در پی بهبود روابط اتحادیه اروپا با تهران و از طرفی سرد شدن روابط با مسکو، این اتحادیه در سکوت به دنبال پیگیری برنامه واردات گاز از ایران است.
به گزارش روز چهارشنبه دوم مهرماه خبرگزاری رویترز، دو شرط برای اجرای این طرح لازم است، اما به گفته یک منبع آگاه در کمیسیون اروپا هیچ کدام از آن‌ها منجر به دلسرد شدن اروپا برای محقق کردن این برنامه نمی‌شود.
نخستین پیش شرط، برداشته شدن تحریم‌های بین المللی وضع شده علیه ایران است و دیگری ساخته شدن تاسیسات و خطوط لوله است.
این منبع آگاه اظهار داشت: «ایران در صدر اولویت‌های ما برای برنامه‌های میان مدت است که می‌تواند به ما کمک کند وابستگی‌مان به گاز روسیه را کاهش دهیم».
وی افزود: «گاز ایران به راحتی می‌تواند به اروپا منتقل شود. از نظر سیاسی نیز تهران و غرب به وضوح به هم نزدیک‌تر شده‌اند».
روسیه اکنون بزرگ‌ترین تامین کننده گاز طبیعی اروپا محسوب می‌شود و حدود یک سوم گاز مصرفی کل این قاره به ارزش هشتاد میلیارد دلار از روسیه تامین می‌شود.
اتحادیه اروپا که به خاطر درگیری‌های اوکراین، مسکو را تحریم کرده است بیش از هر زمان دیگری به تامین گاز از یک منبع دیگر احساس نیاز می‌کند.
ایران که خود زیر فشار تحریم‌های بین‌المللی است، پس از روسیه دومین دارنده ذخایر گاز طبیعی دنیا است و با توجه به پیشرفت مذاکرات هسته‌ای تهران با غرب، گزینه‌ای بالقوه برای جایگزین کردن مسکو در زمینه تامین گاز مصرفی است.
البته بر اساس برخی گزارش‌ها، مانند گزارش سالانه شرکت بریتیش پترولیوم، ایران با ۳۳ تریلیون متر مکعب، بزرگ‌ترین ذخایر گازی دنیا را دارد.
رویترز می‌نویسد: در یکی از گزارش‌های اتحادیه اروپا آمده است که «پتانسیل بالا برای تولید گاز، اصلاحات داخلی در صنعت انرژی و بهبود روابط با غرب از ایران جایگزینی مطمئن برای روسیه ساخته است».
هر چند در ادامه گزارش آمده که با توجه به تحریم‌ها و نبودن تاسیسات زیربنایی و خطوط لوله لازم، ایران در کوتاه مدت نمی‌تواند تامین کننده مطمئنی برای گاز مورد نیاز اروپا باشد.
در گزارش‌های دیگر مربوط به امنیت انرژی اتحادیه اروپا، به برنامه‌های این اتحادیه برای واردات گاز از کشورهای آسیای میانه و ایران نیز اشاره شده است.
ایران نیز تمایل خود را برای صادرات گاز به اروپا اعلام کرده است.
حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران روز چهارشنبه دوم مهر در دیدار با هاینز فیشر، رییس جمهوری اتریش، در نیویورک اعلام کرد که ایران می‌تواند منبع مطمئنی برای تامین گاز اروپا باشد.
انتظار نمی‌رود که تحریم‌های وضع شده علیه ایران در آینده نزدیک رفع شود. دیپلمات‌های غربی دستیابی به توافق نهایی تا مهلت تعیین شده، یعنی ۲۴ نوامبر، را غیرمحتمل می‌دانند.
ایران و کشورهای عضو گروه ۵+۱ هم اکنون در نیویورک در حال مذاکره برای رسیدن به توافق نهایی بر سر برنامه هسته‌ای تهران هستند.
کار‌شناسان معتقند که ایران بازار گاز آسیا را به رقیبش قطر باخته است، در نتیجه باید برای جذب مشتریان جدید به سمت اروپا برود.
فرانک اومباخ، رییس تحقیقات انرژنی کالج کینگ در لندن در همین خصوص اظهار داشت: «ایران علاقه زیادی به صادات گاز به اروپا دارد. عده زیادی از نخبگان سیاسی و اقتصادی ایران و شرکت‌های غربی همگی در انتظار پایان یافتن تحریم‌ها هستند».
محتمل‌ترین راه انتقال گاز ایران به اروپا از طریق ترکیه است. ترکیه خود مشتری گاز ایران است، اما خط لوله کنونی (تبریز- آنکارا) ظرفیت لازم برای صادرات گاز به اروپا را ندارد.
ایران مدت‌هاست که در نظر دارد تا خط لوله‌ای برای انتقال گاز از میدان بزرگ پارس جنوبی به مشتریان اروپایی احداث کند.
پیش از این غول‌های گازی اروپایی یعنی «توتال» فرانسه و «انی» ایتالیا برای سرمایه گذاری در میدان پارس جنوبی اعلام آمادگی کرده بودند.
این میدان مشترک بین ایران و قطر ذخایری در حدود ۵۰ تریلیون متر معکب دارد که برای تامین نیاز یکصد سال اروپا کافی است.
ارزیابی‌های اولیه حاکی است که در صورت لغو تحریم‌ها و تزریق سریع منابع مالی، ایران قادر خواهد بود که در اواسط دهه ۲۰۲۰ میلادی، سالانه ده تا بیست میلیارد متر مکعب گاز به ترکیه و اروپا صادر کند.