رسانههای خارجی در گزارشها و تحلیلهای خود در ارتباط با ایران، همچنان موضوع توافق اتمی را محور نوشتههای خود قرار داده و چشمانداز احتمالی سرمایهگذاری کشورهای غربی در ایران را بررسی کردهاند.
توافق اتمی ایران روز ۲۳ تیرماه در وین، پایتخت اتریش، میان تهران و شش قدرت جهانی حاصل آمد که بر اساس آن بخش زیادی از تحریمهای ایران لغو خواهند شد مشروط به اینکه ایران بسیاری از فعالیتهای هستهایش را تعطیل کرده و اجازه دهد تا بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره گذشته این برنامه راستیآزمایی کنند.
این توافق هم اکنون در کنگره آمریکا در دست بررسی است و علاوه بر جمهوریخواهان و برخی از دمکراتهای سرشناس، در اسرائیل نیز با مخالفتهای شدید بویژه از سوی بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر، روبرو شده است.
با این حال، برخی از مقامها و رهبران اپوزیسیون اسرائیل گفتهاند که گرچه توافق اتمی با ایران بد است ولی با رویکرد آقای نتانیاهو به این موضوع مخالف هستند.
در تازهترین موضعگیری مخالفان نخست وزیر اسرائیل، ایساک هرتزوگ، رهبر «اتحادیه صهیونیست» به ۲۴ نماینده دمکرات عضو کنگره آمریکا گفته که «توافق قدرتهای جهانی با ایران خطرناک است ولی با نتانیاهو درباره نوع برخورد با این قضیه مخالف است».
بر اساس گزارش روز یکشنبه ۱۹ مرداد روزنامه «جروزالم پست»، وی در توضیح گفت که «هر اسرائیلی میهنپرستی بایستی نگران این توافق باشد و من از منتقدان اصلی جنبههای مختلف این توافق هستم».
آقای هرتزوگ، ایران را به یک «ببر گرسنه» در خاورمیانه تشبیه کرده است که این توافق، دست آن را باز میگذارد و این موضوع، خطر «بیثباتی منطقه و از بین رفتن توازن قوا میان کشورهای میانهرو و افراطی را به دنبال خواهد داشت، ضمن اینکه به ایران مشروعیت میدهد تا ظرف ۱۰ تا ۱۵ سال تا آستانه هستهای شدن پیش برود».
وی با این حال تاکید کرد او هیچ برنامهای برای دخالت در تصمیمگیری آمریکا یا توصیه به اعضای کنگره ندارد که چگونه رای دهند، یا اینکه بخواهد رییس جمهوری آمریکا را به چالش بکشاند.
رهبر اتحادیه صهیونیست گفته که «مناسبات میان ما امری حیاتی برای امنیت ملی اسرائیل است و به نظرم، بحثهای میان ما و آمریکاییها، بحثهای درون خانوادگی است. ما باید قواعدی داشته باشیم تا این بحثها را مدیریت و کنترل کنیم و نباید از خطوط قرمز رد شویم».
مخالفان توافق «تشنه ورود به جنگ نیستند»
روزنامه آمریکایی «واشینگتن پست» در یادداشتی به قلم فردریک ساموئل هیات، از موضع اوباما در یکی دانستن مخالفان توافق ایران و طرفداران جنگ عراق انتقاد کرده و گفته است که سیاستمداران و صاحبنظران باید از سابقه خود شناخته شوند.
وی که از طرفداران جنگ عراق در سال ۲۰۰۲ بوده است، گفته که جو بایدن، هیلاری کلینتون و جان کری از هواداران این جنگ بودهاند که هم اکنون مدافع توافق ایران شدهاند.
نویسنده سپس به سابقه باراک اوباما در ورود به درگیریهای لیبی، سوریه و عراق اشاره کرده و در عین حال تهدیدهای رییس جمهوری آمریکا را یادآور شده که گفته است «اگر لازم باشد از زور برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای استفاده میکنیم».
فردریک هیات با بیان اینکه «استفاده از گزینه نظامی باید آخرین راه حل باشد» میگوید: «همان طور که اوباما نشان داده است، جنگ اجتناب ناپذیر نیست و استفاده از زور در اوایل هر بحرانی، یا حتی تهدید به استفاده از آن، میتواند مانع از خونریزیهای بیشتر بعدی شود».
با این حال، نویسنده واشینگتن پست تاکید کرده که عقبنشینی رییس جمهوری آمریکا از موضع خود در زمینه «استفاده از گزینه نظامی در صورت نیاز» به وضوح توسط ایرانیها مورد بهرهبرداری قرار گرفته است و باراک اوباما نسبت به اهداف اولیهاش در زمینه برنامه اتمی ایران ناکام مانده است؛ اهدافی چون ظرفیت غنی سازی ایران، پاسخگویی تهران در قبال گذشته برنامه هستهایش و بازرسیها که ایران میتواند آنها را به عقب بیاندازد.
واقعیت عریان در ایران احتمالا روند (هجوم سرمایهگذاران غربی) را معکوس خواهد کرد؛ واقعیتهایی چون اینکه «ایران از نظر وضعیت کسب و کار، رتبه ۱۳۰ در میان ۱۸۹ کشور جهان دارد» و «فساد در سطح گستردهای رواج دارد و بسیاری از صنایع در کنترل سپاه پاسداران است که فرماندهان آن مخالف هرگونه گشایش در روابط با غرب هستند».روزنامه واشینگتنپست
وی در عین حال گفته که همین توافق ناقص بهتر از گزینههای دیگر است ولی این بدان معنی نیست که مخالفان این توافق «تشنه جنگ دیگری هستند».
«جویندگان طلا» در ایران و سرنوشت رضاییان
روزنامه «واشینگتنپست» مقاله دیگری درباره ایران به چاپ رسانده است با عنوان «ریسک سرمایهگذاری در ایران». این مقاله که بازتاب دهنده دیدگاه روزنامه است، با اشاره به هجوم مقامهای دولتی و سرمایهگذاران ایتالیایی، فرانسوی، آلمانی، اسپانیایی و سوئیسی به ایران در ماه ژوئیه برای بهرهگیری از توافق وین، آنها را به جویندگان طلا تشبیه کرده است.
این روزنامه در عین حال معتقد است که واقعیت عریان در ایران احتمالا روند را معکوس خواهد کرد؛ واقعیتهایی چون اینکه «ایران از نظر وضعیت کسب و کار، رتبه ۱۳۰ در میان ۱۸۹ کشور جهان دارد» و «فساد در سطح گستردهای رواج دارد و بسیاری از صنایع در کنترل سپاه پاسداران است که فرماندهان آن مخالف هرگونه گشایش در روابط با غرب هستند».
واشینگتنپست به سرمایهگذاران در ایران توصیههایی کرده است؛ «پیش از پیوستن به این شتاب، منتظر بمانید که ببینید وضعیت جیسون رضاییان، خبرنگار واشینگتنپست، چگونه خواهد شد».
جیسون رضاییان از یکسال پیش به اتهام «جاسوسی و همکاری با دولتهای متخاصم» در زندان اوین به سر میبرد. آقای رضاییان قرار است روز دوشنبه ۱۹ مرداد در یک جلسه دیگر دادگاه شرکت کند و آن گونه که وکیلش اعلام کرده است، احتمالا این آخرین جلسه دادگاه قبل از صدور حکم خواهد بود.
این روزنامه آمریکایی میگوید که ادامه بازداشت رضاییان، «نقض قوانین متعدد ایران و بینالمللی است» از جمله اینکه «بر اساس قوانین ایران، هیچ متهمی حق ندارد در صورتی که حکم نگرفته باشد بیش از یکسال را در زندان بگذارند، مگر اینکه قاتل باشد».
واشینگتنپست مینویسد که به باور بسیاری، پروندهسازی برای جیسون رضاییان از سوی تندروها در سپاه پاسداران و قوه قضاییه ایران صورت گرفته است تا توافق اتمی با قدرتهای جهانی را تضعیف کرده و مذاکره کننده اصلی یعنی محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، را بیاعتبار سازند. «آقای ظریف، جیسون رضاییان را "گزارشگری خوب" و "یک دوست" خطاب کرده است».
به نوشته روزنامه یاد شده، «این شرایط باید تلنگری باشد به ذهن کسانی که به دنبال سرمایهگذاری در ایران هستند. آیا دولت آقای ظریف و حسن روحانی قابل اعتماد هستند وقتی که قول وضعیت مناسب به شرکتهای غربی میدهند- یا اینکه موقعیت آنها از سوی فرماندهان سپاه پاسداران که از منافع فاسد اقتصادیشان دفاع کرده و خواهان کنار گذاشتن غرب هستند، تخریب خواهد شد؟ آیا در صورت بروز اختلاف قانونی، دادگاههای ایران برای اجرای همین قوانین موجود قابل اعتماد هستند؟ آیا تضمینی هست سرمایهگذاران غربی که به ایران میروند به سرنوشتی مشابه رضاییان- خبرنگاری که مجوز خود را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفته بود- مبتلا نشوند؟»
واشینگتنپست در پایان تاکید کرده است: «مادامی که رضاییان از زندان آزاد نشده است، این نگرانیها به قوت خود باقی است».
توافق با ایران، «دستاورد عمده امنیتی»
روزنامه آمریکایی «نیویورکتایمز»، نامه ۲۹ دانشمند آمریکایی را بازتاب داده است که روز ۱۷ مرداد از توافق اتمی ایران حمایت کرده و آن را «دستاورد عمده امنیتی» توصیف کردهاند.
این دانشمندان که در میان آنها کارشناسان هستهای و برندگان جایزه نوبل به چشم میخورند، در نامه دو صفحهای خود تاکید کردهاند که توافق با ایران، «صلح و امنیت را در خاورمیانه به ارمغان آورده و میتواند به عنوان راهنمایی برای قراردادهای عدم اشاعه هستهای در آینده عمل کند».
در این نامه تاکید شده است: توافق با ایران «قید و بندهای سختگیرانهتری نسبت به چارچوب عدم اشاعه هستهای که پیشتر درباره آن مذاکره شده بود دارد».
در گزارش نیویورکتایمز از این دانشمندان به عنوان افرادی نام برده شده است که «در ردههای بالای امنیتی قرار داشته یا درباره مسائل امنیتی به کنگره، کاخ سفید و آژانسهای فدرال مشورت میدهند».