واحدهای مخصوص ارتش عراق روز چهارشنبه پنجم آبان بیش از هزار نفر از ساکنان روستاهای نزدیک به خط مقدم در موصل را تخلیه کردند. همزمان گزارش شده که پیشروی سریع این واحد‌ها در جبهه‌های شرقی متوقف شده است.
ژنرال حیدر الفحیل، فرمانده واحدهای مخصوص ارتش عراق، گفت ساکنان روستای طوب زاوا و سایر روستا‌ها برای تامین امنیت آنها به اردوگاهی در نزدیکی منطقه خضر منتقل شده‌اند.
سازمان بین‌المللی مهاجرت می‌گوید از زمان آغاز عملیات آزادسازی شهر موصل در روز ۱۷ اکتبر حدود ۹ هزار نفر آواره شده‌اند.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، واحدهای مخصوص ارتش عراق در حال پاکسازی مناطق آزاد شده از دست گروه خلافت اسلامی هستند که در آنها شبکه‌های وسیعی از تونل‌های مورد استفاده برای انتقال نیرو‌ها و تجهیزات داعش کشف کرده‌اند.
یک فرمانده دیگر عراقی گفته که گروه خلافت اسلامی از منطقه «الشوره» به سمت موصل عقب نشینی کرده و برخی از ساکنان آن را به عنوان سپر انسانی با خود برده و تله‌های انفجاری را به منظور کند کردن حرکت نیروهای عراقی پشت سر خود رها کرده‌اند.
ژنرال علاء محسن، از واحد ۱۵ ارتش عراق، گفته است: «این روستاهای کوچک در اولویت دوم (برای داعش) هستند، هدف اصلی شهر موصل است. آنها نمی‌خواهند که انرژی خود را هدر دهند».
وی اشاره کرده تنها تعداد معدودی جنگجو و مردم عادی در شهر شورا باقی مانده‌اند.
توقف پیشرفت واحدهای مخصوص ارتش عراق
از سوی دیگر، خبرگزاری رویترز خبر داده که شبه نظامیان «خلافت اسلامی» روز چهارشنبه با دفاع از مواضع‌شان در جنوب موصل، پیشروی نیروهای عراقی در این جبهه را متوقف کرده و از پیشروی‌های سریع واحدهای مخصوص ارتش عراق در جبهه‌های شرقی نیز جلوگیری کردند.
آوارگان شهر موصل به بستگان خود در اردوگاهی نزدیک شهر اربیل می‌پیوندند.
در سایر جبهه‌ها خط مقدم به حاشیه شهر موصل نزدیک‌تر شده است. واحدهای مخصوص ارتش عراق که از جبهه شرقی در حال پیشروی بودند با رسیدن به مناطق مسکونی حرکت خود را متوقف کرده و منتظر پیشروی سایر نیرو‌ها برای نزدیک شدن به شهر و تنگ کردن حلقه محاصره هستند.
ژنرال کریس پارکر سخنگوی ائتلاف بین‌المللی در منطقه عملیاتی گفت: «همراه با پیشروی نیروهای عراقی به سمت موصل مقاومت (داعش) قوی‌تر می‌شود».
مراحل بعدی نبرد به احتمال زیاد خونین‌تر خواهد بود چون هنوز هم حدود یک و نیم میلیون نفر از مردم در شهر موصل هستند و سازمان ملل متحد تخمین می‌زند حدود یک میلیون نفر آواره خواهند شد.
نهادهای امداد رسانی سازمان ملل متحد می‌گویند تاکنون حدود ۱۰ هزار نفر از محل زندگی خود گریخته‌اند.
هماهنگ کننده فعالیت‌های بشردوستانه سازمان ملل متحد در عراق روز سه شنبه به خبرگزاری رویترز گفت کوچ گسترده مردم ممکن است در روزهای آینده اتفاق بیافتد.
به گفته این مقام، در بد‌ترین حالت گروه «خلافت اسلامی» در مقابل مراحل نهایی عملیات حتی ممکن است از سلاح‌های شیمیایی استفاده کند.
جنگ برای آزاد سازی شهر موصل ممکن است به بزرگ‌ترین نبرد در عراق از سال ۲۰۰۳ و اشغال آن کشور توسط نیروهای آمریکایی بدل شود و سقوط شهر موصل لحظه تعیین کننده در شکست گروه «خلافت اسلامی» در خاک عراق خواهد بود.
ابوبکر البغدادی رهبر این گروه در مسجد جامع این شهر تاسیس «خلافت» خود خوانده را اعلام کرد.
اشتون کار‌تر وزیر دفاع آمریکا روز سه‌شنبه گفت حمله به شهر رقه مرکز اصلی این گروه در خاک سوریه همزمان با تداوم عملیات موصل آغاز خواهد شد.
یک مقام ارشد گفت حدود ۵۰ هزار نیروی زمینی عراقی در این عملیات شرکت دارند که بخش اصلی آن را ۳۰ هزار نیروی دولتی و حدود ۱۰ هزار نیروی کرد و مابقی آن را نیروهای پلیس و داوطلبان محلی تشکیل می‌دهند.
واحدهای ارتش عراق در جبهه‌های جنوبی و شرقی و نیروهای کرد از جبهه‌های شرقی و شمالی پیشروی می‌کنند. بر اساس ارزیابی‌های ارتش عراق رقمی بین پنج تا شش هزار پیکارجوی گره «خلافت اسلامی» در موصل و اطراف آن مستقرند.
حدود پنج هزار پرسنل آمریکایی نیز در عراق هستند که از آن تعداد حدود صد نفر همراه نیروهای عراقی و کرد مشغول عملیاتند و نقش مشاور فرماندهان عملیاتی و هماهنگی با حملات هوایی ائتلاف بین‌المللی را بر عهده دارند. آنها به خطوط مقدم جبهه اعزام نمی‌شوند.
با پیوستن واحدهای شبه نظامی شیعیان که توسط ایران آموزش دیده و حمایت می‌شوند تعداد نیروهای شرکت کننده در عملیات افزایش خواهد یافت.
این نیروی شبه نظامی که لحشد الشعبی (بسیج مردمی عراق) نامیده می‌شود هفته گذشته اعلام کرد برای بازپس گیری شهر ترکمن نشین «تلعفر» واقع در غرب موصل ارتش عراق را همراهی خواهد کرد.
سخنگوی وزارت دفاع عراق نیز روز چهارشنبه در مصاحبه با رسانه‌های عراقی گفت شبه نظامیان شیعه جبهه جدیدی را برای حمله به سمت موصل خواهند گشود ولی جزییات آن را اعلام نکرد.
جمعیت شهر تلعفر ترکیببی از ترکمن‌های شیعه و سنی بود اما اکثر شیعیان دو سال پیش و همزمان با هجوم گروه «خلافت اسلامی» از این شهر گریختند. این گروه سنی تندرو، شیعیان را مرتد می‌داند.
مشارکت شبه نظامیان شیعه باعث نگرانی اکثریت ساکنان سنی منطقه در مورد تشدید خشونت‌های فرقه‌ای شده است.
مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه روز چهارشنبه گفت در صورت حمله شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران به تلعفر ترکیه اقدامات لازم را انجام خواهد داد.
دولت‌های ترکیه و عراق بر سر حضور نظامیان ترکیه در اردوگاهی در شمال عراق به شدت اختلاف پیدا کرده‌اند.
دولت ترکیه در مورد مشارکت شبه نظامیان شیعه که در مناطق دیگر به آزار و سرکوب سنی‌ها متهم شده‌اند در عملیات موصل نگران است. در عین حال حضور نظامی ترکیه در شمال عراق باعث خشم شیعیان شده است.