بيانيه تهران هم نتوانست مانع به جريان افتادن پيش نويس قطعنامه جديد عليه ايران شود.
نماينده چين در شوراى امنيت ضمن حمايت از قطعنامه جديد گفته است که پكن به دنبال قطعنامه متعادلى است و كشور وى مايل نيست لطمه اى به روابط تجارى ايران و چين وارد آيد.
لى بائودودونگ، سفير چين در شوراى امنيت افزوده است: «پيش نويس قطعنامه پيشنهادى به معناى بستن درها بر روى ديپلماسى نيست. ما معتقديم گفت و گو، ديپلماسى و مذاكره بهترين راه براى مسئله ايران است.»
روس ها هم از پيش نويس قطعنامه جديد عليه ايران حمايت كرده اند. نماينده روسیه در شوراى امنيت گفته است: اين قطعنامه زبانى است كه ما مى توانيم با آن زندگى كنيم.
اما قطعنامه جديد شامل چه مواردى است.
روزنامه آمريكايى «واشینگتن پست» نوشته است قطعنامه جديد شامل تشديد محدوديت ها عليه بانك هاى ايرانى، بازرسى كشتى هاى مشكوك به مقصد ايران و نيز اضافه كردن فهرستى از فرماندهان و شركت هاى وابسته به سپاه پاسداران به تحريم هاى گذشته است.
سعيد محمودى، استاد حقوق بين الملل در دانشگاه استكهلم سوئد نيز اساس تحريم ها را عليه افراد و شركت هايى مى داند كه در برنامه هسته اى ايران مشاركت دارند:
سعيد محمودى: اطلاعاتى كه همه مى دانند اين است كه همانند سه قطعنامه قبلى اين بار هم اساس تحريم ها بيشتر تحريم عليه افراد و شركت هايى هستند كه به طور مستقيم با برنامه اتمى ايران سر و كار دارند. با توجه به اين كه تعدادى از افراد و شركت ها بر اساس قطعنامه هاى قبلى مورد تحريم قرار گرفته اند، به نظر مى رسد كه تحريم جديد بايد دامنه را وسيع تر كند يعنى به رده هاى پائين تر افرادى كه در اين برنامه نقشى دارند در ايران شامل شود.»
قطعنامه جديد در مورد تحريم هاى نفتى يا مسئله فروش بنزين به ايران سخنى نگفته است. پيش نويس قطعنامه جديد همچنين شامل تحريم هاى تسليحاتى از جمله در مورد سلاح هاى سنگين است. ولى نامى از اين نوع سلاح ها و اينكه شامل چه مواردى مى شوند، برده نشده است. اين در حالى است كه روسيه و چين خود از فروشندگان عمده سلاح به ايران به شمار مى روند.
در واقع به نظر مى رسد پيش نويس قطعنامه جديد ملايم تر از ديدگاه هاى خاص آمريكا تهيه شده تا چين و روسيه نيز با آن موافقت كنند.
شايد به همين دليل است كه سوزان رايس نماينده آمريكا در سازمان ملل با احتياط مى گويد اين قطعنامه نمى خواهد جايگزين راه هاى ديپلماتيك باشد:
«پيش نويس قطعنامه در پى حمايت از اقدامات ديپلماتيك براى تعامل با ايران است نه در پى جايگزينى اين نوع اقدامات. ما در سراسر اين روند همواره گفته ايم كه درها همچنان بر روى ايران براى انجام تعهداتش و برقرارى روابط بهتر با جامعه جهانى باز خواهد بود.»
تحليلگرانى مانند مهرداد خوانسارى پيش از اين پيش بينى كرده بودند كشورهاى غربى براى جلب موافقت روسيه و چين قطعنامه اى ملايم و نيم بند تهيه خواهند كرد.
مهرداد خوانسارى: فرض كنيد كه اگر توافقى هم صورت بگيرد، آن قطعنامه كه در پايان مى شود به آن رسيد، داراى آن ميزان قوت كه جمهورى اسلامى را متقاعد كند راه و روش را تغيير بدهد، نخواهد بود. به نظر من يك قطعنامه نيم بندى به تصويب خواهد رسيد كه هيچ وقت هم آن را حل نخواهد كرد و حل مسئله به مسائل ديگر خواهد كشيد.»
از سوى ديگر در پيش نويس قطعنامه جديد شوراى امنيت بسيارى از اقدامات به شكل غيرالزام آور مطرح شده اند و فقط از كشورها خواسته شده در مواردى كه قطعنامه از آنها تقاضا مى كند، با احتياط برخورد كنند.
بهمن آقايى ديبا، كارشناس مسائل بين المللى معتقد است چنين لحنى در قطعنامه ها نتيجه كارشكنى هاى خاص روسيه و چين است.
بهمن آقايى ديبا: روس ها و چينى ها در اين قضيه دو سه نوع اعمال نفوذ مى كنند. يكى اينكه تا جايى كه مى توانند تصويب اين مسائل را عقب مى اندازند، توى پيچ و خم هاى مختلفى مى اندازند، بعد در مرحله تصويب تلاش خود را مى كنند، همانطور كه در مورد قطعنامه هاى قبلى ديديم كه اين قطعنامه ها خيلى قوى نباشند و در وضعيتى نباشند كه بتوانند به صورت اساسى تاثيرگذار باشند.
در مرحله سوم حتى موقعى كه اين قطعنامه ها تصويب مى شوند به طور فعال بايد بگويم زير آب اين قطعنامه ها را مى زنند. به اين صورت كه اجازه نمى دهند اين قطعنامه ها درست اجرا شود.»
به هرحال راى گيرى در مورد قطعنامه پيشنهادى ممكن است اوايل ماه ميلادى جديد يعنى حدود دو هفته ديگر باشد. قطعنامه اى كه به نظر مى رسد آمريكا از آن راضى است ولى آن را قطعنامه دلخواه خود نمى بيند. ايران هم از آن ناراضى است ولى چندان كه بايد و شايد از آن نگران نيست. اين يعنى اينكه حالا حالا اين بازى اتمى ادامه خواهد داشت.
نماينده چين در شوراى امنيت ضمن حمايت از قطعنامه جديد گفته است که پكن به دنبال قطعنامه متعادلى است و كشور وى مايل نيست لطمه اى به روابط تجارى ايران و چين وارد آيد.
لى بائودودونگ، سفير چين در شوراى امنيت افزوده است: «پيش نويس قطعنامه پيشنهادى به معناى بستن درها بر روى ديپلماسى نيست. ما معتقديم گفت و گو، ديپلماسى و مذاكره بهترين راه براى مسئله ايران است.»
روس ها هم از پيش نويس قطعنامه جديد عليه ايران حمايت كرده اند. نماينده روسیه در شوراى امنيت گفته است: اين قطعنامه زبانى است كه ما مى توانيم با آن زندگى كنيم.
اما قطعنامه جديد شامل چه مواردى است.
روزنامه آمريكايى «واشینگتن پست» نوشته است قطعنامه جديد شامل تشديد محدوديت ها عليه بانك هاى ايرانى، بازرسى كشتى هاى مشكوك به مقصد ايران و نيز اضافه كردن فهرستى از فرماندهان و شركت هاى وابسته به سپاه پاسداران به تحريم هاى گذشته است.
سعيد محمودى، استاد حقوق بين الملل در دانشگاه استكهلم سوئد نيز اساس تحريم ها را عليه افراد و شركت هايى مى داند كه در برنامه هسته اى ايران مشاركت دارند:
سعيد محمودى: اطلاعاتى كه همه مى دانند اين است كه همانند سه قطعنامه قبلى اين بار هم اساس تحريم ها بيشتر تحريم عليه افراد و شركت هايى هستند كه به طور مستقيم با برنامه اتمى ايران سر و كار دارند. با توجه به اين كه تعدادى از افراد و شركت ها بر اساس قطعنامه هاى قبلى مورد تحريم قرار گرفته اند، به نظر مى رسد كه تحريم جديد بايد دامنه را وسيع تر كند يعنى به رده هاى پائين تر افرادى كه در اين برنامه نقشى دارند در ايران شامل شود.»
فرض كنيد كه اگر توافقى هم صورت بگيرد، آن قطعنامه كه در پايان مى شود به آن رسيد، داراى آن ميزان قوت كه جمهورى اسلامى را متقاعد كند راه و روش را تغيير بدهد، نخواهد بود. به نظر من يك قطعنامه نيم بندى به تصويب خواهد رسيد كه هيچ وقت هم آن را حل نخواهد كرد و حل مسئله به مسائل ديگر خواهد كشيد.
مهرداد خوانساری، تحلیلگر سیاسی
در واقع به نظر مى رسد پيش نويس قطعنامه جديد ملايم تر از ديدگاه هاى خاص آمريكا تهيه شده تا چين و روسيه نيز با آن موافقت كنند.
شايد به همين دليل است كه سوزان رايس نماينده آمريكا در سازمان ملل با احتياط مى گويد اين قطعنامه نمى خواهد جايگزين راه هاى ديپلماتيك باشد:
«پيش نويس قطعنامه در پى حمايت از اقدامات ديپلماتيك براى تعامل با ايران است نه در پى جايگزينى اين نوع اقدامات. ما در سراسر اين روند همواره گفته ايم كه درها همچنان بر روى ايران براى انجام تعهداتش و برقرارى روابط بهتر با جامعه جهانى باز خواهد بود.»
تحليلگرانى مانند مهرداد خوانسارى پيش از اين پيش بينى كرده بودند كشورهاى غربى براى جلب موافقت روسيه و چين قطعنامه اى ملايم و نيم بند تهيه خواهند كرد.
مهرداد خوانسارى: فرض كنيد كه اگر توافقى هم صورت بگيرد، آن قطعنامه كه در پايان مى شود به آن رسيد، داراى آن ميزان قوت كه جمهورى اسلامى را متقاعد كند راه و روش را تغيير بدهد، نخواهد بود. به نظر من يك قطعنامه نيم بندى به تصويب خواهد رسيد كه هيچ وقت هم آن را حل نخواهد كرد و حل مسئله به مسائل ديگر خواهد كشيد.»
از سوى ديگر در پيش نويس قطعنامه جديد شوراى امنيت بسيارى از اقدامات به شكل غيرالزام آور مطرح شده اند و فقط از كشورها خواسته شده در مواردى كه قطعنامه از آنها تقاضا مى كند، با احتياط برخورد كنند.
بهمن آقايى ديبا، كارشناس مسائل بين المللى معتقد است چنين لحنى در قطعنامه ها نتيجه كارشكنى هاى خاص روسيه و چين است.
بهمن آقايى ديبا: روس ها و چينى ها در اين قضيه دو سه نوع اعمال نفوذ مى كنند. يكى اينكه تا جايى كه مى توانند تصويب اين مسائل را عقب مى اندازند، توى پيچ و خم هاى مختلفى مى اندازند، بعد در مرحله تصويب تلاش خود را مى كنند، همانطور كه در مورد قطعنامه هاى قبلى ديديم كه اين قطعنامه ها خيلى قوى نباشند و در وضعيتى نباشند كه بتوانند به صورت اساسى تاثيرگذار باشند.
در مرحله سوم حتى موقعى كه اين قطعنامه ها تصويب مى شوند به طور فعال بايد بگويم زير آب اين قطعنامه ها را مى زنند. به اين صورت كه اجازه نمى دهند اين قطعنامه ها درست اجرا شود.»
به هرحال راى گيرى در مورد قطعنامه پيشنهادى ممكن است اوايل ماه ميلادى جديد يعنى حدود دو هفته ديگر باشد. قطعنامه اى كه به نظر مى رسد آمريكا از آن راضى است ولى آن را قطعنامه دلخواه خود نمى بيند. ايران هم از آن ناراضى است ولى چندان كه بايد و شايد از آن نگران نيست. اين يعنى اينكه حالا حالا اين بازى اتمى ادامه خواهد داشت.