نابودی ۷۰ درصد فيلم‌های صامت سینمای آمریکا در ۱۰۰ سال گذشته

بر اساس گزارش کتابخانه کنگره آمریکا، فیلم‌های صامت چارلی چاپلین (نفر دوم از راست) و مری پیکفورد (نفر سوم) حفظ شده‌اند.

بر اساس گزارشی که روز چهارشنبه، ۱۳ آذرماه، منتشر شد، بخش عظيمی از فيلم‌های بلند صامت که در آمريکا ساخته شده بودند طی دهه‌های گذشته و به طور مشخص ظرف يکصد سال گذشته از بين رفته‌اند.

کتابخانه کنگره آمريکا در نخستين بررسی جامع خود که دو سال طول کشيده، در گزارشی تاکید کرده است، احتمال قوی وجود دارد که بيش از ۷۰ درصد از اين فيلم‌ها از دست رفته باشد.

خبرگزاری آسوشيتدپرس که اين گزارش را منعکس کرده است، افزوده که بين سال‌های ۱۹۱۲ تا ۱۹۳۰ نزديک به ۱۱ هزار فيلم بلند صامت در آمريکا ساخته شد ولی بر اساس گزارش کتابخانه کنگره آمريکا، در حال حاضر تنها ۱۴ درصد از اين فيلم‌ها در قالب نسخه اصلی خود باقی مانده‌اند. حدود ۱۱ درصد از فيلم‌های باقی مانده به صورت نسخه خارجی بوده يا کيفيت پايينی دارند.

در اوج سينمای صامت آمریکا بين سال‌های ۱۹۱۲ تا ۱۹۲۹ – و پيش از ظهور شبکه‌های راديویی و تلويزيونی- فيلم‌های اين دوران محبوب‌ترين منابع سرگرمی مردم بودند. در دهه ۱۹۲۰ سالن‌های نمايش فيلم در آمريکا هر هفته ميزبان ۴۶ ميليون تماشاچی بودند و اين در حالی بود که جمعيت اين کشور ۱۱۶ ميليون نفر بود.

ديويد پيرس، تاريخ‌نگار و مجموعه‌دار، که اين تحقيق را برای کتابخانه کنگره آمريکا انجام داده است، می‌گويد که فيلم‌های صامت از معدود اشکال هنری نابود شده هستند.

وی گفته است: «اين يک شيوه منسوخ شده در زمينه داستانگويی است، و بهترين فيلم‌های آن دوران امروزه نيز مانند زمانی که برای نخستين بار اکران شدند تاثیرگذار هستند. هنگامی که شما صدا را از يک روایت داستانی می‌گيريد، برای افراد خلاقی که باید داستان‌ها را در قالب يک الگوی تصويری روايت می‌کنند، يک چالش به شمار می رود. و به نظر من، اين محدوديت باعث می‌شود که فيلم‌ها اثرگذار باشند».

از جمله آثار صامت معروفی که گفته می‌شود از دست رفته‌اند می‌توان به فيلم «کلئوپاترا» مربوط به سال ۱۹۱۷، «گتسبی بزرگ» ۱۹۲۶، «لندن پس از نيمه شب» ساخته لون چنی در سال ۱۹۲۷ و «ميهن‌پرست» مربوط به سال ۱۹۲۸ اشاره کرد.

آثار سينمايی ستاره‌هايی چون باستر کيتون، چارلی چاپلين و مری پيکفورد همچنان حفظ شده‌اند. موزه هنرهای مدرن در نيويورک، کتابخانه کنگره آمريکا و ساير آرشيوهای این کشور، دهه‌هاست که از فيلم‌های ساخته شده در دوران صامت نگهداری می‌کنند. اما اين بررسی نشان می‌دهد که در مقابل هر فيلم کلاسيکی که باقی مانده، شش فيلم از دست رفته است.

ديويد پيرس در گزارش خود می‌نويسد که آسيب پذيری نيترات فيلم در برابر آتش و نابودی تدريجی آنها، همراه با غفلت و از بين بردن نسخه‌های چاپی و نگاتيو فيلم‌ها توسط استودیوها عامل اصلی از دست رفتن آثار سينمايی صامت هستند.

متروگلدين ماير از استوديوهای عمده فيلمسازی در دوران صامت، اقدام به حفظ و نگهداری آثار اولیه سينمايی خود کرده است. اين استوديو همچنين نسخه‌های اصلی فيلم‌ »بر باد رفته» و «جادوگر شهر از» از ساخته‌های خود را حفظ کرده، و آگهی‌های تجاری مربوط به فيلم‌های قديمی همراه با نسخه‌های نمايش سينمايی و تلويزيونی را نگهداری کرده است.

دويد پيرس می‎گويد که بر خلاف ساير استوديوها، متروگلدین مایر بر روی آرشيو فيلم‌اش سرمايه گذاری کرده و ۱۱۳ فيلم صامت توليد و توزيع شده توسط اين استوديو را نجات داده است.

متروگلدين ماير همچنين نسخه‌های چاپی و نگاتيو آرشيو خود را در ابتدا به مرکز جرج ايستمن در روچستر نيويورک اهداء کرد. در حال حاضر حدود ۶۸ درصد فيلم‌های صامت اين استوديو همچنان وجود دارند.

در همان زمان، کمپانی پارامونت پيکچرز که از نخستين استوديوهای عمده فيلمسازی بود، تنها شمار معدودی از يک هزار و ۲۲۲ فيلم بلند صامت ساخت خود را نگهداری کرد.

بر اساس گزارش کتابخانه کنگره آمريکا، اين کمپانی تا دهه ۱۹۸۰ هيچ برنامه‌ای برای حفظ و نگهداری فيلم‌های صامت خود نداشت و در حال حاضر تنها ۲۹ درصد عناوين و بخش‌هايی از اين فيلم‌ها را در اختيار دارد. در حال حاضر بايد در آرشيوهای خارجی و مجموعه داران خصوصی به دنبال فيلم‌های باقی مانده از دوران صامت گشت.

جيمز بيلينگتون از ديگر نويسندگان گزارش ياد شده، نوشته است که ملت آمريکا بخش عمده‌ای از آثار خلق شده خود را در دورانی که فيلم‌های آمريکايی به اوج دستاوردهای خود رسیدند، از دست داده است.

وی افزوده است: «از دست رفتن فيلم‌های دوران صامت آمريکا هشداری در زمينه از دست رفتن پيشينه فرهنگی ملت ماست».