سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران می‌گوید که راکتور آب سنگین اراک ظرف سه تا چهار سال آینده به مرحله بهره‌برداری می‌رسد و افزوده که ایران به دنبال افزایش ذخایر کیک زرد خود است.
بهروز کمالوندی روز چهارشنبه ۱۰ خرداد به خبرنگاران در تهران گفت که چین و آمریکا در بازطراحی این راکتور مشارکت دارند و قرارداد اصلی با طرف چینی منعقد شده است.
بر اساس توافق میان ایران و شش قدرت جهانی که تیرماه سال ۱۳۹۴ در وین به امضاء رسید، تهران باید راکتور اراک را به گونه‌ای بازطراحی کند که قادر به تولید پلوتونیوم نباشد. از پلوتونیوم برای ساخت سلاح هسته‌ای استفاده می‌شود.
باز طراحی و خارج کردن قلب راکتور اراک و بتن‌ریزی در آن، همراه با کاهش تعداد سانتریفوژ‌ها در سایت‌های نطنز و فردو و مبادله اورانیوم غنی شده ایران با اورانیوم خام یا کیک زرد از شروط آغاز اجرای توافق هسته‌ای با شش قدرت جهانی بود.
سخنگوی آژانس انرژی اتمی ایران با اشاره به توافق میان ایران و چین برای بازطراحی این راکتور گفته که «مرحله اول، طراحی‌های پایه است که توسط مهندسین ما انجام شده و بلافاصله بعد از توافقی که سند آن در وین امضا شد این قرارداد در پکن دراختیار طرف چینی قرار گرفت».
وی گفته که این مرحله از طراحی، «در عرض شش تا هشت ماه بازبینی می‌شود» و «بعد از آن وارد فاز طراحی تفصیلی می‌شویم که مهمترین بخش خواهد بود و یک سال طول می‌کشد».
آقای کمالوندی مرحله نهایی بازطراحی راکتور اراک را، «فازمهندسی و اجراء» عنوان کرد که به گفته وی، بر اساس پیش‌بینی‌ها «همه این‌ها چهار تا پنج سال طول می‌کشد که یک سال گذراندیم و حدود سه چهار سال دیگر راکتور اراک به بهره‌برداری می‌رسد».
کارخانه آب سنگین اراک ۲۵ سال پیش ساخته شده است و تولید آن در فاز دوم از هشت تن به ۲۰ تن در سال رسید. ایران همواره تاکید کرده که این راکتور ۴۰ مگاواتی، آب سنگین برای درمان سرطان و سایر مصارف پزشکی ایزوتوپ تولید می‌کند.
بر اساس برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، میزان ذخایر آب سنگین ایران در هیچ دوره‌ای نباید از ۹۰ تن فراتر برود. تهران در گذشته در چند نوبت ذخایر مازاد آب سنگین خود را به کشورهای مختلف از جمله آمریکا فروخته است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی در بخش دیگر از مصاحبه خود به افزایش ذخایر کیک زرد ایران اشاره کرده و گفته است که خرید این محصول از قزاقستان در دستور کار است و این کشور منتظر نهایی شدن روند آن است.
آقای کمالوندی افزوده است که بریتانیا به عنوان یکی از پنج کشور طرف توافق هسته‌ای با ایران، «بعد از انتخابات آمریکا... دوباره برگشت داشت». اشاره او به تغییر سیاست لندن در قبال خرید کیک زرد بود.
کیک زرد به اکسید غلیظ شدهٔ اورانیوم گفته می‌شود که برای غنی‌سازی اورانیوم به کار می‌رود.
علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران، اسفند پارسال خبر داده بود که تهران درخواست خرید ۹۵۰ تن کیک زرد از قزاقستان را به دبیرخانه کمیسیون مشترک برجام ارجاع داده و اجرای این توافق تنها در انتظار اعلام موافقت بریتانیا است.
وی گفته بود در صورت اجرای این توافق، ۳۰۰ تن از این کیک زرد به گاز یو اف-۶ تبدیل و دوباره به قزاقستان فروخته خواهد شد.