کمیته روابط خارجی مجلس عوام بریتانیا در گزارش مفصلی که روز دوشنبه، ۱۴ ژوئیه، منتشر کرد، سیاست خارجی دولت بریتانیا در قبال ایران را مورد نقد و بررسی قرار داده است.
وظیفه این کمیته، بررسی هزینه‌ها، مدیریت و سیاست‌های وزارت امور خارجه بریتانیا و شعبه‌های آن است.
Your browser doesn’t support HTML5
گفتگوی حسین قویمی با مهرداد خوانساری، دیپلمات پیشین و تحلیل گر سیاسی
گزارش امسال این کمیته، طیف وسیعی از موضوعات را شامل می‌شود: تمرکز بر منافع مشترک دو کشور ایران و بریتانیا، تلاش برای بهبود روابط سازنده و حساب شده بین دو کشور در سطوح مختلف سیاسی، استراتژیکی، تجاری و فرهنگی، و همچنین موضوعاتی نظیر حقوق بشر، نقش دولت حسن روحانی، و همچنین برنامه‌های اتمی ایران از آن جمله‌اند.
نویسندگان گزارش کمیته روابط خارجی مجلس عوام بریتانیا می‌نویسند: «سالهاست که روابط ایران و بریتانیا رو به سردی نهاده و بی‌اعتمادی بر هر دو کشور سایه افکنده است. این بی‌اعتمادی، زاییده ترسی است که طرفین از یکدیگر دارند؛ ترس از مداخله در امور یکدیگر و بی‌ثبات شدن کشورشان توسط آن دیگری.»
از نظر نویسندگان این گزارش، دو کشور ایران و بریتانیا بر این باور بوده‌اند که منافع مشترک چندانی ندارند و همین باور باعث شده تا فرصت‌های زیادی از سوی هر دو طرف از بین برود.
این نویسندگان معتقدند که چالش‌های متعدد و عمیقی بر سر راه روابط ایران و بریتانیاست. از نظر این افراد تا زمانی که طرفین به یکدیگر اعتماد نکنند، منافع بریتانیا در ایران تامین نمی‌شود. یکی از راه‌های ایجاد اعتماد که در این گزارش پیشنهاد شده، این است که بریتانیا باید حداقل به بخشی از نگرانی‌های خود درباره نقش ایران در امنیت و ثبات منطقه پایان دهد.
در این گزارش از وزارت امور خارجه بریتانیا خواسته شده است تا زمان مناسبی را مشخص کند که در آن، رنج و محنت ایرانی‌ها در جریان جنگ ایران- عراق توسط بریتانیا به رسمیت شناخته شده، یا این کشور به نقش خود در سقوط دولت محمد مصدق در سال ۱۹۵۳ اعتراف کند.
در گزارش یاد شده آمده است این اقدامات در صورتی دنبال شود که ایران نیز ابتکار مشابهی را در پیش گرفته و به حمایت خود از تروریسم، حمله به سفارت بریتانیا یا دیگر رفتار‌ها در گذشته صحه بگذارد.
گزارش کمیته روابط خارجی همچنین به مسئله نقض حقوق بشر در ایران می‌پردازد و از دولت بریتانیا می‌خواهد در هر شرایطی مخالفتش را با نقض حقوق بشر در ایران اعلام کند. اعدام، پیگرد و تعقیب قانونی شهروندان به خاطر اعتقادات دینی و همچنین نقص آزادی بیان از جمله موارد نقض حقوق بشر در ایران عنوان شده است.
نویسندگان این گزارش، تصمیم به بازگشایی سفارت بریتانیا در تهران را تصمیمی مثبت و سازنده ارزیابی کرده و معتقدند دو کشور باید سطح روابط دیپلماتیک خود را افزایش دهند.
این گزارش در ادامه به مسئله هسته‌ای ایران می‌پردازد و می‌نویسد که هنوز توضیح قانع کننده‌ای از سوی ایران ارائه نشده است که ثابت کند چرا این کشور برای استفاده صلح آمیز از برنامه هسته‌ای، به اورانیوم غنی شده نیاز دارد.
نویسندگان این گزارش معتقدند که تلاش ایران برای دستیابی به اورانیوم غنی شده‌ای که می‌تواند مصارف نظامی داشته باشد گویای این حقیقت است که ایران، گوشه چشمی هم به سلاح هسته‌ای دارد.
این گزارش در عین حال با بیان این نکته که هنوز هیچ مدرکی ارائه نشده که ثابت کند ایران در پی دستیابی به سلاح هسته‌ای است، از تصمیم دولت بریتانیا برای مشارکت در مذاکرات هسته‌ای ایران حمایت کرده و خواستار اجرای توافقنامه‌ای شده است که گروه ۱+۵ در نوامبر گذشته در ژنو بر سر آن به توافق رسید.
بخش دیگری از گزارش کمیته روابط خارجی مجلس عوام بریتانیا به حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی ایران، اختصاص دارد. نویسندگان گزارش معتقدند که حسن روحانی لزوما اصلاح طلب نیست.
به گفته این نویسندگان، آقای روحانی مصلحت اندیشی است که می‌خواهد با رفع تحریم‌ها، شرایط زندگی را در ایران بهبود ببخشد، اما در عین حال، تلاش دارد تا آنجایی که ممکن است، برنامه هسته‌ای ایران را هم حفظ کند.
با این حال، نویسندگان این مقاله معتقدند از آنجایی که حسن روحانی با رای مردم ایران به ریاست جمهوری رسیده و از حمایت مردمی بالایی برخوردار است، کشورهای ۱+۵ می‌توانند با او، به عنوان نماینده معتبر و صاحب اقتدار ملت ایران، وارد گفت‌و‌گو شوند.
این گزارش در پایان خواستار تسهیل تجارت کالاهای انسانی و بشردوستانه با ایران شده است.