وزیران امور خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی روز پنجشنبه اول بهمن در بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن حمله به نمایندگی‌های دیپلماتیک عربستان در ایران، خواستار احترام تهران به سیاست حسن همجواری با همسایگانش شد.
تمام اعضای سازمان کنفرانس اسلامی به این بیانیه رای مثبت ندادند. هیات نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در نشست جده هم مخالفت خود را با این بیانیه اعلام کرد.
نشست اضطراری وزیران امور خارجه سازمان همکاری اسلامی به درخواست عربستان در جده برگزار شد. محور نشست هم حمله ماه گذشته به سفارت عربستان در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد بود.
حمله به این نمایندگی‌های دیپلماتیک که در پی اعدام شیخ نمر النمر روحانی شیعه در عربستان سعودی صورت گرفت، باعث شد که ریاض و شماری دیگر از کشورهای هم‌پیمانش، روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کنند.
ماه گذشته حکم اعدام ۴۷ تن که در پرونده‌های مرتبط با تروریسم محکوم شده بودند، اجرا شد. اکثر اعدام شدگان مرتبط با القاعده بودند. در این میان چهار تن از شیعیان بودند که یکی از آن‌ها، نمر النمر بود.
محکومیت حمله به نمایندگی‌های دیپلماتیک عربستان
به گزارش خبرگزاری رسمی عربستان (واس)، بیانیه پایانی نشست اضطراری وزیران امور خارجه سازمان همکاری اسلامی، ضمن محکومیت حمله به نمایندگی‌های دیپلماتیک عربستان در ایران، آن را نقض کنوانسیون سال ۱۹۶۱ وین درباره تنظیم روابط دیپلماتیک، کنوانسیون سال ۱۹۶۳ وین درباره روابط کنسولی و قانون بین‌المللی مرتبط با مصونیت نمایندگی‌های دیپلماتیک توصیف کرد.
این بیانیه تاکید کرده است که این حملات، با میثاق‌نامه سازمان همکاری اسلامی و میثاق‌نامه سازمان ملل متحد که خواستار اعتماد سازی، روابط دوستانه و احترام متقابل میان کشورهای عضو و حل و فصل تنش‌ها از راه‌های مسالمت آمیز شده شده، در تضاد است.
وزیران امور خارجه سازمان همکاری اسلامی، همچنین آنچه «مواضع تحریک‌آمیز مقام‌های ایرانی درباره اجرای احکام قضایی صادره علیه شماری از عاملان جنایت‌های تروریسم در پادشاهی عربی سعودی» نامیدند را محکوم کرده و آن را «مداخله آشکار در امور داخلی عربستان و نقض میثاق‌نامه سازمان ملل متحد و همه میثاق‌نامه‌های بین‌المللی» دانستند.
بیانیه پایانی نشست جده در ادامه آنچه که «دخالت‌های ایران در امور داخلی کشورهای منطقه و دیگر کشور‌ها از جمله بحرین، یمن، سوریه و سومالی و ادامه حمایت ایران از تروریسم» نامید را محکوم کرد.
سازمان همکاری اسلامی در بیانیه خود از «تلاش‌های عربستان و همه کشورهای عضو در مبارزه با تروریسم با تمام چهره‌ها، منابع و اهدافش» حمایت کرد.
این بیانیه همچنین «اقدام‌های مشروع و قانونی» عربستان را «در مقابله با تجاوز به نمایندگی‌های دیپلماتیکش در ایران»، تایید و از بیانیه‌های صادره در این باره از سوی کشورهای عضو، شورای امنیت سازمان ملل متحد، اتحادیه عرب و شورای همکاری خلیج فارس، اعلام حمایت کرد.
سازمان همکاری اسلامی ضمن درخواست دوری از سیاست‌های فرقه‌گرایانه و مذهبی «به دلیل آثار ویرانگر و خطرناکش بر امنیت و ثبات کشورهای عضو و جهان» بر «بهبود روابط حسن همجواری میان کشورهای عضو» تاکید کرد.
وزیران امور خارجه سازمان همکاری اسلامی ضمن درخواست از کشورهای عضو برای برداشتن گام‌هایی جدی به منظور جلوگیری از تکرار این حوادث علیه نمایندگی‌های دپیلماتیک در ایران، از همه تلاش‌های سیاسی جاری با هدف پایان دادن به تنش‌ها میان کشورهای عضو، اعلام پشتیبانی کردند.
مخالفت ایران و رای ممتنع برخی کشور‌ها
در بیانیه پایانی نشست اضظراری وزیران امور خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی آمده است که هیات نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در این نشست، با این بیانیه اعلام مخالفت کرده است.
لبنان همچنین اعلام کرد که به این بیانیه رای مثبت نمی‌دهد.
پیش از صدور بیانیه، شبکه خبری الجزیره گزارش داد که جلسات پشت درهای بسته نشست جده، شاهد اختلاف دیدگاه‌هایی میان کشورهای عضو بود.
بنابر این گزارش، لبنان به موضع خود در دور ماندن از تنش میان ریاض و تهران اصرار داشت. از سویی عراق، الجزایر و اندونزی، نسبت به برخی از بندهای بیانیه پایانی، نظری مخالف یا ممتنع اعلام کردند.
این گزارش افزوده است که عادل الجبیر وزیر امور خارجه عربستان سعودی در جلسه غیر علنی، گفت که کشورش خواهان «موضع متحد اسلامی در برابر تجاوزهای ایران» است.
در مقابل، عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران که ریاست هیات نمایندگی تهران را در نشست ریاض بر عهده داشت، گفت که ایران، خواهان فرونشاندن تنش‌ها است «و حضورش در نشست جده برای اعلام این موضع است».
از سوی دیگر، ایاد مدنی دبیرکل سازمان همکاری اسلامی در ابتدای نشست جده، بدون نام بردن از کشوری گفت: «پر واضح است که ادامه بحران در روابط میان برخی از کشوهای عضو، باعث افزایش شکاف‌ها در پیکره سیاسی اسلامی خواهد بود».
او افزود: «جهت‌گیری‌های سیاسی و مذهبی، ما را از جهت‌گیری حقیقی که سرنوشت کشور‌ها و ملت‌هایمان را رقم می‌زند، دور می‌کند. آنچه که در روزهای اندک گذشته از عملیات تزوریستی زشت در شماری از کشورهای عضو همچون افغانستان، ترکیه، بورکینافاسو، کامرون، لیبی، مالی و... روی داد، ما را بر آن می‌دارد تا به همکاری و هماهنگی‌های خود در چارچوب نزدیکی اسلامی و دوری از اقدامات تلافی‌جویانه فرا می‌خواند تا بتوانیم تروریسم را ریشه‌کن کنیم».
الجبیر: سیاست‌های ایران عامل اصلی بی‌ثبانی در منطقه است
در همین حال، عادل الجبیر وزیر امور خارجه عربستان در افتتاحیه نشست جده، بار دیگر به شدت به سیاست‌های ایران در منطقه تاخت.
او گفت: «حمله به نمایندگی‌های دیپلماتیک سعودی در راستای سیاست‌های ستیزه جویانه حاکمیت ایران، دخالت مستمر در امور داخلی کشورهای منطقه، اقدامات تحریک آمیز و دامن زدن به فتنه مذهبی در منطقه است».
الجبیر افزود: «این سیاست‌ها عامل اصلی بی‌ثباتی، بحران و جنگ در منطقه به شمار می‌رود. این اقدامات از سوی کشوری است که به عنوان عضو سازمان همکاری اسلامی نه تنها به منشور این سازمان احترام نمی‌گذارد بلکه حتی به اصول سازمان که از دین اسلامی ما گرفته شده پایبند نیست».
وزیر امور خارجه عربستان با اشاره به سخنان اخیر محمدعلی جعفری فرمانده سپاه پاسداران ایران گفت: «اقدام‌های تحریک آمیز حاکمان ایران به حدی رسیده که با افتخار اعلام می‌کنند کشورشان بر چهار پایتخت عربی مسلط شده و به آموزش ۲۰۰ هزار جنگجو در شماری از کشورهای منطقه می‌پردازند. این شواهد نشانه‌های روشنی از سیاست‌های کنونی ایران در ارتباط با کشورهای همسایه و کشورهای عربی است».
فرمانده کل سپاه پاسداران روز ۲۲ دی ماه گفته بود که «نتیجه مثبت تحولات منطقه آماده شدن نزدیک به ۲۰۰ هزار نیروی مسلح جوان در کشورهای سوریه، عراق، افغانستان و پاکستان و یمن بوده است».