وزارت علوم ایران روز جمعه دوم آبان در اطلاعیه‌ای ضمن اعلام نتایج بررسی پرونده سه هزار و ۷۷۲ نفر که در سال‌های ۸۸ تا ۹۲ بدون شرکت در آزمون، بورسیه شده‌اند از «لغو» ۸۶۳ مورد بورسیه «غیر قانونی» خبر داد.
بر اساس اطلاعیه این وزارتخانه، بورسیه ۸۴۰ نفر از بورسیه شدگان گروه «تبدیل بورسیه به داخل» و بورسیه ۲۳ نفر از بورسیه شدگان «بخشنامه ایثارگران» لغو شده است.
وزارت علوم می‌گوید که بورسیه ۳۶ نفر از این افراد به صورت کامل قطع شده اما بقیه بورسیه شدگان با هزینه خود می‌توانند ادامه تحصیل دهند.
به گزارش خبرگزاری مهر، این وزارتخانه همچنین اعلام کرد که اگرچه تعدادی از بورسیه‌های اعزامی به خارج از کشور «فاقد شرط معدل یا سن» بوده‌اند اما به دلایلی از جمله «تبعات اجتماعی و سیاسی نامطلوب لغو بورسیه و قطع ارز» بورسیه آنان ادامه پیدا می‌کند.
بر اساس اعلام این وزارتخانه، بورسیه ۱۲۴۱ نفر نیز در صورت ارائه نکردن اعلام نیاز از دانشگاه‌ها تا ۱۵ بهمن ۹۳، تبدیل به تحصیل با هزینه شخصی خواهد شد.
به گفته وزارت علوم ایران، پذیرفته شدگان «بدون آزمون» طی سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ در مجموع سه هزار و ۷۷۲ نفر بوده‌اند که ۱۸۶۷ نفر از این افراد تحت عنوان تبدیل بورسیه به داخل، ۱۰۱۱ نفر تحت عنوان مربیان دانشگاه‌ها، ۱۶۵ نفر طبق بخشنامه ایثارگران وزارت علوم و ۷۲۹ نفر برای اعزام به خارج از کشور بورسیه شده‌اند.
وزارت علوم در اطلاعیه خود اعلام کرد که ۵۰۸ نفر از بورسیه‌های «تبدیل به داخل» فاقد یک یا چند شرط از شرط‌هایی چون معدل کار‌شناسی، کار‌شناسی ارشد یا سن بوده‌اند.
بر اساس این گزارش، بورسیه این افراد بر اساس رای صادره کمیته بورسیه‌ها لغو شده اما آنان با هزینه خود امکان ادامه تحصیل را دارند.
به گفته وزارت علوم، بورسیه‌های «تبدیل به داخل» در فاصله سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ برای اعزام به خارج کشور از طریق فراخوان پذیرش شده و بلافاصله «بدون هر گونه اقدامی» در جهت دریافت پذیرش علمی از دانشگاه‌های خارجی، بورس آن‌ها به بورس تحصیلی داخل بدون شرکت در آزمون دکتری تبدیل شده است.
این وزارتخانه همچنین اعلام کرد: تعداد ۳۶ نفر دیگر از این گروه به علت ارائه اطلاعات نادرست موثر در پذیرش از قبیل اعلام معدل بیش از معدل واقعی، مشمول لغو بورس، قطع تحصیل و بازگرداندن هزینه‌های پرداخت شده توسط وزارت علوم شده‌اند.
وزارت علوم همچنین با اشاره به اینکه ۵۰۰ نفر از بورسیه شدگان نیز «شاغل همراه با تحصیل» شناخته شده‌اند، خبر داد که در مجموع، بورسیه ۸۴۰ نفر از گروه «تبدیل بورسیه به داخل» لغو شده است.
بر اساس این اطلاعیه ۴۴۸ نفر از بورسیه شدگان، مربیان دانشگاه با وضعیت استخدامی «پیمانی» بوده‌اند که به لحاظ قانونی امکان استفاده از بورس بـرای ادامه تحصیل را نداشته‌اند.
به گفته وزارت علوم، اسامی این افراد به دانشگاه‌ها اعلام شده تا در اولین جلسه هیات امنا برای آنان تصمیم گیری شود.
موضوع افشای بورسیه‌های «غیرقانونی» در دولت قبل، از جمله دلایل استیضاح و برکناری رضا فرجی دانا، وزیر سابق علوم، در جلسه ۲۹ مرداد مجلس شورای اسلامی بود.
وزارت علوم همچنین اعلام کرد که تعداد ۲۳ نفر از بورسیه شدگان تحت عنوان «ایثارگران» فاقد شرایط بخشنامه ذیربط بوده‌اند که این افراد نیز مشمول ادامه تحصیل با هزینه خود می‌شوند.
بر اساس این گزارش، در فاصله زمانی سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۲ تعدادی از متقاضیان بدون آزمون از میان ایثارگران با داشتن حداقل معدل ۱۳ در دوره کار‌شناسی و ۱۵ در دوره کار‌شناسی ارشد و شرط سنی، برای ادامه تحصیل در دوره دکتری معرفی شده‌اند.
وزارت علوم افزوده است: پذیرش دانشجوی بورسیه برای اعزام به خارج از کشور در دولت‌های نهم و دهم بر خلاف قانون اعزام دانشجو مصوب سال ۱۳۶۴ مجلس شورای اسلامی، به جای برگزاری آزمون سراسری از طریق «فراخوان» انجام شده است.
به گفته وزارت علوم، بر اساس این دستورالعمل‌ها شرکت کنندگان در فراخوان باید از سوی یکی از دانشگاه‌ها، وزارت علوم یا سایر دستگاه‌ها (عملاً روسای دانشگاه‌ها، معاون فرهنگی اجتماعی وزارت علوم، مدیر کل بورس و یک تشکل دانشجویی) برای ورود به چرخه بورس معرفی شوند و افراد فاقد این معرفی نامه‌ها حتی در صورت دارا بودن «صلاحیت علمی و اخلاقی فوق العاده» از دریافت بورس محروم بوده‌اند.
بر اساس این اطلاعیه، یک مسئول وزارت علوم «خارج از اختیارات مرسوم و قانونی» اقدام به معرفی بیش از ۷۵۰ نفر برای بورسیه شدن بر اساس «روابط فردی یا سلیقه‌ای» کرده است.
در این اطلاعیه آمده است: «برهم خوردن این فرآیندهای تجربه شده موجب شده است که مدیری از مجموعه آموزش عالی عملاً مشکلات خانوادگی خود را از طریق اعطای بورس به بد‌ترین شیوه حل و فصل کرده و دامنه این بی‌نظمی اداری به بورسیه شدن چند نفر در یک خانواده تسرّی یابد».
وزارت علوم در اطلاعیه خود همچنین نوشت که کامران دانشجو، وزیر علوم در دولت محمود احمدی‌نژاد، درجلسه شورای مرکزی بورس در سال ۹۱ اعلام کرده است که افرادی که «وفاداری خود را در برهـه هـای حساس و صحنه‌های مختلف انقلاب نشان داده‌اند بایستی در اولویت باشند».
پیشتر خبرگزاری کار ایران، ایلنا، گزارش داده بود به اسنادی دست یافته است که نشان می‌دهد، اعضای خانواده برخی از طراحان استیضاح وزیر علوم در فهرست بورسیه‌های غیرقانونی دولت محمود احمدی‌نژاد هستند.
«شکایت بورسیه شدگان»
در همین حال، خبرگزاری فارس گزارش داد «کمیته هماهنگی دانشجویان بورسیه» که توسط افراد بورسیه شده در دولت قبل تشکیل شده است، از رضا فرجی دانا وزیر سابق علوم، تحقیقات و فناوری و مجتبی صدیقی رییس سازمان دانشجویان وزارت علوم به دلیل متهم کردن سه هزار و ۷۷۲ نفر با عنوان «بورسیه‌های غیرقانونی» شکایت می‌کند.
به گفته فارس، این کمیته در اطلاعیه خود همچنین اعلام کرده است از روزنامه‌هایی که فرآیند پذیرش این دانشجویان را «غیرقانونی» خوانده‌اند، نیز شکایت می‌کند.