز «خيمه ساختار سياسی سوريه» می خواند. مفهوم ساده اين تعريف، ضرورت حفظ اسد در دمشق (از نگاه تهران) برای پيشگيری از فروريختن «ساختار سياسی سوريه» است، در حالی که شورشيان ضد دولتی، فروريختن از اين ساختار را هدف قرار داده اند.
از اين جهت تلاش تهران برای ميانجيگری مابين اسد و مخالفان دست کم از عدم اعتماد يک سوی اصلی منازعه محروم است.
با وجود غيبت قابل انتظار مخالفان اسد در تهران، جمهوری اسلامی احتمالا به تلاش های خود برای يافتن راه حل بحران سوريه، و يا تظاهر به آن، ادامه خواهد داد.
در بهترين شرايط روسيه، چين، قطر و احتمالا ترکيه نمايندگانی را راهی تهران خواهند کرد، ولی در غيبت نمايندگان گروه های مخالف اسد، جلسه مشورتی تهران از دست يافتن به هر نتيجه عمده باز خواهد ماند.
بی اعتمادی رهبران گروه های مخالف اسد به جمهوری اسلامی در حدی است که حتی در مورد گروگان های اخير تاکنون کمترين تمايلی برای معامله نشان نداده اند چه رسد به قبول دعوت به ديدار از تهران و گفت و گو با دولت اسد.
اظهارات نمايندگان گروهای مسلح سوری در رابطه با گروگان های ايرانی حاکی از روش تلافی جويانه آنها در برخورد با جمهوری اسلامی است. اعلام خبر تایيد نشده کشته شدن سه نفر از گروگان ها و پيش بينی احتمال کشته شدن تعداد بيشتری از آنها، که تهران را به شدت نگران ساخته است، در حالی صورت می گيرد که در گذشته با پا در ميانی ترکيه، آزادی گروه ديگری از ايرانيان به اسارت درآمده در سوريه با وجود داشتن ماموريت دولتی، تامين شده بود.
برگزاری جلسه آشتی و سازش مابين نمايندگان اسد و مخالفان در تهران، در حالی که بحران جاری در سوريه را شورشيان «انقلاب» و جمهوری اسلامی آن را «اعتراضات»، و دمشق «توطئه تروريستی» می خوانند راه به جايی نخواهد برد.
در وضعيت جاری، اقدامات سياسی جمهوری اسلامی ایران در آنکارا، دوحه، بيروت و دمشق برای نجات جان گروگان هايی که در اسارت ارتش آزاد سوريه قرار دارند از تلاش بی نتيجه برای آشتی دادن مخالفان اسد با دولت کنونی سوريه قابل توجيه تر می نمايد، اگرچه ادامه حمايت بی قيد و شرط تهران از اسد، می تواند اين تلاش ها را تا تعيين تکليف نهايی جنگ داخلی در سوريه بی نتيجه بگذارد.